Yemeklerden sonra mide üstünde ağrı, açken midede kazınma, şişkinlik, tokluk hissi, sık acıkma, bulantı veya kusma gibi şikayetler helikobakter pilorinin sebep olduğu hastalıklardan kaynaklı olabiliyor. İnsanlara genellikle çocukluk çağında bulaşıp mideyi enfekte eden bir bakteri türü olan helikobakter pilori gastrit ve mide ülseri oluşmasına yol açabiliyor. Helikobakter pilori nadir de olsa bazı tür mide kanserleri için de risk faktörüdür.

Sağlık Destek Sitesi Ataşehir Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Züleyha Akkan Çetinkaya, helikobakter pilori ve tedavisi hakkında bilgi verdi.

Helikobakter pilori nedir?

Helikobakter pilori genellikle çocukluk çağında alınan ve mideyi enfekte eden bir tür bakteridir. Mide ülseri ve gastrit gibi hastalıkların yaygın nedeni olan helikobakter pilori dünyadaki insanların neredeyse yarısında bulunmaktadır. Tedavi edilmeyen, uzun süreli helikobakter pilori nadir de olsa mide kanserine yol açabilmektedir.

Helikobakter pilori belirtileri nelerdir?

Helikobakter pilori enfeksiyonu olan çoğu insanda hiçbir zaman herhangi bir belirti veya semptom görülmeyebilmektedir. Helikobakter pilorinin kendine özgü bir belirtisi olmadığı için çoğu insanda farkında olmadan bulunabilir.

Helikobakter piloriye özgü spesifik bir belirti yoktur, Ancak helikobakter pilorinin sebep olabildiği gastrit, veya ülser gibi hastalıkların belirtileri olabilir.

Helikobakter pilorinin belirtileri genel olarak şu şekilde sıralanabilir;

• Yemeklerden sonra mide üstünde ağrı
• Açken midede kazınma, şişkinlik, tokluk hissi
• Sık acıkma
• Bulantı, kusma gibi şikayetler helikobakter pilorinin neden olduğu gastrit ve ülser hastalığı belirtileri olabilir. 

Helikobakter pilori bulaşmasında risk faktörleri nelerdir?

Helikobakter pilori bir bakteri olduğu için, bakteriyi taşıyan bir insandan bulaşma yoluyla geçer. Bulaşma yolu tam belli olmamakla beraber, insanlar arası yakın temas, öpüşme, aile içi bulaşlar, iyi yıkanmayan el, fekal-oral yol ve infekte içme suyu ile bulaşabilir.

Ülkemizde yapılan bir çalışmaya göre helikobakter pilori sıklığı %82.5 saptanmıştır. Marmara bölgesinde helikobakter pilori %72 iken, Güneydoğu Anadolu’da  %89’lara varmaktadır. 

İnsanlar helikobakter pilori bakterisini sıklıkla çocukken alırlar.

• Kalabalık bir ailede yaşamak
• Temiz, güvenilir içme suyu olmayan şartlarda yaşamak
• Gelişmekte olan ülkelerde yaşamak
• Helikobakter pilori pozitif biri ile beraber yaşamak risk faktörleri arasındadır.

Helikobakter pilori teşhisi nasıl yapılır?

Helikobakter pilori teşhisinde birden fazla tetkik uygulanabilmektedir.

• Endoskopi: Mide endoskopisi yapılırken alınan mide biyopsi örneğinin mikroskop incelenmesi ile helikobakter pilori teşhisi yapılabilmektedir.
• Üre nefes testi: Üfleyerek yapılan üre nefes testi ile helikobakter pilori teşhisi yapılabilir. Helikobakter pilori üreaz denen bir enzim salgılar. Test sırasında işaretli karbon içeren, üre tableti hastaya içirilir. Kişide helikobakter pilori var ise, helikobakter pilori üreyi parçalar ve açığa çıkan karbon nefeste ölçülerek, helikobakter pilori tanısı konabilir.
• Dışkı testi: Dışkıda helikobakter pilori antijeninin saptanması ile teşhis konulabilmektedir.  

Kanda Helikobakter piloriye özgü antikorların saptanması tanı koymada faydalı değildir. Çünkü yeni infeksiyonu olduğu kadar, geçirilip, iyileşmiş bir infeksiyonda da pozitif bulunabilir. Bu yüzden Helikobakter pilori teşhisinde antikor testleri kullanılmamalıdır.

Helikobakter pilori tedavisi nasıl yapılır?

Toplumda yaygın görülen ve dirençli bir bakteri olan helikobakteri pilori için belirlenmiş tedavi endikasyonları mevcuttur. Her helikobakteri pilori pozitif hastada tedavi endikasyonu olmayabilir. Tedavide çeşitli antibiyotik ve mide ilacı kombinasyonlarını yeterli sürede kullanmak gerekir. Ülkemiz koşullarında 10-14 günlük süre ile tedavi önerilmektedir.

Uygulanan tedaviden, en az 4-6 hafta sonra helikobakteri pilori için tekrar bir test yapılması gerekebilmektedir. Tekrar gerçekleştirilen testler, tedavinin enfeksiyondan kurtulmadığını gösteriyorsa, klinik durum gerektiriyor ise farklı bir antibiyotik kombinasyonuyla  tedavi uygulanabilir.

HELİKOBAKTER PİLORİ HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Helikobakter Pilori enfeksiyonun komplikasyonları nelerdir? 

Helikobakter pilori ile enfekte olmuş birçok insanda her hangi bir sorun gözükmeyebilir. Helikobakter pilori komplikasyonları şu şekilde sıralanabilir; 

• Helikobakter pilori mide iç yüzeyinin koruyucu tabakasını hasara uğratır. Bu da mide asitinin, zayıflamış bu alanda, yaraya ( ülser)  neden olmasını kolaylaştırır. Helikobakter pilori ile infekte insanların yaklaşık %10’unda ülser gelişir.
• Helikobakter pilori mide iç yüzeyinde inflamasyona neden olarak gastrit yapar.
• Helikobakter pilori bazı tür mide kanserleri için de risk faktörüdür.

Kimleri tedavi etmek gerekir?

Helikobakter pilori ile enfekte olmuş hastalarda tedavi genel olarak şu faktörlere göre belirlenir;

• Hastanın şikâyeti
• Hikâyesi
• Risk faktörleri
• Endoskopi ve biyopsi bulgularına göre tedavi planına karar verilmesi gerekir.

Helikobakter pilori ilaçla geçer mi?

Helikobakter pilori tedaviye dirençli bir bakteridir.  Bu yüzden çeşitli ilaç konbinasyonları ile tedavi edilir. Tedavinin başarılı olması için, uygun ilaç kombinasyonunu hastanın, uygun sürede, uygun dozda ve düzgün kullanması gerekir.

Helikobakter pilori tedavisinde kefir kullanılır mı?

Helikobakter pilori tedavisinde antibiyotikler yanında çeşitli ek ilaçlar veya gıdaların kullanımı uzun süredir, bilimsel literatürde araştırılan bir konudur.  Antibiyotiklere eklenen probiyotiklerin, antibiyotiklerin sebep olabileceği, ishal ve bunun gibi yan etkileri azaltarak, hasta uyumunu arttırdığı gösterilmiştir.  Ancak helikobakter tedavisinde kefir kullanımının faydası ile ilgili direkt bir bilimsel öneri yoktur.

Helikobakter pilori zayıflatır mı?

Helikobakter pilorinin kendisi zayıflamaya neden olmamaktadır. Anca helikobakter pilorinin neden olduğu mide ülseri veya gastrit gibi rahatsızlıklar hasta da ülser semptomları veya komplikasyonlarından dolayı yeteri kadar gıda alımı yapamamasına yol açabilmektedir. Kişi helikobakteri pilori nedeniyle değil neden olduğu ülser ya da gastrit rahatsızlarının yarattığı şikayetlerden dolayı beslenemezse kilo vermektedir.

Helikobakter pilori diyeti var mıdır? Nasıl beslenilmelidir?

Helikobakter piloriye özel bir diyet yoktur. Hastada gastrit, ülser gibi rahatsızlar var ise, o anki şikayetlerine göre,  uygun diyet önerilebilir.  Genel olarak kafeinden uzak, kızartma gibi sindirim sistemini zorlayan besinlerden kaçınarak beslenmek önemlidir. Sigara da olumsuz etkilerin başında gelmektedir.  

Helikobakter pilori doğal ya da bitkisel tedavisi var mıdır?

Yapılan bilimsel araştırmalara göre helikobakter pilorinin tedavisinde bitkisel ya da doğal yöntemlerin yeri bulunmamaktadır.  

Helikobakter pilori endoskopi yapılmalı mıdır?

Hasta doktora mide ve sindirim sistemi şikayetleri için başvurduğunda, eğer endikasyonu var ise endoskopi yapılır. Böylece midedeki hastalıklar saptanır ve helikobakter pilori de mevcut ise , uygun tedavi verilir.

Helikobakter pilori hangi doktora gidilir?

Helikobakter pilori teşhisi ve tedavisi için mide ve sindirim sistemi hastalıkları uzmanı olan, gastroenteroloji bölümüne başvurulmalıdır. Doktor secimi yapılırken endoskopi konusunda uzman bir doktorun tercih edilmesi ve hastanenin gerekli tetkikler bakımından alt yapısının eksiksiz olması önemlidir.

Helikobakter pilori ağız kokusu yapar mı?

Eğer ağız kokusunu açıklayacak diş, kulak burun boğaz hastalıkları gibi sorunlar yoksa anatomik olarak mide ve yemek borusunu değerlendirmek için endoskopi yapılmalıdır. Yapılan endoskopi sonrası helikobakter pilori saptanırsa da tedavi edilmesi uygun olur.

Helikobakter pilori tedavi sonrası nelere dikkat edilmelidir?

Helikobakter pilori tedavisinden sonra sağlıkla ilgili her şeyde olduğu gibi, kişisel hijyene dikkat edilmelidir.