Evde ve hastane ortamında bir insanın kandaki oksijen miktarını ve nabzını ölçmeye yarayan pulse oksimetre medikal cihazını kullanmak son derece kolaydır.

Medikal mağazalarında satılan bu cihaz pille çalışan, hafif bir cihazdır.

Son zamanlarda artan solunum yetmezliği ve grip çeşitlerinde yaşanan oksijen yetersizliği takibinde evde ve hastanede kullanmada kolaylık sağlar.

Pulse Oksimetre Nedir?

Akademik hayatını ve kariyerini tıbbi elektronik aletlerin araştırma ve geliştirmesi için harcayan japon mühendis Takuo Aoyagi, pulse oksimetrenin tasarımı ve çalışma prensibinin fikir babasıdır.

Cihaz araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin sonucun patent işlemlerinden sonra 1974 yılında ilk defa tıp dünyasına giriş yapmıştır.

Pulse oksimetre nedir, sorusunu bir insanın kanındaki oksijen durumunu (oksijen saturationu) veya nabız durumunu ölçmek için kullanılan bir tıbbi/medikal bir cihaz olarak açıklamak mümkündür.

Cihazı genellikle işaret parmağın ucuna yerleştirilen bir sensör aracılığıyla çalışır.

Sensör, kızılötesi ışık veya ışık emisyonu yoluyla kan damarlarındaki oksijen miktarını ve nabzı ölçer.

Gerektiğine kayıt altına alınabilen hastanın bir dakikadaki kalp atışını ve kandaki oksijen seviyesini ölçen bu cihaz evde de kullanılabilir.

Hastane ortamında acil, ameliyat ve yoğun bakım bölümlerinin vazgeçilmez rehberidir.

Özellikle çocuklarda kan almadan ölçüm yapması nedeniyle tercih edilen bir cihazdır. Bu özelliği ile de kullanımı çok pratiktir.

El tipi, parmak tipi, bilek tipi ve konsol tipi olmak üzere bir kaç çeşidi vardır.

El tipi ve konsol tipi olan cihazlar hem pille hem batarya ile çalışan modellerdir. Konsol tipi olan modeli ise tıpkı  ve ateş ölçer gibi bir ekranı vardır.

Diğerlerine göre daha büyüktür.

Daha büyük bir bataryaya sahiptir. Elektrik kesintilerinin yoğun yaşandığı bölgelerde tercih edilir. Kablo ile de kullanılabilir.

Pulse Oksimetrenin Çalışma Prensibi Nedir?

Cihazın çalışma prensibi, teknik olarak kızılötesi ışığın emilimi ve oksijen doygunluğu ile ilişkilendirilmesi temeline dayanmakla beraber daha detaylı olarak alyuvarların içindeki hemoglobinin oksijene bağlı olma veya bağlı olmayan durumuna dayanmaktadır.

Genellikle beş adımda çalışma ve sonuç çıkarımı yapar. Bu adımlar;

• Işık Emisyonu: Cihaz üzerinde bulunan bir sensör aracılığıyla hasta kişinin parmağına yerleştirilen bir LED (light-emitting diode) veya kızılötesi ışık kaynağından genellikle iki dalga kızılötesi ışık yayılımı yapar. Bu ışık emisyonu, dokulara nüfuz etmektedir.
• Işığın Emilimi: Dokuların içinden geçen kızılötesi ışık, kanda bulunan hemoglobin (kanın oksijen taşıma görevini üstlenen protein) molekülleri tarafından emilir. Kızılötesi ışık, oksijensiz hemoglobin ve oksijenli  tarafından farklı şekilde emilirler. 
• Sensör Algılaması: Cihaz üzerindeki sensör, dokulardan geçen ışığı ve yansıyan ışığı algılar. Algılanan ışık miktarı, hemoglobin moleküllerinin oksijen doygunluğu ile alakalıdır. 
• Veri İşleme ve hesaplama: Cihaz üzerindeki sensör gelen veriler ve değerler, bağlı bilgisayar yada cihaz içerisindeki mikro işletim sistemi tarafından işlenir.
• Sonuç Gösterimi:Cihaz üzerinde bulunan ekranda yada bağlı bilgisayar ekranında, ölçülen oksijen doygunluğunu ve nabız bilgilerini gösterir.

Bu süreç, cihazın çalışma prensibini temsil eder. Yine de klinik kararlar alırken ve tedavi planları oluştururken, ölçüm sonuçlarının diğer klinik bulgularla birlikte değerlendirilmesi önemlidir.

Pulse Oksimetre Hangi Hastalıklarda Kullanılır?

Bu cihaz, başta  olan hastalar için genel kalp rahatsızlıkları olan hastalarda, solunum ve solunum yolları (astım, koah, bronşit ve zatürre vb.) hastalarında ve uyku apnesi olan hastalarda kullanılır.

BU cihaz en yaygın olarak ameliyathaneler, yoğun bakım üniteleri, acil durum tıbbı müdahale hallerinde, evde bakım veya kronik hastalığı olan kişilerin günlük kendini kontrol durumlarında kullanılmaktadır.

Son zamanlarda  hastalığında solunum yetmezliğine bağlı olarak gelişen oksijen yetersizliğinin takibinden dolayı daha da popüler olmuştur.

Çocuk hastalarda kullanılacak cihaz daha kaliteli olmalıdır. Hata payı doğru ölçüm yapılmadığı durumlarda yüksek olabilir. hayati değerleri gösteren bu seçiminde dikkatli olmak gerekir. Hastaya en uygun olan medikal cihazı tercih etmek gerekir.

Hasta Pulse Oksimetreyi Kendisi Kullanabilir mi ?

Normal günlük hayatına devam eden hasta kişi cihazı kendisi de kolayca kullanabilir. Kişi parmağını, tırnak yukarı gelecek şekilde ayarlar.

Cihazı mandal gibi açar ve herhangi bir parmağını cihazın içine yerleştirir.

Cihaz çalıştır butonuna basar ve kısa süre sonra oksijen ve nabız değerleri ekrana gelir. Hangi parmakta kullandığınız önemli olmamakla beraber genellikle işaret parmağı kullanılır. 

Pulse Oksimetreyi Kullanırken Nelere Dikkat Etmeliyiz ?

Öncelikle cihaz genel geçerli patent sahibi ve cihaz sertifika sahibi üretici markalar tercih edilmelidir. Cihaz pili ve pil sağlığı kontrol edilmelidir.

Her tıbbi cihazda olduğu gibi bu cihazında periyodik olarak kalibrasyon işlemi yapılmalıdır. 

Cihazın takılacağı , ter, takma tırnak, oje ve açık yara olmamalıdır. Cihaz parmağa tam olarak oturtulmalıdır. Hastanın çok hareketli olması ölçümün sağlıklı sonuç vermesini engeller. 

Medikal cihazın kullanıldığı ortamın çok sıcak veya çok soğuk olmaması gerekir.

Aynı zamanda hastanın vücut sıcaklığının da çok sıcak veya çok soğuk olmaması gerekir. Kullanılacak medikal cihazın kalitesi ölçüm sonucunu etkiler.

Pulse Oksimetre Değerleri Kaç Olmalı?

Oksijen doygunluğunu (SpO2) ve nabız atışını gösterir. Oksijen doygunluğu sağlıklı bir bireyde dinlenme halinde %95 ila %100 arasında olmalıdır.

%95 altındaki durumlarda hipoksi ( Kanda oksijen miktarının yetersiz olması hali) oluşur.

Nabız, kalp atışlarının sayısıdır ve dakikada ölçülür. Normal nabız yetişkinler için genellikle dakikada 50-70 arasında olmalıdır.

Ancak bu değer kişinin yaşına, fiziksel durumuna bağlı olarak değişebilir.

Cihazda, SpO2 ve nabız genellikle aynı ekranda veya cihazda gösterilir. Bu değerlerin her ikisi de sağlıklı bir bireyde normal aralıklarda olmalıdır.

Ancak herhangi bir sağlık sorunu veya duruma bağlı olarak bu değerler değişebilir. Pulse oksimetre değerleri kaç olmalı sorusunu aşağıdaki örnek değer tablosu ile detaylandırabiliriz; 

SpO2, (oksijen doygunluğu) % PaO2 (oksijen basıncı)mmHg Anlamı

• 95-100 80-100 Normal
• 91-94 60-80 Hafif Hipoksi
• 86-90 50-60 Orta Derece Hipoksi   
• 85 den az 50 den az Şiddetli Hipoksi

Pulse Oksimetre Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Pulse Oksimetre hangi durumlarda sağlıklı ölçüm yapılamaz?

Hastanın parmağında , takma tırnak, parmakta şekil bozukluğu olması ve cihazın tam oturmadığı durumlarda sağlıklı ölçüm yapmak mümkün değildir. Ayrıca ölçüm yapılan yerin çok sıcak ve çok soğuk olmaması gerekir. 

Evde yapılan ölçümlerde hangi değerler aralığında doktora başvurmak gerekir?

Evde yapılan ölçümlerde 91-95 oksijen dolgunluğu ve 50 altı nabız değerleri görülürse mutlaka sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir. Kronik hastalığı olan, 65 yaş üstü yaşlılarda ve çocuklarda daha dikkatli ölçüm yaparak en kısa sürede sağlık kuruluşuna başvurmak gerekir.

Evde bu cihazı neden bulundurmalıyım?

Son zamanlarda artan solunum yetersizliği problemleri ile daha popüler hale gelen bu cihazı evde kullananlar, solunumun etkili ve düzenli bir şekilde devam ettiğini takip edebilmek için bulundurabilir. Ayrıca cihazın kullanımı tıpkı tansiyon aleti gibi çok kolay ve pratiktir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.