Orşit ya da halk arasında testis iltihabı olarak bilinen sağlık sorunu, tek veya iki testiste birden ortaya çıkabiliyor. Sıklıkla bakterilerin neden olduğu bu hastalık virüslerle de bulaşabiliyor. Testis iltihabına özellikle kabakulak virüsü neden olabiliyor. Orşit, testislerin arka kısmında spermleri taşıyan ve depolayan tüp şeklindeki yapılardan da kaynaklanabiliyor. Sağlık Destek Sitesi Kayseri Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Doç. Dr. Bülent Altunoluk, testis iltihabı ile ilgili bilgi verdi.

Testis iltihabı (orşit)  nedir?

Testislerin iltihaplanması sonucu ortaya çıkan enfeksiyonlara orşit adı verilmektedir. Genellikle bakterilere bağlı gelişmekte iken nadiren kabakulak gibi viral ajanlarla da oluşabilmektedir. Sıklıkla tek bir testis içerisinde ortaya çıkan orşit rahatsızlığı bazen de her iki testiste bulunabilmektedir. Ergenlik döneminden yetişkinliğe geçen erkek bireylerde görülen orşit kimi zaman kabakulak virüsünden kaynaklı olarak çocuklarda da görülmektedir.

Testis iltihabının nedenleri nelerdir?

Testis iltihabı sıklıkla, var olan idrar yolları enfeksiyonu sırasında bakterilerin testise taşınması ile oluşmaktadır. Gençlerde cinsel yolla bulaşan hastalıklara sebep olan bakteriler ön plandayken, yaşlılarda görülen testis iltihabı ise, prostattan kaynaklanan idrar yolu enfeksiyonunun testise ilerlemesi sonucunda oluşan enfeksiyonlardır. Viral sebeplerin en önemlilerinden biri de, kabakulak orşiti denilen ve kabakulak geçiren hastaların tek testisinin ya da iki testisinin birden iltihaplanması durumu olarak tanımlanmaktadır. Testis iltihabı birçok nedenden dolayı gelişebilmektedir. Orşite yatkınlık oluşturan durumlar kısaca şu şekilde ifade edilebilir;

• Üretral kateter (sonda) kullanımı
• İyi huylu prostat büyümesi (BPH)
• Sık idrar yolları enfeksiyonu geçirmek 
• Kabakulak aşısı olmamak ya da daha önce kabakulak hastalığı geçirmemek
• Birden fazla cinsel partner varlığı
• Hijyenik olmayan ortamlarda bulunmak

Testis iltihabının belirtileri nelerdir?

Bakteriyel ve viral kaynaklı olabilen orşitin ilerlemesi epididimoorşite (spermleri taşıyan ve depolama görevi bulunan tüp şeklindeki epididim adı verilen yapılarda rahatsızlık görülmesi) sebep olabilmektedir. Orşit belirtileri şunlar olabilmektedir;

• Testislerde ağrı ve şişlik
• Kasık bölgesinde ve alt karında ağrı
• Yüksek ateş
• İdrarda yanma
• Üretral akıntı olması

Testis iltihabının teşhisi nasıl konulur?

Hastalık öyküsü dinlendikten sonra fizik muayene ve gerekli laboratuvar testlerinin yapılması gerekmektedir. Tanı için uygulanan yöntemler şunlardır;

• Fiziki muayenede gözlenen testis ve epididim hassas, ağrılı, şiş ve kızarıktır
• İdrar tahlilinde iltihap hücreleri izlenebilir
• Cinsel yolla bulaşan hastalık öyküsü varsa üretral sürüntü alınmalıdır
• Skrotal renkli doppler ultrasonografi incelemesi ile etkilenen testis ve epididimde kanlanmada artış tanı koymada çok önemlidir.

Testis iltihabının tedavisi var mı?

Testis iltihabı tedavi edilmezse kendiliğinden geçmez. Üroloji uzmanı tarafından hastanın öyküsü alınıp gerekli testler yapılıp tanı konduktan sonra hemen tedaviye başlanmalıdır.

Tedavinin genel prensipleri ise şunlardır;

• Uygun antibiyotik tedavisi
• Analjezik ve antiinflamatuar ilaçlar
• Yatak istirahati
• Skrotal elevasyon (etkilenen taraf testisinin yukarı kaldırılması)
• Soğuk kompres uygulaması (önerildiği kadar)

Testis iltihabı tedavi edilmezse ne olur?

• Orşit ve epididimo-orşit zamanında ve yeterince tedavi edilmezse kronik bir hal alabilir. İlerleyen dönemde ara sıra ağrılı ve iltihabi ataklar gelişebilir.
• Enfeksiyon ilerleyip apse oluşumu gelişebilir. Bu durumda cerrahi işlem gerekebilir.
• Genç erkeklerde epididimit nedeniyle epididim kanallarının tıkanması sonucu kalıcı hasar meydana gelebilir ve infertiliteye (kısırlığa) yol açabilir

TESTİS İLTİHABI HAKKINDA SIK SORULAN SORULAR

Testis iltihabı bitkisel tedavisi var mıdır?

Ağrı veya kızarıklık gibi durumlarda bitkisel ürünlerin kullanılması bir süreliğine çözüm gibi görünse de enfeksiyon hastalıklarının kesinlikle tıbbi tedavisi sağlanmalıdır. Enfeksiyon tedavi edilmez ve şiddeti artarsa testislerde apse oluşumu başlayabilir. Apse oluşumu ise testislerin alınması gibi ciddi bir sonuç doğurabilir. Yani testis iltihabı erken dönemde tam bir tıbbi tedavi ve düzenli kontrol gerektirmektedir.

Testis ağrısı psikolojik olur mu?

Hastanın şikayetlerinin dinlenmesi, fizik muayene, görüntüleme yöntemleri, idrar tahlilleri ve cinsel yolla bulaşan hastalık taramaları sonuçlarında herhangi bir sorun görülmemesi durumunda testis ağrısının psikolojik kökenli olabileceği düşünülebilir. Fakat bazen altta yatan nedenin saptanması için farklı bir organdaki patolojinin yansıması olabileceği göz önünde bulundurularak diğer tıbbi disiplinlerden görüş istenebilir. Üroloji uzmanı tarafından değerlendirilen tanı kriterlerinde hastalığın saptanmaması ve farklı bir hastalık tespit edilmemesi sonrası ağrı nedeninin tam olarak detaylandırılması ve tedavisi için psikolojik destek alınması gerekebilir.

Testis ağrısına evde ne iyi gelir?

Testislerde meydana gelen ağrının nedeninin öğrenilerek soruna uygun tedavi uygulamak önemlidir. Nedeni bilinmeyen testis ağrılarında; ağrı kesici, antibiyotik, kas gevşetici gibi ilaçları kullanmak yerine uzanarak istirahat etmek, ılık su ile duş almak, soğuk kompres uygulamak daha doğru bir yöntemdir. Fakat testis ağrılarının nedeni acil müdahale gerektirebilecek testis torsiyonu (testisin kendi etrafında dönmesi sonucu testise giden kan akımının bozulması) gibi durumların atlanmasına yol açıp testis kaybına neden olabilir. Bu yüzden doğru tanı koyup gerekli tedavi için mutlaka üroloji uzmanına danışmak gerekir.