Cranberry, kızılcık ya da turna yemişi olarak da bilinen küçük, sert yapıda, ekşimsi keskin bir tada sahip olan meyvedir. Cranberry faydaları zengin besin değerleri sayesinde geniş bir yelpazede değerlendirilir. Meyvenin yüksek antioksidan özellikleri başta bağışıklık sisteminin güçlenmesi olmak üzere, kalp sağlığının korunması, sindirim sisteminin desteklenmesi ve idrar yolları enfeksiyonlarını önlemeye yardımcı olma gibi birçok sağlık yararı sunabilir. Cranberry taze olarak tüketilebileceği gibi meyve suyu, şerbet, kurutularak veya besin takviyesi olarak da alınabilir.

Cranberry (Turna Yemişi) Nedir?

Cranberry bilimsel adı Vaccinium macrocarpon olan kızılcık meyvesidir. Bu meyve bazı kaynaklarda turna yemişi olarak da adlandırılır. Yapı olarak küçük boyutta yakut kırmızısı renginde ve keskin bir tadı bulunur. Cranberry (kızılcık) meyvesinin anavatanı Amerika Birleşik Devletleri’nin kuzey kesimlerinde ve Kanada olarak bilinir. Ülkemizde de yetişen kızılcık, genel olarak sulu, bataklık ve asidik topraklarda bolca yetişir. Kızılcık hasadı için özel olarak ayarlanmış tarlalarda ıslak veya kuru üretim yapılabilir.

Cranberry (Turna Yemişi) Besin Değerleri

Cranberry veya dilimizde bilinen ismiyle kızılcık, iyi bir C ve E vitamini kaynağıdır ve sağlıklı yaşam için gerekli önemli maddeleri barındırır. Aşağıda şeker kullanmadan hazırlanmış taze kızılcık suyunun besin değerleri belirtilmiştir:

• C vitamini: BRD’nin (Beslenme Referans Değeri) %26'sı
• E vitamini: BRD’nin %20'si
• Bakır: BRD’nin %15'i
• K1 vitamini: BRD’nin %11'i
• B6 vitamini: BRD’nin %8'i
• Kalori: 46
• Yağ: 0
• Karbonhidrat: 12 gram
• Lif: 4 gram
• Şeker: 4 gram
• Protein: 1 gram
• Sodyum: 2 miligram

Meyvede bulunan C ve E vitaminleri ile kuersetin maddesi genel sağlığın korunmasında rol oynayan güçlü antioksidanlardır. Cranberry ayrıya sindirim ve mide sağlığı için gerekli olan lif açısındanda iyi bir kaynaktır.

Cranberry (Turna Yemişi) Sağlık Yararları Nelerdir?

Cranberry sağlık açısından faydalı olan değerli bir besin maddesidir ve genel sağlığın korunmasına katkı sağlayabilir. Meyvenin faydalarından yararlanmak için günlük beslenme rutinine belirli bir ölçüde eklemek gerekir. Genel olarak sağlık açısından cranberry faydaları şöyle sıralanabilir:

Yüksek Antioksidan Etki

Cranberry faydaları meyvenin içeriğinde bulunan yüksek orandaki antioksidanlardan gelir ve diğer meyve sebzelere oranla daha fazla antioksidan madde içerir. Bu maddeler vücuda zararlı olabilecek dışarıdan gelen serbest radikallere karşı koruyabilir. Cranberrydeki antioksidanlar bağışıklık direncini yüksek tutmak başta olmak üzere, kalp hastalıkları ve diyabet gibi kronik hastalıklara karşı korumaya yardımcı olabilir.

Kalp Sağlığını Koruma

Cranberry kalp sağlığın desteklenmesine ve kalbi çeşitli hastalık risklerine karşı korunmasına yardımcı olabilir. Düzenli kızılcık veya kızılcık ürünleri tüketmek HDL (iyi kolesterol) düzeylerini artırır. Böylece vücuttaki iltihap oranı azalır, kolesterol oksidasyonunu önlenir ve kalp sağlığı korunabilir.

Sindirim Sistemini Destekleme

Cranberry sindirim sistemi sağlığını desteklemeye ve çeşitli mide sorunlarını önlemeye faydalı olabilir. İçeriğinde bulunan yüksek lif oranı kabızlığın önlenmesine ve giderilmesine yardımcı olup sindirimi kolaylaştırır. Düzenli cranberry tüketimi ayrıca H. pylori bakterisi enfeksiyonlarını ortadan kaldırmaya yardımcı olup mide ülseri riskini azaltabilir.

Kanserle Mücadele

Cranberry çeşitli kanser türlerine karşı koruma sağlayabilecek fitokimyasal maddeler ve antioksidanlar açısından zengindir. Cranberry üzerinde yapılan çalışmalar meyvede bulunan bazı bileşiklerin kansere karşı koruma sağlayabileceğini ve tümörlerin büyümesinin yavaşlatabileceğini ortaya koymuştur.

Ağız ve Diş Sağlığı

Cranberry tüketmenin bir diğer şaşırtıcı faydası ise ağız ve diş sağlığını korumaya yardımcı olmasıdır. Cranberry, ağızdaki asit oranını azaltılmasını ve bakterilerin diş minesine yapışmasının önlenmesine yardımcı olabilir. Düzenli tüketim ile diş çürükleri ve diğer diş eti hastalıklarının ortaya çıkması engellenebilir.

Cranberry meyvesini tüketmek vücudun enfeksiyonlardan ve ciddi hastalık risklerinden korunmasına yardımcı olabilir. Cranberry taze, kurutulmuş, kaynatılmış veya hap formları olarak tercih edilebilir.

İdrar Yolu Enfeksiyonunda Cranberry Etkisi

Cranberry faydaları incelendiğinde öne çıkan özelliğin idrar yolu enfeksiyonlarını önleme ve giderme olduğu söylenebilir. Cranberry veya bilinen adıyla kızılcık meyvesinde proantosiyanidin adı verilen bileşikler bulunur. Bu bileşikler bakterilerinin üretra ve mesane astarına yapışmasını engelleyebilir. E. coli bakterilerinin dokulara yapışmaması ve çoğalmaması idrar yolu enfeksiyonlarının görülmemesi anlamına gelir. Tekrarlayan idrar yolu sorunları ağrılı enfeksiyonlara neden olabilir ve günlük hayatı etkileyebilir. Özellikle kapsül veya tablet formlarda bulunan kızılcık takvileri kullanmak kadınlarda görülen idrar yolu problemlerinin tedavisine katkı sağlayabilir.

Cranberry (Turna Yemişi) Nasıl Tüketilir?

Cranberry hafif acı sayılabilecek ekşi bir tada sahip olduğu için genellikle çiğ olarak tercih edilmez. Meyvenin bu keskin tadı şarap, bitter çikolata ve kahvede bulunan yüksek miktarda tanen maddesinden gelir. Çiğ olarak tüketileceği zaman ise şekerde bekletip suyu sıkılıp içilebilir. Cranberry meyvesinin tüketim önerilerinden bazılarına aşağıda yer verilmiştir:

• Şekerli yoğurdun, pürelerin veya dondurmanın içine çiğ olarak,
• Tek başına veya diğer meyvelerle kaynatıp meyve suyu, komposto veya smoothie olarak,
• Et yemeklerine, salatalara veya garnitürlerin üzerine sos olarak,
• Kuru meyve şeklinde demleyip çay olarak,
• Kurutulmuş ya da çiğ meyve şeklinde kek, kurabiye, muffin gibi hamurlu tariflere eklenerek.

Yukarıda sık tercih edilen birkaç tüketim önerisinden bahsedilmiştir. Cranberry faydaları meyvenin tüketim şekline göre anlamlı oranda değişmediğinden kişisel damak zevkine göre tüketilebilir.

Cranberry (Turna Yemişi) Takviyeleri Güvenli mi?

Cranberry takviyeleri tıpkı meyvenin kendisi gibi antioksidanlar ile diğer önemli maddeler içerir ve çeşitli sağlık yararları için kullanılabilir. Bu takviyeler özellikle yaz aylarında sık görülen idrar yolları rahatsızlıklarının iyileşmesine ve önlenmesine fayda sunabilir. Kurutulmuş toz haline getirilmiş cranberry, tablet ve kapsül formlarda eczanelerde gıda takviyeleri raflarında satışa sunulur. Takviyelerle meyvenin kendisini yemeden de faydalarından yararlanmak mümkündür. Cranberry takviyeleri kullanırken dikkat edilmesi gereken bazı hususlar ise şu şekilde sıralanabilir:

• Takviyelerin üzerinde belirtilen dozaja uymak,
• Takviyenin son kullanma tarihine dikkat etmek,
• Takviyeyi yalnızca eczane gibi güvenilir yerden almak.
• Takviyeleri kullanmadan önce doktor veya eczacıya danışmak,
• Düzenli ilaç kullanımı varsa olası yan etkilerden bir sağlık uzmanından bilgi almak.

Yukarıda belirtilenlere ek olarak takviyelerin hamile, emziren kadınlar, yaşlı ve çocuklar tarafından kullanılmaması veya kullanmadan önce mutlaka bir doktora danışılması gerekir.

Sık Sorulan Sorular

Kimler Cranberry Tüketemez?

Cranberry bazı ilaçların parçalanma şeklini etkileyebilir ve kolay morarma ile kanama görülebilir. Özellikle kan sulandırıcılar ve kalsiyum içerikli ilaçları kullanırken kızılcık tüketiminden kaçınmak veya sınırlamak olası yan etkilerin önüne geçilmesi açısından önem taşır.

Çocuklar Kızılcık Tüketebilir mi?

Cranberry genel olarak güvenli kabul edilen bir meyvedir ve çocuklarda tüketebilir. Ancak özellikle çocuklar tarafından çok fazla tüketilen kızılcık, mide kramplarına ve ishale yol açabilir. Bunun nedeni ise meyvede bulunan fruktozun aşırı dozda alımının müshil etkisine sebep olmasıdır.

Cranberry Nasıl Saklanır?

Cranberry çabuk bozulabilecek bir meyvedir ve taze olarak alındığında çok bekletmeden tüketmek gerekir. Ancak şerbet, meyve suyu şeklinde hazırlanırsa buzdolabında birkaç güne kadar bekleyebilir. Cranberry ayrıca uygun poşetlerde ve saklama kaplarında derin dondurucuda ortalama olarak 1 yıl saklanabilir.

Cranberry Tüketmek Şeker Hastalarına Zarar Verir mi?

Cranberry üzerinde bazı çalışmalarda yüksek kan şekeri seviyelerini önemli oranda dengelendiği belirtilmiştir. Bu sebeple cranberry tüketmek şeker hastalarına zarar vermez, ancak bunun için bazı hususlara dikkat etmek gerekir. Şeker hastalarının bu meyveyi taze olarak tüketmesi ve şeker katmaması ya da takviye olarak kullanması önerilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.