İçimizi ısıtan güneşe hasret kalınan kış günlerinde D vitamini eksikliği önemli vitamin eksikliklerinden. ‘’Güneş girmeyen eve doktor girer.’’ diye boşuna demedikleri gibi büyüklerimizin güneşte çay eşliğinde demlenip ‘’kemiklerimi ısıtıyorum ‘’ durumu da doğru ve gerekli. Bilinçsiz alınan D vitamini takviyeleri ise acilde biten zehirlenme nedenlerinden. Konuyu şöyle bir ele alıp değerlendirelim o zaman.
D vitamini; yağda eriyen bir vitamin. Emilimi için yağ ve safraya ihtiyaç var. Güneşin ultraviyole ışınları cildi D vitamini üretmesi için harekete geçirir. Günde 15-25 dakika güneş ışığı almak D vitamini sentezi için yeterli. D vitaminin %80’i vücutta sentezlenir %20’si de dış kaynaklarla alınır. D vitamini D2 vitamini şeklinde bitkilerde de bulunsa da sadece hayvansal besinlerden alınan D3 vitamini vücutta depolanmakta. D vitamini içeren besinlerde D vitamini etkin halde bulunmaz önce karaciğer sonra böbrek tarafından iki aşamada aktif hale dönüşür.
D Vitaminin En Çok Bulunduğu Besinler; Balık yağı süt ve süt ürünleri morina balığı uskumru sardalya somon ton balığı karaciğer yumurta sarısı tereyağı zenginleştirilmiş besinler (örneğin margarinler mamalar) ve güneş ışınlarıdır.
Günlük D Vitamini Gereksinmesi; Gebe ve emziklilerin güneşten doğrudan yararlanamayan kişilerin D vitamini almaları veya güneş ışınlarından düzenli yararlanmaları gerekmekte. 400 IU vitamin D 1 çay kaşığı balık yağı ile de sağlanabilir. Çocuk genç ve yetişkin bireylerin günlük ihtiyacı 10 mcg’dır. İleri yaşlarda ve özel durumlarda 600 IU (15 mcg) olabilmekte. İleri derece D vitamini eksikliğinde D vitamini desteği preparatlar alınmalı doktor kontrolünde doz alımı sağlanmalı.
Vücut Çalışmasındaki Görevleri; En önemli işlevi kalsiyum metabolizmasını denetlemek ve düzenlemek. Kalsiyum ve fosforun emilimi için gerekli. Kalsiyumun kemiklere taşınmasına ve yerleşmesine yardımcı olur. Sinir sistemi bağışıklık ve bazı hormonların düzenlenmesinde görev alır. Depresyondan korur. Akciğer ve solunum yolu organlarını enfeksiyona karşı korumada etkilidir. Araştırmalara göre D vitamini bakterileri öldüren hücrelerin çoğalmasını sağlar. Menapoza bağlı osteoporozda kalça ve omurga kırıklarını engellemek için gerekli kalsiyumun emilimini %65 arttırır. Yapılan bir araştırmaya göre D vitamini kalın bağırsak kanseri riskini azaltmakta. Yapılan araştırmalar D vitaminin kalbin pompalama gücünü ve kalp hücresinin yapısını olumlu etkilediğini göstermekte. Damar basıncını düzenleyerek tansiyonu dengeler. Araştırmalar güneşli ülkelerde ya da D vitamini yönünden zengin beslenen toplumlarda belli kanser türlerine çok daha az rastlandığını göstermektedir. Araştırmacılar kanındaki D vitamini düzeyi yüksek olanların düşük olanlara göre Parkinson’a yakalanma riskleri %65 daha az olduğunu dile getirmekte.
D Vitamini Yetersizliğinde; Ülkemizde 10 kişiden 9’unda D vitamini yetersizliği tespit edilmiştir. Antiasitler ve bazı kolesterol ilaçları D vitamini emilimini etkiler. Epilepsi tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar da D vitamininin karaciğerde etkin forma dönüşmesine engel olabilmekte. Çölyak hastalığında Chron hastalığında Kistik fibrozda mide ve bağırsakların kir kısmının çıkarıldığı veya obezite tedavisinde uygulanan gastrik bypass ameliyatları sonrasında D vitamini emiliminde sıkıntı olabilmekte. Güneş ışığını doğrudan alamayan bireylerde hızlı büyüyen çocuklarda D vitamini eksikliği görülür. D vitamini eksikliği kemik ağrısı halsizlik yorgunluk çarpıntı üşengeçlik yapar; ilerleyen dönemlerde kemik erimesi düzeyinde artış olur. Balık yağı ve güneş ışığında bulunan D vitamini eksikliğinde çocuklarda raşitizm görülür. Raşitizmde kemik ve dişlerde bozukluk ve eğrilik görülür. Dişler geç çıkar. Kafa kemikleri yumuşar ve eğrilir. Eklemlerde şişkinlik görülür. Bu hastalıktan korunma için güneş ışınlarından yararlanmak gerekir. Pencere camları ve kapalı giysiler güneş ışınlarını engeller. Derinin ince ya da kalın olması ve rengi önemlidir. Osteomalasia erişkin dönemde görülen bir kemik hastalığıdır. Kemikler yumuşak kalsiyum ve fosfor oranı düşüktür. Sık doğum yapan yetersiz ve dengesiz beslenen güneşten yararlanamayan kadınlarda görülen bir hastalık. Multiple Skleroz(MS) hastalığı merkezi sinir sistemini etkileyerek beynin görme konuşma yürüme gibi fonksiyonları üzerindeki kontrol yeteneğini bozmaktadır. Gebelik sırasında ve çocuklukta D vitamini yetersizliği kişinin küçük yaşta bu hastalığa yakalanma ihtimalini artırabileceği belirtilmekte. Yapılan bir araştırmaya göre yeteri kadar D vitamini alamayan gençlerin alanlara göre yüksek tansiyon ve diyabet hastalığına yakalanma riski 2 kat kalp damar hastalıklarının en ciddi sebebi olanlardan metabolik sendroma yakalanma olasılığı ise 4 kat daha fazla olmaktadır. Yine obez ve depresif kişilerin D vitamin seviyeleri düşük bulunmuştur.
D Vitamininin Fazla alınması; D vitamini suda erimediği için fazlası idrarla atılamaz ve bu nedenle ihtiyaçtan fazlası ve gelişigüzel alınması sakıncalı zehirlenmeye neden olabilir. Fazla alınması eklemlerde ve yumuşak dokularda anormal kireçlenmeye neden olur. İştahsızlık kusma böbreklerde taş oluşumu gözlenir. Yine çocuklarda fazla ve gelişigüzel kullanıldığında büyümede duraksama zihinsel ve fiziksel geriliğe neden olabilir. Yapılan bir incelemede kanında fazla D vitamini bulunan kadınların kemiklerinin kırılgan olduğu görülmüştür. Bu yüzden unutulmamalı ki ilaçla zehir arasındaki fark dozdur.
Güneşi bulunca yakalayıp güneş banyosunu yapın sevdikleriniz yanınızdayken sarıp sarmalayın. Evinize sağlık huzur ve mutluluk güneş gibi doğsun sağlıkla kalın…