Gıda katkı maddeleri gıdaların raf ömrünün uzatılması gıdaların duyusal özelliklerinin geliştirilmesi kalite karakteristiklerinin korunması ve gıda hazırlanmasına yardımcı olarak besleyici değerinin korunması amaçlarıyla bugün gıda sektörü tarafından kullanılmaktadır.
Gıda katkıları sanayi devrimi sonrası yoğun bir şekilde kullanılmaya başlandıysa da gıda katkılarının tarihi milattan önceki döneme dayanmaktadır. Tuz ve odun tütsüsü bilinen en eski katkı maddeleridir. Gıda boyalarının kullanımı ise (M.Ö 3500) eski Mısır'a dayanır.
Gıda katkı maddelerinin tarihsel gelişimleri iki etki ile şekillendi;
Gıda saklama yöntemlerine gereksinim
Gıdanın mevcut kalitesinin daha iyi algılanması
Gıda katkı maddelerinin dünyadaki pazarı 1900'lü yıllarda 10 milyar dolara ulaşmış olup günümüzde çok daha büyük rakamlarla ifade edilmektedir. Günümüzdeki birçok gıda katkı maddesi gelişen teknolojiyle beraber 19. yy başlarında bulunmuştur.
İlk kayıt 1800’lerde kalsiyum fosfatlarla olmuştur. Son 30 yıldır kullanılan katkı maddelerinde patlama yaşanmaktadır.. Çoğu aroma/lezzetlendirici olmak üzere toplam altı bin civarında katkı maddesi bulunuyor. Günümüzde 2000’ den fazla katkı maddesinin kullanımına izin verilmiştir.
Gıda katkılarının etikette bildirimi için 2 format kullanılabilmektedir;
“katkının işlevi ve adı”
“katkının işlevi ve E kodu” daha yaygındır.
Tüketicinin gıda etiketini okuması ve E kodunu bilmesi çok önemlidir. E kodu toksikolojik araştırmaları tamamlanan ve zararsızlık dozu belirlenen gıda katkı maddelerine verilen uluslararası bir simgedir. Tüm spesifikasyonu belirlenmiş gıda katkılarına verilen kodları gösterir. Bir güvenliğin ifadesidir. Ancak limitler standarttır. Yaş gruplarına ve cinsiyete spesifik limitler mevcut değildir.
Limitler bize bir katkı maddesinin hastalık oluşturmayacak şekilde bir gıdaya ne kadar eklenebileceğini söyler. Gün içinde birkaç paket katkılı gıda tükettiğinizde herhangi bir hastalığa sebebiyet vermeyeceğini garanti edemez. Daha da önemlisi limitler yetişkinler içindir örneğin bir çikolataya katkı maddesi eklerken o maddenin limiti 60 kilo bir insanda kg’ı başına 2 birim olduğu için 120 birim eklenir. Bu çikolatayı 30 kg ağırlığındaki bir çocuk tükettiğinde kg’ı başına 4 birim katkı maddesi vücuduna girmiş olur. Bu çocuk o katkı maddesi için belirlenen limitin 2 katını almış olur.
Tablolarda günlük yaşamda kolayca erişilebilen ve çocukların da tükettiği gıdalarda bulunan katkılar ve sağlık etkileri verilmiştir.