Demir eksikliği Türkiye’de özellikle kadınlarda çok sık görülen bir hastalıktır. Demir vücudumuz için çok önemli bir mineraldir vücutta üretilmediği için mutlaka besinler yoluyla alınması gerekmektedir. Özellikle bazı dönemlerde ve riskli gruplarda alımı takip edilmelidir. Hamileler ve emzirenler çocuklar büyüme çağında ve aşırı adet kanaması geçiren genç kızlar risk grubundadır. Gelişme çağındaki çocukların vücut ve beyin gelişimi için önemlidir.

Demir eksikliğiyle karşı karşıya kalabilecek riskli grup dışında aşırı kan kaybına neden olabilecek bazı durumlarda anemiye yol açabilir; mide kanaması peptik ülser bağırsak kanseri rahim kanseri uzun dönem aspirin kullanımı gibi.

Kanda oksijeni taşıyan hücrelerin ismi “alyuvar”dır. Bu hücreler vücutta düzenli olarak kemik iliğinde üretilmektedir. Besinlerle aldığımız demirin alyuvarların yapımı ve oksijen taşıması için çok önemlidir. Besinlerle gelen demirin ihtiyaç fazlası vücutta depolanır. Ancak yeterli demir alınmazsa bu depo tükenir ve alyuvar üretimi aksamaya başlar.

Demir kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobinin yapısına girerek oksijen taşımaya yardımcı olduğundan demir eksikliğinde yeterli oksijen taşınamaz. Bu durumda enerji üretimi için oksijen ihtiyacı da aksar kalp yorulur kişi kendini güçsüz hisseder uyku hali ve yorgunluk dikkat çekici hale gelir.

Demir eksikliğinin belirtileri şunlardır:

• Yorgunluk ve enerji azlığı
• Dikkat eksikliği
• Sinirlilik
• Bağışıklık sisteminde zayıflık
• Çarpıntı ve nefes darlığı
• Solgun cilt dişeti ve tırnaklarda kırılma
• Yiyecek isteği dışındaki şeylere istek. Örneğin toprak kum
• Tahriş olmuş dil

İlaç tedavisi + besin tedavisi

Hekim tarafından önerilen ilaç tedavisi çok düzenli şekilde uygulanmalı ve takip edilmelidir. İlaç tedavisi demir yönünden zengin besinlerle de desteklenmelidir.

Demir minerali en çok kuru kayısı ve kuru üzüm gibi kurutulmuş meyveler kırmızı et ve karaciğer pekmez tahıllar yumurta lahana fasulye pancar patates fındık badem şeftali armut hurma kabak ve balıktadır. Bu gibi gıdaların tüketimi vücudun demir ihtiyacını karşılayacaktır. Vejeteryan bir beslenme uygulamanın yanında aşırı kan kaybetme diyaliz hastalığı A vitamini eksikliği de demir eksikliğine yol açmaktadır. Ayrıca kalsiyum demir emilimini engeller. Bu yüzden süt ve süt ürünleri demir ilaçlarıyla beraber alınmamalıdır. C vitamini ise demir emilimini arttırmaktadır. Bu yüzden demirden zengin gıdaları tüketirken yanında C vitamini olmasına dikkat edilmelidir. Kivi portakal mandalina bol limonlu salata tercih edilebilir.

Günlük gereksinimi

Erkekler için 10 mg

Kadınlar için 18 mg

Gebelik döneminde 27 mg

Emzirme döneminde 18 mg

Ergenlik dönemi için 15 mg

Çocuk için 10 mg

Besin önerileri

• 4 adet köfte (az yağlı dana eti 120 gr) =3 6 mg demir içerir yanında bol limonlu salata emilimi arttırır.
• 1 yemek kaşığı pekmez = 1 mg demir içerir C vitaminden zengin portakal suyunun içine eklenerek emilimi arttırılır.
• 1 büyük boy yumurta sarısı = 0 7 mg demir içerir kahvaltıda yanında söğüş salatayla (domates salatalık biber maydanoz) emilimi arttırılır.
• 1 porsiyon kuru baklagil yemeği (60 gr) = 4 2 mg demir içerir yanında C vitamininden zengin yeşillikler (brokoli brüksel lahanası kuşkonmaz) ile öğün yapılabilir.
• Fındık badem ceviz (yaklaşık 10 gr) = 0 3 mg demir içerir yağlı tohumların yanında 1 orta boy kivi veya 8 adet çilek yiyerek demirin biyoyararlılığını sağlamış oluruz.