Yüz nakli, vericinin yüz dokusunun spesifik bölgelerinin hastanın yüzüne yerleştirilmesi ile gerçekleşen bir cerrahi prosedürdür. Vaskülerize kompozit doku allotransplantasyon olarak isimlendirilen bu ameliyatta yüzün cilt bölgesi, burun yapısını oluşturan elemanlar, dudaklar ve mimik yapımında görevli kaslar, sinirler ve kemik yapıları kullanılabilir.

Yüz nakli sayesinde her ne kadar kişi yüz dokularının büyük bir kısmına sahip olabilse de bu işlemin sonuçlarının korunması için yaşam boyu bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaç kullanmak durumunda olduğu unutulmamalıdır. Yüz nakli ile ilgili merak ettiğiniz diğer konular için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Yüz Nakli Ameliyatı Nedir?

Yüz nakli, travma gibi çeşitli nedenler yüz yapısının büyük ölçüde etkilendiği hastalarda başvurulan bir ameliyattır. Ameliyatın amacı hastanın yüzünün işlevlerinin ve görünümünün iyileştirilmesidir. Yüze ait dokular olan cilt, kas, sinir, kemik veya kıkırdak yapılarının geri dönülmez şekilde hasar aldığı durumlarda donörün dokuları ile yenilenir. Bu vakalardaki donör genellikle hala kalp fonksiyonları korunan beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerden seçilir.

Yüzdeki doku hasarının düzeyine bağlı olarak kısmi ya da tamamen yapılabilir. Nakil tekniği ve teknolojileri şu an için gelişimini sürdürmektedir. Duyu, hareket ve işlevlerin geri kazanılması birkaç yıllık bir terapi ile mümkündür. Fizyoterapinin olumlu etkisi özellikle nakil sonrası ilk 1 yıl içerisinde belirgindir. Yüz nakli sonrasında elde edilebilecek olası kazanımlardan bazıları şunlardır:

• Çiğneme
• Yutkunma
• Nefes alıp verme
• Koku ve tat duyusu
• Konuşma
• Mimik

Yüz nakli sonrasında olası kazanımlar içerisinde yer alan bu durumların elde edilebilmesinin kişinin genel sağlık durumuna ve uygulanan cerrahi prosedüre göre değişkenlik gösterebileceği unutulmamalıdır.

Çocuklarda Yüz Nakli Ameliyatı Nasıl Olur?

Yüz nakli ameliyatı sadece belirli şartların sağlanması halinde gerçekleştirilen bir operasyondur. Ciddi anatomik ve estetik problemler varlığında uygulanan bu cerrahi prosedür ilk olarak 2010 yılında İspanya’da gerçekleşmiştir.

Cerrahi prosedürün uygulanış tarzı değişiklik göstermese de genel olarak yüz dokularında ciddi hasar veya nörofibromatozis (tümör gelişimi ile karakterize genetik rahatsızlık) gibi yüz bölgesinde ciddi anormallik ile seyreden rahatsızlıklarda başvurulabilir.

Kadınlarda Yüz Nakli Ameliyatı Nasıl Olur?

Kadınlarda yüz nakli herkes için geçerli olduğu şartlarda uygulanır. Herhangi bir organ nakli için olduğu gibi kadınlarda yüz nakli için de en büyük risk nakil reddidir. Bağışıklık sistemimiz doğal bir tepki olarak nakil yapılan yabancı dokuya reaksiyon verir. Bu durum bağışıklık sisteminin yeni hücre ve dokuları kabul etmeyerek onlara karşı antikorlar ile saldırması ile gerçekleşir.

Bu saldırı gerçekleştiğinde en iyi ihtimalle hasta kendini kötü hissederek sağlık kuruluşlarına başvurusu sonrasında tedavi alır. Olası kötü sonuçlarda ise nakil olan dokunun nekrozu veya yaşamın yitirilmesi gibi dramatik sonuçlar mevcuttur. Yüz nakli sadece bir maske olarak donörün yüz cildinin alınıp alıcıya takıldığı bir işlem değildir. Karmaşık manipülasyonlar içeren bu nakil işleminde kas, kan damarı ve sinir uçları gibi önemli yapıların transferi gerçekleştirilir.

Erkeklerde Yüz Nakli Ameliyatı Nasıl Olur?

Erkeklerde yüz nakli ameliyatı için diğer hastalardan farklı olan özel bir durum mevcut değildir. Diğer organ nakillerinden farklı olarak yüz nakli her ne kadar hayat kurtarma amacı taşıyan bir cerrahi işlem olmasa da nakil yapılan hastanın yaşam kalitesini ve yaşayış tarzını dramatik bir şekilde değiştirebilir. Ciddi bir yüz travması sonrası bu bölgede meydana gelen yaralanmalarda gündeme gelen yüz nakli ameliyatı plastik cerrahi uzmanları tarafından gerçekleştirilir.

Yüz yapılarını oluşturan dokuların oldukça basit eylemler için bile oldukça kompleks etkileşimleri mevcuttur. Bu etkileşimin gerçekleşebilmesi kas sinir yapılarının doğru şekilde birleştirilmesi ve çalıştırılması sayesindedir. Bu nedenle sadece kozmetik bir işlem olarak değerlendirilmemesi gereken yüz naklinin yapıldığı durumlar genel olarak şu şekilde özetlenebilir:

• Ciddi yanıklar
• Ateşli silah yaralanmaları
• Vahşi hayvan saldırıları
• Fiziksel travma
• Kötü huylu hastalıkların tedavisi amacıyla yapılan uygulamalar
• Doğuştan gelen tümörler
• Doğumsal defektler

Bu tarz durumlar ve anormallikler sonrasında yüz bölgesinde fonksiyon kaybı meydana gelebilir. Donör olarak isimlendirilen vericiden alınan dokular alıcının yüzünün hem kozmetik hem de daha önemli olarak işlevsel açıdan iyileştirilmesinde kullanılır.

Yaşlılarda Yüz Nakli Ameliyatı Nasıl Yapılır?

İleri yaşlarda yüz nakli tercih edilen bir cerrahi işlem değildir. Özellikle 60 yaşın üzerindeki bireyler yüz nakli açısından kabul görmeyen vakalar arasındadır. Yüz nakli planlanan hastaların değerlendirilmesinde şu an için uluslararası bir kılavuz mevcut değildir. Genel olarak kişinin psikososyal bütünlüğü, eşlik eden diğer hastalıklar ve nakil sonrası uygulanacak tedaviye yanıtı göz önünde bulundurularak karar verilir. Hastanın kronik durumları ve bazı psikososyal bozuklukların olası yüz nakli operasyonu sonucunda elde edilecek sonuçları olumsuz yönde etkileyebileceği için dikkatli olunmalıdır. Yüz nakli açısından genel olarak kabul görmeyi güçleştiren durumlar şu şekilde özetlenebilir:

• Yaşın 60’dan büyük olması
• Tütün, alkol ve çeşitli suistimal amaçlı ilaçların kullanımı
• HIV, hepatit C veya diğer kronik seyir izleyen enfektif durumların tespit edilmesi
• Bağışıklık sistemini baskılayıcı tedavi almayı engelleyen durumların bulunması
• Son 5 yıl içerisinde tespit edilen bir kanser öyküsü olması
• Şeker hastalığı gibi sinir yapılarını olumsuz yönde etkileyen kronik rahatsızlıkların bulunması

Bu durumlara ek olarak sinir ve kas hasarının ileri derecede olduğu olgularda da yüz nakli başarısızlıkla sonuçlanabilir. Naklin başırısı kişinin nakil edilen dokunun kanlanması, bağlantıların yeniden oluşturulması ve iyileşme sürecinin olumsuz yönde etkilenmemesi ile doğrudan ilişkilidir.

Yüz Nakli Ameliyatı Riskleri Nelerdir?

Yüz nakli ameliyatında her operasyon için geçerli olduğu gibi bir takım riskler söz konusudur. Cerrahi prosedür öncesi gerçekleştirilen anestezi sırasında gelişebilecek komplikasyonlar, kanama, pıhtı gelişimi, nefes problemi, enfeksiyon ve ölüm, nakil operasyonunun içerdiği riskler arasındadır.

Nakilin başarılı şekilde gerçekleştirildiği olgularda her zaman bir organ reddi riski söz konusu olduğu unutulmamalıdır. Bazı olgularda ise nakil sonrası alınan bağışıklık baskılayıcı tedavi nedeniyle oldukça ciddi seyirli enfektif durumların meydana gelme riski mevcuttur.

Yüz Nakli Ameliyatı Sonrası Ne Yapmalıyım?

Yüz nakli ameliyatı sonrası değerlendirme ve iyileşme süreci genellikle operasyon sonrası hastanın bir süre hastanede tutulduğu dönemde başlar ve bazı hastalarda bu dönemde solunum işlevlerinin desteklenmesine devam edilebilir.

Bu iyileşme sürecinden birkaç gün sonrasında anestezi etkisini yavaş yavaş yitirdiğinde ise fizik tedavi uygulamalarına başlanır. Fizik tedavi uygulamaları ilk olarak yaklaşık 4-6 aylık bir süreyi kapsar.

Sinir ve kasların tekrarlayan hareketlerle tekrar eski işlevlerine sahip olabilmesi uygun bir fizik tedavi programına uyulması ile sağlanabilir. Fizik tedavi dışında hastaya nakil reddinin önlenmesi için immünsupresif tedavi verilmesi, kök hücre tedavileri gibi diğer uygulamalara başvurulur. Hastaların bu süreçte hekimlerinin bilgisi ve önerisi dahilinde hareket etmeleri oldukça önemlidir.

Yüz Nakli Ameliyatı Kaç Günde İyileşir?

Düzenli tedavi ve terapi genellikle operasyondan 3 ay sonrasında başlayan bir süreçtir. Bu dönemin her birey için farklı özelliklere sahip olabileceği unutulmamalıdır. Genel olarak yüz nakli sonrası iyileşme sürecinde ilk 6 ay sonrasında dokunma duyusu geri gelebilir. Yaklaşık olarak 12 ay içinde ise yüzün işlevlerinin büyük bir kısmının geri dönmesi beklenir.

Yüz nakli, çeşitli nedenler sonrasında yüz bölgesinde ağır bir hasar meydana gelen hastalarda başvurulan bir cerrahi prosedürdür. Bu ameliyat ile ilgili kafanızda mevcut olan diğer sorular için sağlık kuruluşlarına başvurarak uzman hekimlerden destek almanız önerilir. Sağlıklı günler dileriz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.