Süt ve süt ürünleri beslenmemizde çok fazla yer verdiğimiz besinlerdendir. Hem yetişkinler için hem de çocuklar için önemli bir besin grubudur. Laktoz süt ve süt ürünlerinde bulunan şekerin yani karbonhidratın adıdır. Laktoz intoleransı ise bu şekerin vücut tarafından sindirilememesi durumudur. Çok yaygın olarak görülmektedir. 4 tip laktoz intoleransı olmasına rağmen en sık görüleni primer laktoz intoleransıdır. İnsanlarda vücut 5 yaşından itibaren laktaz enzim yapımını azaltmaya başlar ve süt ve ürünlerindeki tüketiminin de azalmasına bağlı olarak enzim miktarında azalma büyük boyutlara ulaşabilir. Bununla beraber laktoz sindiriminde bozulmalar meydana gelebilir.
Laktoz vücutta laktaz enzimi adı verilen bir enzim sayesinde sindirilmektedir. Laktoz laktazenzimi sayesinde glikoz ve galaktoza çevrilerek barsaklardan kolayca emilir. Ancak laktoz intoleransı olanlarda bu enzim yeteri kadar ya da hiç üretilemez. Bu da laktozun sindirilememesine sebep olur. Sindirilemeyen laktoz ise vücutta kullanılamaz. Bu nedenle barsakta sindirilememiş bir şekilde bakteriler tarafından fermente edilir. Bu da barsakta gaz şişkinlik karında gerginlik kramp ve ishale sebep olur. Burada laktoz intoleransı enzim yetersizliğine bağlıdır. Ve immün sistemin süt bileşenlerine karşı verdiği reaksiyon olan süt alerjisi ile karıştırılmamalıdır. Laktoz intoleransı laktoz alerjisi ve direnci aynı şey değildir alerjide vücutta kızarıklık kaşıntı hırıltı gibi durumlar görülür.
Ülkemizde her 100 kişiden 25’inde laktoz intoleransı görülmektedir. Yine yaşla beraber süt tüketiminin yetersizliğine bağlı olarak her 100 kişiden 75’inde laktaz enziminin azalmasıyla hassasiyet görülmektedir.
Genellikle tanı başka sindirim sistemi hastalıkları ile benzerlik gösterdiği için geç konulabilmektedir. Yaşla beraber süt ve ürünlerinin tüketiminin de azalmasına bağlı olarak enzim kapasitesi azalabilir. Barsakta oluşan hasarlar enzimin salınımını engelleyebilir. Özellikle irritabıl (huzursuz) barsak sendromunda enzim çalışma kapasitesi düşerek laktoz intoleransı gelişebilir.
Laktoz vücutta enerji ihtiyacını karşılayan karbonhidratlardan biridir. Çalışmalar laktozun karaciğer yağlanmasını engellediğini göstermektedir. Magnezyum kalsiyum çinko ve fosforun emilimine katkı sağlar. İnsan barsağında dost olan bakterilerin gelişimini sağlar ve sindirimin sağlıklı olmasına olanak verir. Laktozda bulunan galaktoz beyin ve sinir sistemi için de gereklidir. Laktoz ayrıca barsak baktarileri yardımı ile B1 B2 ve B6 vitaminlerinin sentezlenmesini de sağlar. Ve kemik sağlığı için çok gereklidir.
Laktoz intoleransı için bir ilaç tedavisi yoktur. Ancak beslenme düzeninde yapılacak düzenleme ile bir protokol uygulanabilir. Özellikle laktaz enzimi ilave edilmiş sütler iyi birer seçim olabilir. Enzim ilavesi ile sütteki laktoz glikoz ve galaktoza çevrilerek sütün tatlılanmasını ve zevkle tüketilmesini de sağlar. Ayrıca yoğurt ve peynirdeki laktoz fermentasyon sayesinde yarı sindirilmiş olduğundan intoleransı olanlar bu gıdaları daha rahat bir şekilde tüketebilmektedirler.
Laktoz intoleransında tanı uzman bir doktor tarafından konulduktan sonra hasta mutlaka bir beslenme uzmanı tarafından değerlendirilerek durumuna göre bir beslenme programı hazırlanmalıdır.
SAĞLIKLA KALIN…….