Probiyotik kelime anlamı “yaşam için”dir (1). Ağız yolu ile yeterli miktarda alındığında kişinin sağlığı ve fizyolojisi üzerine olumlu anlamda etkiler yapan yararlı mikroorganizmalardır. Rus araştırmacı Metchnikoff yıllar önce Bulgar köylülerinin daha uzun yaşadığını fark etmiş ve bunu araştırdığında bu insanların bol miktarda yoğurt tükettiklerini görmüş yoğurdu incelediğinde canlı bakterilerle karşılaşmış ve bunlara Lactobacillus bulgaricus adını vermiştir (2). Günümüzde en yaygın olarak kullanılan probiyotikler Laktobasillerdir (3). Laktobasiller bebek mamalarında probiyotik ilaveli sütlerde ve çeşitli farmasötik preparatlarda probiyotik olarak bulunabilmektedirler (4).

Probiyotikler hangi ürünlerde bulunur?

Fermente süt ürünlerinde kültür veya ilave edilmiş şekilde:

- Yoğurt - Fermente süt - Peynir - Ayran – Tereyağ

 Bebek süt veya mamasında

Meyve sularına ilave edilmiş şekilde

Dondurmada

Margarinlerde

İlaç kapsüllerinde

Kaşelerde toz şeklinde

Hangi bakteri türleri yararlı etkilidir? (Etiket bilgisinde olması beklenen bakteri suşları)

Bifidobacterium türleri

Lactobacillus türleri

Streptococcus thermophilus

Probiyotikler her gün alınmalı mıdır?

Probiyotikler geçici kolonizasyona neden olduklarından her gün düzenli alınması gerekir. Düzenli probiyotik kullanarak bağırsaktaki zararlı bakterileri kontrol altında tutmak olasıdır. Antibiyotik kullanımı bağırsaklarda yararlı bakteri türlerinin sayısının azalmasına sebep olmaktadır. İlaç kullanımında diyetisyeninize danışınız.

Bilinçsiz probiyotik kullanımı ve hastalık durumunuza bağlı olarak ishal ataklarına sebep olabilmektedir. Tavsiye edilenin dışında kullanım sınırını aşmayınız.

Kabızlık (konstipasyon) ishal (diyare) hazımsızlık şişkinlik gibi sindirim sistemi rahatsızlıklarında tedavi edici etkileri vardır.

Alerjik hastalıkların tedavilerinde kullanılır. Gebelere ve yeni doğan bebeklerine Lactobacillus rhamnosus GG verildiğinde plasebo verilenlere göre atopik egzemada %50 oranında azalma olmuştur (5). Laktaz enzimi yetersizliğine bağlı olarak meydana gelen rahatsızlıklarda (laktoz intoleransı) rahatlatıcı etkileri bulunmuştur.

Irritabl barsak sendromu (IBS) Helicobacter Pylori’ye bağlı peptik ülserler gastrit ülseratif kolit tedavilerinde kolon kanserini (6) önlemede etkilidir.

Neonatal nekrotizan enterokolit (NEK) yenidoğan döneminin sebebi bilinmeyen ciddi bir gastrointestinal sistem hastalığıdır (7). Lin ve ark. (2005) 180 çalışma gruplu ve 187 kontrol gruplu bir çalışmada tek başına anne sütü ile beslenen gruba göre anne sütü yanında Lactobacillus acidophilus ve Bifidobacterim infantis içeren bir mama ile beslenen bebeklerde nekrotizan enterokolit sıklığının %63 oranında azaldığı gösterilmiştir (8).

Kolon kanserini önlemede probiyotik tedavisinin kontrollü gerçekleştirilmesi ile koruyucu etkileri görülmüştür. Doğru bakteri profili seçmek süreçte iyileştirici etkiler göstermiştir (9).

Kaynakça;

Kaur IP Chopra K Saini A. Probiotics: potential pharmaceutical applications. Eur J Pharm Sci 2002;15(1):1-9.

Yağcı R. V. (2005). Probiyotik ve Prebiyotikler. Güncel Gastroenteroloji. 9(4): 223- 225.

Gürsoy O. Kınık Ö. ve Gönen İ.(2005). Probiyotikler ve Gastrointestinal Sağlığa Etkileri. Türk Mikrobiyol Cem Dergisi. 35: 136-148.

Pereira I. A. D. Mccartney L.A. and Gibson R.G. (2003). An in vitro study of the probiotic potential of a bile- salt-hydrolyzing lactobacillus fermentum strain and determination of its cholesterol- lowering properties. American Society for Microbiology. 69 (8): 4743-4752

Lodinova-Zadnikova R Cukrowska B TlaskalovaHogenova H. (2003). Oral administration of probiotic Escherichia coli after birth reduces frequency of allergies and repeated infections later in life (after 10 and 20 years). Int Arch Allergy Immunol. 131(3): 209-211.

Özden A. (2005). Gastrointestinal Sistem ve Probiyotik-Prebiyotik-Sinbiyotik. Güncel Gastroenteroloji. 9(3): 124-133

Ceylan A. Arslan Ş. Kırımi E. ve Öner F. A. (1998). Nekrotizan enterokolit: Patogenez Tanı Tedavi ve Yeni Görüşler. Van Tıp Dergisi. 5(1): 188-193.

Lin H. C. Su B.H. Chen A. C. Lin T. W. Tsai C. H. Yeh T. F. and Oh W. (2005). Oral probiotics reduce the incidence and severity of necrotizing enterocolitis invery low birth weight infants. Pediatrics; 115 (1): 1-4

Özden A. (2007). Yoğurt ve Sağlıklı Yaşam. Güncel Gastroenteroloji. 11(3): 166- 178.