Halk arasında ‘albastı’ ve ‘alkarısı’ gibi isimlerle bilinen, yeni doğum yapmış kadınlarda ortaya çıkabilen lohusalık humması; yüksek ateş, halsizlik ve ağrı ile kendini belli ediyor. Lohusalık enfeksiyonu olarak da bilinen bu sorun tedavi edilmediğinde olumsuz sonuçlarla karşılaşılabiliyor. Doğum sırasında hijyene dikkat edilmesi ve sorunun erken dönemde teşhis edilmesi önem taşıyor. Sağlık Destek Sitesi Kayseri Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Burak Tanır, halk arasında çeşitli isimlerle anılan, asılında enfeksiyon kaynaklı bir sağlık sorunu olan lohusalık humması ile ilgili bilgi verdi.

Lohusa humması (albastı) nedir?

Doğumdan sonraki günlerde kadınları etkileyen lohusa humması hızla ilerleyerek şiddetli karın ağrısı, ateş ve halsizlik gibi akut semptomlara neden olabilmektedir. Yeni doğum ya da düşük yapmış kadınlarda görülen ve halk arasında ‘albastı’ olarak bilinen loğusa humması, tedavi edilmediği zaman ölümlere neden olan bir sorundur. Doğum sırasında hijyene dikkat edilmemesi sonucunda idrar yollarının iltihaplanması ve ateşin yükselmesiyle ortaya çıkmaktadır. İltihabın kana karışma ihtimali nedeniyle önemli sorunlara yol açmadan takip ve tedavi edilmesi gerekmektedir. Lohusalık enfeksiyonu olarak da bilinen bu durum geçmişte anne ölümlerinin ana nedenlerinden biriydi. Günümüzde doğum sonrası enfeksiyonlar iyi kontrol edilmektedir. Antibiyotiklerin uygulanması, puerperal ( doğumdan sonraki dönem) ateşin sıklığını ve şiddetini azaltmada başarılı olmaktadır.

Lohusa humması neden olur?

Genel olarak, lohusalık enfeksiyonları doğum veya lohusalık sırasında hijyenik bakım eksikliğinin bir sonucu ortaya çıkmaktadır. Ancak bazı durumlar da lohusalık hummasına neden olmaktadır.

• Rahim içinde, özellikle plasentanın 9 aylık gebelik boyunca demir attığı endometriumda bulunan bakteriyel bir enfeksiyondur. Ateşin yanı sıra genellikle alt karın ağrısı, genişlemiş ve ağrılı rahim, devam eden kanama ve kötü kokulu akıntı ile kendini belli etmektedir. Dünya genelindeki vakaların sadece % 15’inde geç kalınmaktadır.
• Gebelik döneminde ya da doğum sırasında geçirilen zatürre, anjin ve grip gibi ağır hastalıklar neden olabilmektedir.
• Vajinal doğumlar sırasında doğum kanalının en son bölümünde yırtıkları önlemek ve doğumu hızlandırmak için yapılan kesi (epizyotomi) ile sezaryende yapılan karın kesisi enfeksiyon sürecini başlatmaktadır. Ameliyattan sonraki ilk 7 gün içinde ortaya çıkan bu duruma müdahale edilmediğinde tehlikeli sonuçları ortaya çıkmaktadır.
• Emzirmeye bağlı olarak memede başlayan enfeksiyon etkilidir. Enfeksiyon kaynağı bebeğin ağzındaki mikroorganizmalardır. Emziren annelerin % 2-10’nunda genellikle emzirmenin başlangıcından 2-3 hafta sonra görülebilmektedir.

Lohusa hummasının belirtileri nelerdir?

Doğum sonrası dönemde bu sorunun en belirgin göstergesi yüksek ateştir. Yüksek ateşin var olup olmadığını anlamak için vücut ısısı ölçülür. Vücut ısısının 38 derece (santigrat) ve üstünde olması, yüksek ateşin en az 12 saat aralıklarla yapılan en az iki ölçümde belirlenmiş olması gerekir. Yeni doğum yapmış kadınlarda görülen lohusa hummasının başka belirtileri de bulunmaktadır.

• Genel halsizlik hali.
• Ciltteki belirgin solgunluk.
• Sürekli olarak soğuk terleme.
• Ateş nedeniyle titreme.
• Kalpteki ritmin bozulmasıyla ortaya çıkan taşikardi.
• Baş, bel ve boğaz ağrısı.
• Bol ve kötü kokulu lochia (lohusa dönemine özgü vajinal salgılar).
• Karın ağrısı ortayı çıkması.

Lohusa hummasından korunmak için ne yapılmalı?

Doğum yapacak olan anne adaylarının gebelik döneminde lohusa humması hakkında bilgilendirilmesi önemlidir.

• Doğum yapılacak hastanenin araştırıldıktan sonra belirlenmesi gerekir. Hastanenin fiziki alt yapısı, hijyenik koşullarının yüksek düzeyde olması belirleyici nedendir. Konusunda uzman hekimlerin olduğu tam donanımlı hastaneler tercih edilmelidir. 
• Gebelik dönemi boyunca vajinal muayene yapılmalı, hijyen konusunda özen gösterilmelidir.
• Gebeliğin son aylarında cinsel birliktelikten kaçınılmalı,  olduğu durumlarda ise hijyene dikkat edilmelidir.
• Gebelik döneminde anne adaylarının düzenli ve dengeli beslenerek bağışıklık sistemini yüksek tutması gerekir.

Lohusa hummasının tedavisi var mı?

Doğumdan sonraki ilk 24 saatten sonra ortaya çıkan belirtileri nedeniyle hastaneden çıkmamış olan annelerin tedavisi için çok erken davranılmaktadır. Enfeksiyon kaynaklı hastalıkların tedavisinde kullanılan antibiyotiklerin olumlu etkileri çok kısa zamanda görülmektedir. Lohusa humması için de uygun antibiyotik uzman hekim kontrolünde verilerek vücuttaki enfeksiyon seviyesi düşürülmektedir. Antibiyotik kullanımı 7-10 gün arasında sınırlıdır. Antibiyotikler, uzman doktorun enfeksiyona neden olduğundan şüphelendiği bakteri türüne göre ayarlanmaktadır. Doğum sonrası dönem boyunca iyi bir hijyen sağlamak esastır. Dış genital bölgeyi günde en az 2 veya 3 kez yıkamak ve dezenfekte etmek gerekir. En şiddetli enfeksiyon vakalarında annelerin hastaneye yatırılması gerekebilir.

Lohusalık humması hakkında sık sorulan sorular 

Lohusa humması neden ateş ve üşüme yapar?

Bakteriler, parazitler ve özellikle virüsler vücuttaki ısı regülasyon merkezini etkilenerek ateşin yükselmesine neden olur. Ateş ve üşüme enfeksiyon kaynaklı hastalıkların önemli bir belirtisidir.

Lohusa hummasına ne iyi gelir?

Tedavi sürecinde kadınların kişisel hijyene dikkat etmeleri ve dinlenmeye önem vermeleri hastalığın olumsuz etkilerine karşı iyi gelen uygulamalardır. Ancak halk arasında uygulanan bazı batıl inançlar bu soruna çözüm olmamaktadır. Anneye kurdele bağlamak, şerbet içirmek gibi yöntemlerle hastalık tedavi edilememektedir.  

Lohusa hummasının bitkisel tedavisi var mı?

Lohusa hummasına bazı bitkilerin iyi geldiği gibi yanlış bir inanç vardır. Özellikle civanperçemi, sarı yonca, aslanpençesi gibi bitkilerin bu sorunu yok etmede herhangi bir etkisinin olduğu kanıtlanmış bir bilgi değildir. Lohusa humması için uzman hekim kontrolünde yapılacak erken antibiyotik tedavisi hayati önem taşımaktadır.