Karotis arter olarak isimlendirilen şah damarı, boynun her iki yanında bulunan büyük damar yapılarıdır.

Bu atar damarlarda meydana gelen tıkanıklık halinde carotid enadarterektomi olarak isimlendirilen cerrahi prosedüre ihtiyaç duyulabilir.

Boynun her iki yanında bulunan bu büyük damarlar dışarıdan parmak ile bastırıldığında kalp atışlarının hissedilmesini sağlar.

Şah damarın genel olarak görevi ise oksijenden zengin kanın kalpten beyine taşınmasıdır.

Şah damarlar yüz ve beynin beslenmesini sağlayan ana damarlar olarak kabul edilir. Karotis olarak isimlendirilen şah damar hastalıklarında bu atardamar yapılarının içerisinde tıkanıklık meydana gelebilir.

Bu durumun ilerlemesi halinde ise inme olarak isimlendirilen ve yaşamı tehdit eden durum ortaya çıkabilir. 

İnme gelişmemesi için bu tıkanıklığın cerrahi olarak şah damar ameliyatı ile giderilmesi gerekir.

Şah Damarı Ameliyatı Nedir?

Şah damar ameliyatı, bu damar yapıları içerisinde gelişen ve plak olarak isimlendirilen tıkanıklıkların açıldığı cerrahi operasyonlardır.

Açık ameliyat şeklinde gerçekleştirilen bu cerrahi prosedürler genel olarak genel anestezi altında gerçekleştirilir.

Yapılan operasyon karotis endarterektomi olarak adlandırılır. Bu operasyon ilk olarak 1953 yılında yapılmıştır.

Günümüzde göreceli olarak sık yapılan cerrahi prosedürler arasında değerlendirilen karotis endarterektomi ameliyatı bazı uygun hastalarda lokal anestezi altında da gerçekleştirilebilir.

Erkeklerde Şah Damarı Ameliyatı Nasıl Olur?

Erkeklerde şah damar ameliyatı diğer hastalarda olduğu gibi karotid arterlerde meydana gelen tıkanıklığın cerrahi şekilde giderilmesi amacıyla uygulanır.

Bu cerrahi prosedürde cerrah, arter üzerine bir kesi atar ve içerisindeki tıkanıklığı giderir.

Hastalar bu işlem sırasında genellikle genel anestezi altında olur ve hiçbir şey hissetmezler.

Şah damarlar kesi ile açıldıktan sonra ameliyat sırasında klempli olarak tutulur.

Tek tarafın klempli şekilde müdahale edilmesi durumunda beyin boynun diğer tarafındaki damar vasıtası ile beslenmesi sağlanır.

Gerekli durumlarda açık damar içerisine bir tüp de yerleştirilebilir. Bu tüp cerrahi prosedür sırasında kan akışının farklı bir yoldan da olsa devamını sağlamaya yardımcı olur.

Tıkanıklığın giderilmesinden sonra kesi atılan atar damar dikilir ve klempi açılır.

Daha sonrasında ise hastanın diğer cilt katmanlarının cerrahi dikişler ile birleştirilmesi gerçekleştirilir.

Operasyon sonrası bu bölgede biriken sıvının atılması amacıyla dren adı verilen tıbbi ekipman yerleştirilebilir.

Şah damarın onarılmasında çeşitli materyaller yama amacıyla kullanılabilir.

Hastanın kendi damarları, hayvan kalbi veya sentetik çeşitli materyaller, yama amacıyla kullanılabilecek yapılar arasındadır.

Kadınlarda Şah Damarı Ameliyatı Nasıl Olur?

Erkeklerde olduğu gibi kadınlarda da zaman içerisinde yağ, kolesterol, kalsiyum ve diğer atık maddelerde oluşan plaklar şah damarlarda tıkanıklığa neden olabilir.

Tıkanıklık ise beynin oksijen desteğinin kesilmesine neden olarak beyin hücrelerinin ölümüne ve tam tıkanıklık halinde ise inmeye neden olabileceği için dikkatli olunmalıdır.

Kadınlarda şah damarı ameliyatının uygulanmasında diğer hasta gruplarından farklı olarak yapılan herhangi bir işlem mevcut değildir.

Hastalar operasyon öncesi ameliyata uygunluk açısından değerlendirilir ve anestezi altında cerrahi müdahaleye alınırlar.

Cerrahi müdahale diğer hasta gruplarında olduğu gibi tıkanıklığın meydana geldiği damarın insizyon adı verilen cerrahi kesilerle açılması, tıkanıklığın giderilmesi ve ardından sütür (cerrahi dikiş) atılarak kapatılması şeklinde gerçekleştirilir.

Şah Damarı Ameliyatı Kaç Saat Sürer?

Tıkanıklık düzeyinin beyin dokusuna olan kan akışını sekteye uğrattığı durumlarda şah damarı ameliyatı olarak bilinen karotis endarterektomi prosedürü uygulanabilir.

Bu cerrahi prosedür yaklaşık olarak 1.5-2.5 saat arasında sürer. Genel olarak hastaların şah damar ameliyatı sonrasında 2 gün süre ile hastanede takibine devam edilir.

Çocuklarda Şah Damarı Ameliyatı Nasıl Olur?

Çocuklarda şah damar ameliyatı çok sık uygulanan bir cerrahi prosedür değildir.

Çocuk yaş gruplarında şah damarları genellikle açık olup herhangi bir müdahaleye gerek duymaz.

Nadir de olsa bazı tümör gelişimi ile karakterize genetik rahatsızlıklar varlığında çocukların şah damarları içerisinde kontrolsüz doku büyümeleri meydana gelebilir. Bu durum varlığında ise pediatrik yaş grubunda da diğer hastalarda olduğu gibi açık ameliyat şeklinde uygulanır.

Yaşlılarda Şah Damarı Ameliyatı Nasıl Yapılır?

İleri yaş, şah damarında plak gelişimi açısından bir risk faktörüdür.

Diğer hastalarda olduğu gibi yaşlı popülasyonda da karotis endarterektomi şeklinde gerçekleştirilir.

İleri yaş bireylerde özellikle geçici isikemik atak olarak isimlendirilen durumun meydana gelmesi halinde şah damar tıkanıklığından şüphelenilmesi konusunda bilinçli olunması önerilir.

Şah Damarı Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?

Şah damarı ameliyatı sonrası iyileşme kişinin genel sağlık durumuna ve diğer faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterebilir.

Operasyon sonrası boyun bölgesinde ağrı, uyuşukluk, ödem ve morarma gibi belirtiler meydana gelebilir.

Bu durumlar çeşitli ilaçlar ile kontrol altına alınabilen ve normal kabul edilen semptomlardır.

Hasta bir süre yoğun bakım ve ardından serviste takibi sonrasında genellikle taburcu edilir.

Taburculuk sonrası genel olarak önerilen ağır kaldırma veya araç kullanımı gibi eylemlerden 1-2 hafta süre ile kaçınılmasıdır. 

Yaklaşık 2 hafta olan bu nekahat dönemi boyunca operasyon bölgesinin temiz kalması ve pansumanın düzenli şekilde gerçekleştirilmesi iyileşme süreci açısından oldukça önemlidir.

İşe ve günlük normal aktivitelere dönüş ise şah damarı ameliyatı sonrası yaklaşık olarak 3-4 hafta sonrasında olur.

Şah damarı ameliyatı, cerrahlar tarafından bu atar damarlar içerisinde meydana gelen tıkanıklığın giderildiği operasyonlardır.

Şah damarlarında meydana gelen tıkanıklıklar beynin oksijen ve besin desteğinin sekteye uğratabileceği için ihmal edilmemesi gereken bir durumdur.

Şah damarı tıkanıklığı sonucunda oluşabilecek belirti ve bulgulara sahip olmanız halinde veya inme gibi yaşamı tehdit edici durumlara ilerleyebilen ciddi derecedeki tıkanıklıklarda hayat kurtarıcı olan bu operasyon hakkında ayrıntılı bilgi almak için sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden destek alabilirsiniz. 

Şah Damarı Ameliyatı Sonrası Ne Yapmalıyım?

Şah damarı ameliyatı sonrası hastalar genellikle anestezi yoğun bakım ünitelerinde tamamen uyanık hale gelene kadar monitörize şekilde takip edilir.

Genel olarak hastanın tamamen kendine gelmesi yaklaşık olarak 45 dakika sürme eğilimindedir.

Hastanın tansiyon, kalp hızı, vücut sıcaklığı ve solunum değerleri gibi vital bulgularının normal olarak olması ve komplikasyon gelişimine dair herhangi bir belirti ve bulgu olmaması halinde hasta servise çekilir.

Serviste kalış süresi hastanın genel sağlık durumu, yaşı ve kardiyovasküler risk faktörlerine göre değişiklik gösterebilir.

Hastane takiplerinde gerekli durumlarda ağrı kesici ilaçların kullanımına başvurulabilir.

Hastalar postop takiplerinde genellikle erken dönemde mobilizasyon (hareket etme, yürüme) açısından teşvik edilir ve böylelikle pıhtı gelişme riskini azaltmak ve kan dolaşımını desteklemek amaçlanır.

Sıkça Sorulan Sorular

Şah Damarı Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Şah damarı ameliyatı sadece bu damarlardaki tıkanıklığın %70’in üzerinde olduğu durumlarda önerilen bir cerrahi prosedürdür. Bu ameliyatlar her ne kadar komplikasyon riski düşük ve güvenli kabul ediliyor olsa da bazı hastalarda inme ve kalp krizinin tetiklenmesi gibi ciddi komplikasyonların da gelişebileceği unutulmamalıdır. Komplikasyon gelişme riskinin yükselmesinde etkili olan çeşitli faktörler mevcuttur. Bu faktörler genel olarak şu şekildedir:

• Şah damarlarında ileri derecede tıkanıklık olması
• Tıkanıklığın lokalizasyonu
• İnme öyküsü olması
• Şeker hastalığı gibi diğer çeşitli hastalıkların mevcut olması
• İleri yaş

Şah Damarı Ameliyatı Riskli mi?

Belirtilen risk faktörlerinin mevcut olması halinde hastalarda şah damarı ameliyatı sonrası komplikasyon gelişme ihtimalinde bir artış söz konusu olabilir. Karotid endarterektomi sonrasında gelişebilecek olası komplikasyonlardan bazıları şunlardır:

• Kanama
• Cerrahi müdahale yapılan bölgede enfeksiyon gelişimi
• Pıhtı oluşması
• Şah damarına yakın sinir veya diğer dokuların hasarı
• Oksijen akışının kesilmesi nedeniyle beyin hasarı
• İşlem sonrası meydana gelen ödemin soluk borusuna baskı yapması nedeniyle nefes alıp vermede zorlanma
• Kan basıncı yüksekliği
• İnme
• Kalp krizi

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.