Aşil tendonu, baldır kaslarını topuk kemiğine bağlayan güçlü, lifli ve vücuttaki en kalın tendondur. Aşil tendonu, ayakta hem elastikiyet hem de şok emilimi sağlayan, yürürken, koşarken ya da zıplarken yararlanılan bir tendondur. Aşil tendonunun iltihaplanması olan aşil tendiniti ayak bileğinin arka kısmında ağrıya neden olur. Aşil tendinitinin neden olduğu ağrı, yürürken, merdiven iner ya da çıkarken daha çok hissedilir. Bazen ağrıya şişlik ve hassasiyet de eşlik edebilmektedir. Aşil tendinitinin ilk tedavisi istirahattir. İstirahatle birlikte buz uygulaması ve ilaçlarlar da tedavide etkilidir.

Aşil Tendonu Nedir?

Aşil tendonu, baldır kasını, topuk kemiği olan kalkaneus'a bağlayan, güçlü, lifli ve insan vücudundaki en kalın tendondur. Kalkaneal tendonu olarak da bilinen aşil tendonu topuğu ve ayağı hareket ettirmeyi sağlar, zıplama, koşma ve yürüme için önemlidir. Aşil tendonunda gerginlik tendonda bir sorun olabileceğini düşündürür.

Aşil Tendiniti Nedir?

Aşil tendiniti, vücudun en kalın tendonu olan aşil tendonunun iltihaplanması durumudur.

Aşil Tendiniti Belirtileri Nelerdir?

Yürürken veya koşarken topukta ve tendonda ağrı hissi, özellikle sabahları tendonun olduğu bölgede ağrı ve sertlik, dokunma ve hareket ile birlikte tendonda ağrı aşil tendiniti de işaret eden belirtilerdir. 

Aşil tendinitinin belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Ayak bileğinin arka kısmında özellikle yürüme, merdiven çıkma veya inme sırasında ortaya çıkan bir ağrı aşil tendinitinin en sık yaşanan belirtisidir. 
• Aktivite ile birlikte bacağın arkasında ya da topuğun üzerinde ortaya çıkan ağrı aşil tendiniti belirtisi olabilmektedir.
• Aşil tendinitinde ağrı ile birlikte şişkinlik ve hassasiyet de yaşanabilmektedir.

Aşil Tendiniti Neden Olur?

• Aşil tendinitinin en sık nedeni yanlış ya da aşırı kullanım kaynaklıdır. Özellikle kişinin kendi kapasitesinin üzerinde faaliyetler yapması aşil tendiniti nedeni olabilmektedir. Uzun süre ayakta durmak ve bu sırada ayak bileğini zorlayacak hareketler yapmak aşil tendiniti nedenleri arasındadır.
• Günümüzde ofis çalışanlarının masa başında otururken aşil tendonunun bulunduğu bölgenin bası altında kalması diğer bir aşil tendiniti nedenidir.
• Özellikle şehir içi trafikte uzun süreli araç kullanımı da aşil tendiniti nedeni olabilmektedir.
• Sık spor yapmayan kişilerin ısınmadan uzun yürüyüşler yapması ya da alışık olunmayan spor aktivitelerinin gerçekleştirilmesi aşil tendiniti nedenleri arasındadır.

Travma, çarpma, spor yaralanmaları daha çok aşil tendonunun kopmasına yol açmaktadır. Ancak aşil tendinitinin tedavi edilmemesi de aşil tendonunun kopmasına zemin hazırlayabilmektedir.

Aşil Tendiniti Nasıl Teşhis Edilir?

Aşil tendiniti teşhisinde ilk kriter hastanın hikayesidir. Hasta hikayesinde aşırı ya da yanlış kullanımın yanında aşil tendiniti şikayetleri varsa tetkikler bu yönde yapılmalıdır. Fizik muayenede aşil tendonunun bulunduğu bölgede hassasiyet, şişlik, ayak bileğinin hareketiyle ağrı teşhisteki en önemli bulgular arasındadır.

Aşil tendiniti teşhisinde uygulanacak radyolojik görüntülemeler daha çok diğer rahatsızlıkları ekarte etmek amaçlıdır. Radyolojik görüntülemelerde daha çok Manyetik Rezonans (MR) ve ultrason tercih edilmektedir. Her iki radyolojik görüntüleme yöntemi de hastaya girişim gerektirmeyen yöntemlerdir. Manyetik Rezonans (MR) aşil tendinitinin teşhisinde daha ayrıntılı görüntü vermektedir. Ancak kapalı yer korkusu olan ya da MR çektiremeyecek durumda olan hastalar için ultrason da kullanılabilmektedir.

Aslında ayak bileği ağrılarında ilk tercih edilen görüntüleme yöntemi röntgen olmakla birlikte aşil tenditinin teşhisinde röntgen ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) sonuçları genellikle normal gelmektedir. Muayene bulguları bu bakımdan önemlidir. Muayenede sadece aşil tendonu bölgesinde hassasiyet olan, diğer eklem bölgelerinde şişlik gibi belirtileri olmayan hastaları radyasyondan korumak için röntgen ve Bilgisayarlı Tomografi (BT) son tercih olarak değerlendirilmelidir.

Aşil Tendiniti Nasıl Tedavi Edilir?

• Aşil tendinitinin tedavisinde en önemli unsur yanlış kullanımı ortadan kaldırmaktır. Aşil tendiniti oluşmasına neden olan yanlış ya da tekrarlayan hareketin ortadan kaldırılması tedavinin ilk basamağını oluşturmaktadır.
• Yanlış kullanımın sonlandırılmasından sonra sorunlu bölgede oluşan iltihaplanmayı ortadan kaldırmak için buz tedavisi uygulanabilir.
• Bununla birlikte dışarıdan sürülen jel ya da krem tedavisinin yanı sıra anti inflamatuvar ilaçlar da tedavide kullanılmaktadır. Aşil tendinitinin tedavisinde antibiyotik kullanımına gerek yoktur. Antibiyotik daha çok mikrobik durumlara karşı kullanılmaktadır. Anti inflamatuar ilaçlar yaşanan yangıyı dindirmek için kullanılmaktadır.
• Aşil tendiniti tedavi edilmediği ya da yanlış kullanıma devam edildiği durumlarda kronikleşebilmektedir. Şoförlük gibi bazı mesleklerde yanlış kullanımı durdurmak mümkün olmayabilmektedir. Bu gibi durumlarda aşil tendonunun etrafındaki kılıfta ciddi kalınlaşmalar yaşanabilir. Kronikleşen aşil tendiniti tedavisinde nadir de olsa cerrahi yöntemlere başvurulabilmektedir.

Aşil Tendiniti ile İlgili Sık Sorulan Sorular

Aşil tendiniti egzersizleri nelerdir?          

Aşil tendiniti egzersizlerinin aslında aşil tendinitinin tedavisinde doğrudan yeri yoktur. Aşil tendiniti tedavi edildikten sonra tekrarlamaması için aşil tendonunun esnekliğini artırmaya yönelik gerdirme egzersizleri uygulanmaktadır. Aşil tendiniti egzersizleri daha çok ayak bileği yukarıya doğru çekilirken, vücudu öne doğru eğme şeklinde yapılan hareketlerdir. Burada amaç aşil tendonunu mümkün olduğu kadar gerdirerek esnekliğini artırmaktır.

Aşil tendiniti tedaviden sonra tekrarlayabilir mi?

Özellikle kronikleşen aşil tendiniti hastalarında kalınlaşmış doku ameliyatla alındıktan sonra bile soruna neden olan yanlış kullanım devam ettirilirse tekrarlama ihtimali bulunmaktadır.

Aşil tendiniti kendiliğinden geçer mi?     

Aşil tendinitini evde tedavi etmek mümkündür. Ancak burada rahatsızlığın çok erken dönemde belirlenmiş olması önemlidir. Kişi aşil tendiniti belirtilerini çok erken dönemde fark edip yanlış kullanımı bırakırsa ve evde buz tedavisi uygularsa aşil tendiniti geçebilmektedir. Ancak aşil tendiniti ilerleyen aşamadaysa ek tedaviler gerekmektedir.

Aşil tendiniti için ayakkabı secimi nasıl olmalıdır?        

Aşil tendiniti için ayakkabı seçimi önemlidir. Aşil tendonu üzerindeki gerginliği azaltmak ve üzerine binen yükü rahatlatmak için topuk kısmı yüksek olan ve öne doğru incelen ayakkabılar tercih edilmelidir. Koşu veya yürüyüş ayakkabısı olarak tanımlanan spor ayakkabıları topuk kısmından kalınlaşıp öne doğru inceldiği için adım atmayı kolaylaştırıcı bir taban yapısına sahiptir. Bu tür ayakkabıların tercih edilmesi aşil tendiniti oluşma riskini azaltabilmektedir. Mesleğinden dolayı ayakkabı seçiminde kısıtlama olan kişiler ortopedik tabanlıklar tercih edebilir. Tercih edilen ayakkabıların topuk yüksekliğinin 4 cm’ den yüksek olmamasına dikkat edilmelidir. Daha fazla topuk yüksekliği olan ayakkabılar ayak mekaniğini olumsuz anlamda etkileyebilmektedir.

Aşil tendiniti ne kadar sürede iyileşir?

Aşil tendinitinin iyileşme süresi rahatsızlığını aşamasıyla bağlantılıdır. Aşil tendiniti başlangıç aşamasındaysa uygun tedavilerle kısa sürede tedavi olabilmektedir. Rahatsızlığın başlangıcında hasta ağrıya neden olan hareketleri bırakıp buz tedavisine başlarda aşil tendiniti 1 haftada geçebilmektedir. Ancak aşil tendiniti ilerlemişse ilaç ve istirahat süreciyle ancak 3 – 4 haftada iyileşebilmektedir.

Aşil tendiniti röntgen görüntülemesi ile anlaşılır mı?

Aşil tendiniti genellikle röntgen görüntülemesiyle anlaşılmamaktadır. Röntgen görüntülemesi bu bölgede ortaya çıkabilecek diğer rahatsızlıkları ekarte etmek için kullanılan bir yöntemdir.

Aşil tendiniti tedavi edilmezse ne olur?  

Aşil tendiniti tedavi edilmezse en sık görülen durum kronikleşme eğilimidir. Aşil tendinitinin kronikleşmesinden sonra tedavi daha da güçleşmektedir. Özellikle kronik aşil tendiniti tablosu oluştuğunda aşil tendonu bölgesine kortizon enjeksiyonu yapmak gerekebilmektedir. Fakat tendon bölgesine kortizon enjeksiyonu çok sık tekrar edilebilecek bir tedavi yöntemi değildir. Kortizon tedavisinin çok sık tekrar edilmesi aşil tendonunun yapısı zayıflayabilir ve tendonda kopma riskini artırabilmektedir. Bu yan etkiden dolayı enjeksiyon tedavisinin 2 – 3 defadan fazla kullanılması tavsiye edilmemektedir.

Aşil tendiniti ağrısı yürümeyi engeller mi?

Aşil tendiniti yürürken ağrı yapabilmektedir. Ancak herkesin ağrı eşiği farklıdır. Bazı hastalar rahatsızlığın ilerlemesine rağmen daha rahat yürüyebilmektedir. Bazı hastalar en küçük bir ağrıda bile hareket kısıtlığı yaşayabilmektedir. Bununla birlikte diyabet gibi ek hastalığı olan kişiler yaşanan ağrıyı hissedemeyebilir. Özellikle diyabet hastalarının ağrıyı hissetmemesi aşil tendinitinin ilerlemesine zemin hazırlamaktadır.

Aşil tendiniti bandaj tedavisi ile geçer mi?

Aşil tendinitinin tedavisinde bandaj uygun kullanılırsa tedaviye etki etmektedir. Bandajın aşil tendonunu istirahate alacak şekilde uygulanması önemlidir. Bandaj işleminin bu konuda uzman tecrübeli bir sağlık personeli tarafından yapılması gerekmektedir. Bandaj tedavisini buz uygulaması, ilaç ve istirahatle desteklenmesi önemlidir.

Aşil tendiniti ameliyatı nasıl yapılır?

Kronikleşmiş aşil tendiniti durumlarında aşil tendon kılıfı açılarak bölgedeki iltihabi reaksiyon sonucu oluşmuş doku temizlenir. Daha sonra sorunlu bölge tendon kılıfı ve cilt altı doku onarılarak yara kapatılır. Aşil tendiniti ameliyatından sonra ayak atele alınarak 3 – 4 hafta istirahat edilmesi gerekmektedir. Atel kullanmak istemeyen hastalar portatif ortez kullanarak da istirahat edebilmektedir. Hastanın aşil tendiniti ameliyatından sonraki bu süreçte koltuk değneği kullanması gerekmektedir.

Aşil tendiniti ameliyatı sonrası dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?

Aşil tendiniti ameliyatından sonra doktorun tavsiye ettiği ilaçların kullanılması ve ön görülen istirahat önerilerine mümkün olduğu kadar dikkat edilmesi önemlidir. Bunlara dikkat edilmezse ameliyat sonrasında sorunlu bölgede aynı problemler tekrarlayabilmektedir.

Aşil tendiniti ameliyatı sonrası sosyal yaşama dönüş ne zaman olur?

Aşil tendiniti ameliyatından sonra ortez ve koltuk değneklerini kullanmak şartıyla hasta hemen sosyal yaşama dönebilmektedir. Aşil tendiniti ameliyatları çok ağrılı ameliyatlar değildir. Ameliyat sonrası istirahat dönemi 3-5 gün sürmektedir. Ancak ortez ve koltuk değneklerinden kurtulma süreci en erken 3-4 haftadır. Hastanın normal sosyal aktivite, sportif faaliyet veya yürüyüşe başlaması da ortez ve koltuk değneklerini bıraktıktan sonra göreceği fizik tedavi sürecine bağlıdır. Aşil tendiniti ameliyatından sonra hastanın tamamen normale dönmesi 2 ayı bulabilmektedir. Ancak performans sporları yapan hastaların bu sporlara dönebilmesi 4-6 ayı bulabilmektedir. Bu süreçte özellikle bu tip sporlar konusunda uzman spor hekimliğinden ya da fizik tedavi uzmanlığından mutlaka destek alınması önerilmektedir.

Aşil tendiniti için hangi doktora gidilir?

Aşil tendiniti teşhis ve tedavisini Ortopedi ve Travmatoloji Bölümü doktorları takip etmektedir. Özellikle spor yaralanmaları konusunda uzman doktor ve alt yapısı bu tür rahatsızların teşhis ve tedavisi bakımından yeterli olan hastanelerin tercih edilmesi önemlidir.

Aşil tendiniti bitkisel tedavisi var mıdır? 

Aşil tendinitinin henüz ispatlanmış bir bitkisel tedavisi yoktur. Ancak tedavi sürecini destekleyen bitkisel ürünler bulunmaktadır. Bunlar dışarıdan uygulanabilen bazı yağlar olduğu gibi ağızdan alının bitkilerden elde edilmiş protein içerikli gıda takviyeleri de olabilmektedir. 

• Şeytan pençesi bitkisi
• Akgünlük ekstresi
• Zerdeçaldan edilen ürünler aşil tendiniti nedeniyle oluşan yangının giderilmesi için tedaviye ek olarak kullanılabilmektedir.

Zerdeçal anti inflamatuar etkisi olan bir bitkidir. Ancak kullanılmasında dikkatli olunması gerekmektedir. Kontrolsüz kullanıldığı zaman kanama riskini artırabilmektedir.

Dışarıdan sürülen bitkisel ürünlerin başında ise sarı kantaron yağı gelmektedir. Sarı kantaron yağı da kan dolaşımını artırarak anti enflamatuar etki gösterip yangıyı azaltabilmektedir. Ancak sarı kantaron daha çok zeytinyağı ile elde edilir. Zeytinyağı asidik bir yağdır. Bu nedenle cildi hassas olan kişilerde dikkatli kullanılması önerilmektedir. Sürdükten sonra üzerinin sarılıp hava almayacak şekilde tutulması cilde ciddi rahatsızlık verebilir. Alerjik reaksiyon oluşturabilir.

Aşil tendiniti tedavisinde elektroterapi tedavisi uygulanır mı?

Aşil tendiniti tedavisinde elektroterapi uygulamasının faydaları bilimsel olarak ispatlanmamıştır. Ancak elektroterapi ile uygulanan tedaviler bulunmaktadır. Bu tedaviler aşil tendinitinin asıl tedavisi değildir, destekleyici nitelikte uygulamalardır. Aşil tendinitinin asıl tedavisi istirahat, anti enflamatuar ilaçlar ve buz uygulamalarıdır. Elektroterapi uygulamasında dokuya uygulanan elektrik sinyalleri ile aşil tendonunun uzantısı olan kasın rahatlaması amaçlanmaktadır. 

Aşil tendiniti fizik tedavi ile geçer mi?     

Aşil tendiniti tedavisinin ilk aşamasında fizik tedavi uygulamaları bulunmamaktadır. Fakat iyileşme sürecini takiben tekrarlamaması için aşil tendonunu rahatlatmak için fizik tedaviden mutlaka destek almak gerekir.

Aşil tendiniti ağrısı nasıldır?         

Aşil tendiniti ağrısı ilk başta aktivite ile ortaya çıkan ağrıdır. Fakat süreç ilerledikçe ağrı sürekli hale gelir. Özellikle aşil tendonunun olduğu bölgede yani bacağın arka kısmında huzursuz edici, sızlayıcı ve aktivite ile giderek artan bir ağrı yaşanmaktadır. Aşil tendiniti tablosu ilerledikçe zonklayıcı bir ağrı yaşanabilmektedir.

Aşil tendinitinde ESWT tedavisi uygulanır mı?

Aşil tendinitinin ilk tedavisi olarak uygulanması önerilmemektedir. Ancak aşil tendinitine bağlı olarak tendonun yapıştığı topuk kemiğinde ekstra kemik oluşması (aşil tendonu kalsifik tendiniti) durumunda ESWT uygulaması kullanılabilir.