1) Hamilelik döneminde testler neden yapılır?

Hamilelik süreci bebeğin rahim içinde gelişimi ile başlayan ve doğum ile tamamlanan bir süreçtir. Bu süreçte anne adayına çeşitli testler yapılmaktadır. Bu testler gebeliğin başlangıcından doğumuna kadar hamileliğin seyri ile annenin durumu hakkında gerekli olan yararlı bilgileri verir. Uygulanacak olan testlerin bir bölümü gebeliğin belirli zamanlarında uygulanmaktadır. Yapılacak olan diğer testler ise; gebelik sürecinde meydana gelmiş ya da meydana gelebilecek sorunlara yönelik olarak uygun görülen durumlarda gerçekleştirilmektedir.

2) Hamilelikte yapılacak ilk test nedir?

Hamilelik dönemi içerisinde anne adayına uygulanacak olan ilk test gebeliğin mevcudiyetinin kesinleştirilmesi üzerinedir. Döllenme çoğunlukla adet döneminin ortasında gerçekleşir. Gebelik testleri ise döllenmeden yaklaşık 15 gün sonra kadının adetinin gecikmesi halinde netlik kazanır.

3) Hamilelik dönemi boyunca yapılması gereken rutin testler nelerdir?

Bu testler kişiden kişiye farklılık gösterebilmekle birlikte aşağıdaki gibi olmaktadır.

• Kan grubu tayini
• Kansızlık (anemi) tanısını yapabilmek için hemoglobin (kan sayımı)
• İdrarda şeker ya da protein (hamilelik dönemi içerisinde diyabet ya da hamileliğe bağlı hipertansiyon-preeklampsi- teşhisi için yapılır)
• Anne ve bebeği etkileyebilecek hepatit B sifiliz ve HIV gibi infeksiyonların incelenmesi
• Kızamıkçık hastalığına bağlı olan bağışıklıkların incelenmesi
• Bu testler ilk muayenede anne adayına uygulanmaktadır.

4) Bu testler dışında yapılması gereken özel testler nelerdir?

Gebelik sürecinin 3. ve 4. Ayları arasında önerilen çeşitli özel kan testleri de bulunmaktadır. Anne kanında mevcut olan farklı kimyasalların düzeyleri bebekte çeşitli özel durumları (ör; Down sendromu spina bifida) teşhis etme konusunda doktorlara yardımcı olabilmektedir.

Farklı testler anne kanında tespit edilen hormon ve protein seviyelerini ölçer. Farklı test sonuçlarının neticesinde de genel bir tarama ortaya çıkar. Tarama testlerinden elde edilen sonuçlar hastalıkları net bir şekilde göstermemek ile birlikte bu konuda fikir vermektedir. Bu sayede alınması gereken tedbirler önceden alınabilir.

Tarama testlerinde HCG( insan koryonik gonadotropin) ve AFP (alfa fetoprotein) kullanılması halinde ikili test buna östriol ilave edilirse üçlü test inhibin A ilave edilirse dörtlü test olarak ifade edilmektedir.

İkili test gebeliğin 11-14. Haftasında; üçlü ya da dörtlü test 16-19. gebelik haftaları içerisinde anneden kan alınarak uygulanmaktadır.

5) Hamilelikte kan testleri dışında uygulanması gereken diğer testler nelerdir?

Kan testleri dışında; hamilelik dönemi içerisinde teşhis amacı ile kullanılan diğer yöntemler ise aşağıdaki gibi olmaktadır:

Ultrasonografi
Ense kalınlığı ölçümü
Amniosentez kordosentez
Koryon villus örneklemesi’dir.

Ultrasonografi

Erken hamilelik aşamasında gebeliğin kesinleşmesi gebeliğin büyüklüğü canlı olup olmaması ile başlayarak ultrasonografi tüm hamilelik döneminde başvurulan bir uygulamadır.

Ultrasonografi testleri gebeliğin 18. Ve 23. Haftaları arasında detaylı bir şekilde uygulanmaktadır. Bu gebelik haftalarında bebeğin organ ve sistemlerinin gelişimi hakkında detaylı bilgi alınabilmektedir.

Bu durumda ultrasonografi; bebeğin içerisinde bulunduğu suyun oranı bebeğin başı omurgası kalbi kolları ve bacakları midesi idrar torbası ve böbrekleri anne ile bebek arasında besin alışverişini sağlayan plasentanın durumu ve konumu hakkında bilgi vermektedir. Bebekteki olası yapısal anormalliklerin büyük bölümü ultrason ile saptanabilmektedir. Ancak Down sendromu gibi kromozomal bozukluklar ultrasonografi ile tespit edilmekte yetersizdir.

Ense kalınlığı ölçümü

Bu test gebeliğin 3. Ya da 4. Ayında yapılmaktadır. Bu test down sendromu için tarama testidir. Bebeklerin ense kalınlıkları ultrasonografi ile ölçülebilir. Ancak bu duruma ultrason ile kesin tanı koyulamaz. Bu kalınlık olması gerektiğinden fazla ise amniosentez yapılması gerekebilir. Ense kalınlığı ölçümü ikili test ile beraber birleştirilerek teşhis amaçlı kullanılabilir.

Amniyosentez ve kordosentez

Amniyosentez ve kordonsentez bebeğin ultrasonografi ile kontrol edilerek içerisinde yüzdüğü sıvıdan ya da göbek kordonundan örnek alınma ile uygulanmaktadır. Amniyosentez 15-19 haftalar arasında uygulanır. Sıvıda mevcut deri hücrelerinden bebeğin hücreleri üretilerek bebeğin genetik araştırması yapılır.

Bu yöntem tarama testlerinde riskli sonuç elde edilmiş olan anne adaylarına ileri yaşta gebe kalmış kadınlara ya da bebekte genetik bozukluk riski olan kişilere önerilmektedir. Kordosentez ise gebeliğin 18-22. haftaları arasında yapılabilir. 

Koryon villus örneklemesi

Bu örnekleme gebeliğin 2. Ya da 3. Ayında uygulanmaktadır. Test sonuçları amniyosentez kadar net değildir.  Bu testte anne ile bebek arasında besin alışverişi yapan plasentanın kendisinden örnekleme yapılmaktadır.