İnce bağırsakların iç yüzeyinde bulunan ve besin emilimini sağlayan villus yapının bozulmasına neden olur. Besin emilimi sağlıklı olmaz ve ince bağırsaklarda hasarlar oluşur.

Çölyak genetik bir hastalıktır. Yaşamın her döneminde ortaya çıkabilir. Genin tetiklenme sebebi net olarak bilinmese de; stres duygusal tranva tıbbi sarsıntı aşırı unlu gıda tüketimi viral enfeksiyonlar hastalığı gün yüzüne çıkarabilmektedir.

Türkiye de 250 bin ile 750 bin arası çölyak hastası bulunduğu düşünülmektedir ve sadece yüzde 10 unun tanısının koyulduğu bilinmektedir.

Belirtileri ;ağırlık kaybi bulantı kusma karın ağrısı ishal halsizlik vücutta ödem enfeksiyonlarda artış ve çocuklarda gelişme geriliğidir. Belirtileri diğer hastalıklarla sık sık karıştırılır.

Tanı koyulma süreci zordur. Özel kan tahlilleri (AGA veEMA) ve ince bağırsak biyopsisi yapılmalıdır. Bunun icin gastroenteroloji kliniklerine başvurulmalıdır.

Çölyak hastalığının tek bir tedavisi vardır; ömür boyu glutensiz diyet uygulamak.Bazen bağırsakların çok zarar görmesi sonucu başka intoleranslar da gelişebilir. Örneğin laktoz intoleransı... Bu durumda o gruplarda diyetten uzaklaştırılmalıdır.

Yani; buğday arpa çavdar yulaf gibi tahıllar bu tahıllardan yapılan veya küçük miktardada olsa icine eklenen her türlü yiyecek hastanın beslenmesinden çıkarılır. Hatta çapraz bulaşmaları dahi engellenmelidir. İçeriği âçık bir şekilde bilinmeyen hazır gıdalar yasaklar arasında olmalıdır. Çölyak hastasının kullandığı kozmetikler kişisel temizlik malzemeleri ilaçlar da dikkatli seçilmelidir.

Çıkarılan besinler yerine pirinç patates mısır nohut fasulye mercimek soya fındık kestane gibi besinler ve bunların unları eklenir. Gluten free şeklinde üretilmiş yiyecekler tüketilebilir. Ülkemizde glutensiz ekmek makarna bisküvi çikolata gibi ürünlerin satışı yapılmaktadır. Hatta glutensiz yemek servisi sağlayan kafeler az da olsa görülmeye başlamıştır.

Ayrıca çölyakta zaman zaman vitamin mineral destekleri yapılmalıdır. Özellikle demir kalsiyum D vitamini... Doğal gıdalara önem verilmelidir. Düzenli programlı ve yeterince dinlenebileceği bir yaşam tarzı sağlanmalıdır.