Otonom sinir sistemi, vücudunuzun hayati öneme sahip tüm fonksiyonlarını kontrol eder. Vücudunuzda istem dışı gerçekleşen kalp atışı, sindirim, solunum, tansiyon gibi fonksiyonları kontrol eder şeklinde bir ifade otonom nedir sorusuna cevap olabilir. Otonom, parasempatik, sempatik ve eterik sinir sistemi olmak üzere üçe ayrılır. Her bir sinir sisteminin işlevi farklıdır. Otonom sinir sistemindeki bir bozukluk sağlığınızı olumsuz yönde etkileyebilir. Bu nedenle vücudunuzda otonom bozukluk belirtileri gözlemlemeniz durumunda en kısa süre içerisinde doktorunuza danışmalısınız.

Otonom Sinir Sistemi Nedir?

Otonom sinir sistemi, visseral veya vejetatif sinir sistemi olarak da adlandırılır. Organizmanın dengesini korumak amacıyla istem dışı çalışan organların fonksiyonlarını düzeltir ve kontrol eder. Faaliyetleri bilinç kontrolü altında değildir. Otonom sinir sistemi salgı bezlerini ve iç organların düz kaslarını kontrol eder şeklinde bir ifade de otonom sinir sistemi nedir sorusuna yanıt olabilir. 

Çoğu zaman otonom sinir sisteminin çalıştığının farkına varmayız çünkü refleks bir şekilde istemsiz olarak çalışır. Otonom sinir sistemi üçe ayrılır; 

1. Sempatik sinir sistemi
2. Parasempatik sinir sistemi 
3. Enterik sinir sistemi

Otonom sistem iki farklı durumda çok önemli rol oynar. Bunlardan birisi acil durumlarda, tehlike hissettiğinizde "savaş ya da kaç" bir diğeri ise acil olmayan durumlarda "dinlen ya da sindir" olarak görev yapar. 

Sempatik Sinir Sistemi Nedir?

Sempatik sinir sistemi, acil durumlarda, tehlike anında "savaş veya kaç reaksiyonuna hazırlar. Adrenalin ve noradrenalin kimyasallarının salınımını destekler ve bu kimyasallar aracılığıyla sempatik sinir sistemi aktif olarak rol oynar. Bu tür durumlarda vücudunuzda kan basıncı artar, kalbiniz hızlanır ve sindiriminiz yavaşlar. Aynı zamanda gözbebekleriniz genişler ve derinizde terleme meydana gelir. 

Parasempatik Sinir Sistemi Nedir?

Parasempatik sinir sistemi, tehlike geçtiğinde "dinlen ya da sindir" olarak görev alır. Genellikle sempatik sinir sistemini dengeleme yönünde fonksiyon gösterir. Parasempatik sistem aktif olarak rol aldığında ise vücudunuzda adrenalin ve noradrenalin kimyasalları salgılanmaz. Parasempatik sistem ise kalbinizi yavaşlatır, tükürük ve bağırsak salgılarını ve bağırsak hareketlerini arttırır. Aynı zamanda göz bebeğiniz büyür, kalbi hızlandırır ve hava yollarını genişletir. 

Enterik Sinir Sistemi Nedir?

Enterik sinir sistemi, vücudunuzun ikinci beyni olarak bilinen sindirim sistemi ve bağırsaklarda sentezlenen kimyasallardan sorumlu olan sinir sistemidir. Anksiyete ve stres durumlarında hassaslaşır ve iştah kaybı sorunu ile karşılaşabilirsiniz. Vücudunuzda serotonin ve dopamin gibi kimyasalları sentezler. Beyinden bağımsız olarak hareket edebilir. 

Otonom Sinir Sistemi Fonksiyonları

Otonom sinir sistemi tarafından kontrol edilen iç organlar arasında kalp, kan damarları, mide, bağırsak, karaciğer, mesane, akciğer, gözbebekleri, cinsel organlar, sindirim bezleri ve böbrekler yer alır. Vücudunuzdaki çeşitli hayati iç süreçleri kontrol etmeyi sağlayan sistemdir şeklinde bir ifade otonom sistem nedir sorusuna basit bir yanıt olabilir. Otonom sinir sistemi fonksiyonları şu şekilde sıralanabilir:

• Vücut ısısı
• Solunum hızı
• Kan dolaşım sistemi
• Sindirim
• Duygusal tepkiler
• Ağız, burun ve göz bezleri
• Bağışıklık sistemi
• Kalp atış hızı
• Karaciğer fonksiyonu
• Metabolizma
• Pankreas fonksiyonu
• Ter ve tükürük dahil vücut sıvılarının üretimi
• Cinsellik
• İdrar yapma ve dışkılama

Otonom Sinir Sistemi Bozuklukların Nedenleri Nelerdir?

Otonom sinir sisteminin bozulmasına neden olan bazı özel durumlar vardır. Otonom sinir sistemi bozukluklarının yaygın nedenleri şu şekilde sıralanabilir:

• En yaygın neden olarak diyabet
• sinir bozuklukları
• Yaşlılık


• Omurilik bozulukları
• Alkol ve uyuşturucu kullanımı
• Kanser


• Kronik yorgunluk sendromu
• Travma

Otonom Sinir Sistemi Rahatsızlık Belirtileri Nelerdir?

Otonom bozukluklar genellikle ayakta durduğunuzda kan basıncının aşırı düşmesine bağlı olarak baş dönmesine veya sersemliğe neden olur. Bazı durumlarda daha az  ya da hiç terlemeyebilirsiniz. Bu nedenle sıcaklığa karşı tahammülsüz hale gelebilirsiniz. Gözlerde ve ağızda kuruluk hissedebilirsiniz. Otonom bozukluğunda yemek yerken çok kısa bir süre sonra doyma hissedebilir veya kusabilirsiniz. 

İstemsiz olarak idrar çıkarabilirsiniz veya tam tersi olarak idrar tutma ya da kabızlık sorunu yaşayabilirsiniz. Ortam değiştirdikçe ya da ışık değiştikçe göz bebekleri genişleyip daralmayabilir. Tüm bu belirtiler aynı zamanda otonom nedir sorusunu açıklar. Tüm bu belirtiler otonom sinir sisteminde herhangi bir rahatsızlığa neden olabilir. Bu belirtileri gözlemlediğiniz takdirde doktorunuza danışmalısınız. 

Otonom Sinir Sistemi Rahatsızlıklarını Kontrol Etmek İçin Yapılan Testler Nelerdir?

Otonom sinir sistemi bozukluklarının teşhisinde bazı testler yardımcı olabilir. Bu testler arasında kan testleri, elektrokardiyogram (EKG), elektroensefalogram (), elektromiyogram (sinir iletim testi), genetik test ve manyetik rezonans görüntüleme (MRI) yer alır. Tüm bu testler otonom bozukluklar için uzman bir doktor tarafından talep edilebilir ve rahatsızlığınız bu testler sonucunda belirlenebilir. 

Otonom Sinir Sistemi Bozukluğu Tedavisi

Otonom sinir sistemi bozukluğu teşhisinde, fizik muayene, ter tepkisini test etme, hem yatar halde hem de ayakta durma esnasında kan basıncını kontrol etme ve elektrokardiyogramı içeren geniş kapsamlı bir değerlendirme gerektirir. Otonom bozukluğu teşhisi genellikle zordur çünkü hem fizik muayenesi hem de laboratuvar testleri gereklidir ve bu testler normal sonuçlar da verebilir. 

Otonom sinir sistemi rahatsızlıklarını önlemeye yardımcı olabilecek bazı yöntemler vardır. Bu yöntemler arasında sağlıklı bir diyet programı, alkol ve uyuşturucu kullanımının bırakılması, düzenli olarak fiziksel aktivitede bulunma,  için tedavi ye r alır. Otonom sinir sistemi bozukluğu belirtilerini kendinizde gözlemlemeniz durumunda doktorunuza danışmalı ve size uygun tedavi yöntemine başlamalısınız.

Otonom Sinir Sistemi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Sempatik Sinir Sistemi Bozukluk Belirtileri Nelerdir?

Sempatik sinir sistemi bozukluğunda ortaya çıkabilecek bazı sağlık sorunları söz konusudur. Bunlar arasında kalp ritminde bozukluk, göz kapağında sarkma, besinleri sindirmede zorluk ve yutmada güçlük gibi sağlık sorunları yer alır. Yaşanılan bu sağlık sorunları tedavi edilmediği süre içerisinde farklı bir ciddi sağlık sorununa neden olabilir. Bu nedenle doktorunuzun size verdiği ilaçları düzenli olarak içmeli ve size özel belirlenen diyet, egzersiz programına uymalısınız.

Otonom Sinir Sistemi Nerede Bulunur?

Otonom sistem, vücudunuzun hayati fonksiyonlarını kontrol eden bir sistemdir. Bu nedenle vücudunuzun her yerine bulunur. Beyindeki omurilikten çıkar ve birçok organ ve doku arasındaki sinir lifleri tarafından dolaşır.

Sempatik Sinir Sistemi Nerede Bulunur?

Sempatik sinir sisteminin gönderdiği çoğu sinyal omuriliğinizde başlar. Bu sinyaller beyin sapından omuriliğe, omurilikten de vücuda doğru uzanır. Sinir sisteminin gönderdiği sinyaller omurilikten ayrılır ve  adı verilen yapıları harekete geçirir. Ganglionlar ise bu sinyalleri vücudunuzun farklı bölgelerine gönderir. Bu bölgeler arasında kalp, akciğerler, atardamarlar, ter bezleri ve sindirim sistemi yer alır.

Sempatik Sinir Sistemi ve Parasempatik Sinir Sistemi Arasındaki Fark Nedir?

Sempatik sinir sistemi, vücudunuzdaki sistemleri harekete geçiren sinyalleri taşır. Parasempatik sinir sistemi ise vücudunuzdaki bu sistemleri rahatlatmak göreviyle sinyalleri taşımakla görevlidir. Bu iki sinir sistemi otonom nedir sorusunu açıklar ve ortak amacı ise vücudunuzu dengede tutmaktır bu nedenle birlikte çalışırlar. Sempatik sistem, tehlike anında vücudunuza "kaç ya da savaş" komutu verirken, parasempatik sistem ise "dinlen ya da sindir" komutu verir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.