Kapari faydaları ile binlerce yıldır geleneksel tıpta kendine yer bulmuş bir Akdeniz bitkisidir. Halk arasında kapari ve gebere gibi isimlerle anılan bitkinin faydalarına dair merak ettiklerinizi içerikte bulabilirsiniz.
Kapari faydaları ile geleneksel tıp, modern tıp, kozmetik sektöründe lezzetiyle de sofralarda kendine yer bulan bir bitkidir. İngilizce olarak “Caper/caper berry” isimleriyle anılan bitki Latince’de “Capparis Spinosa” olarak adlandırılır. Türkiye’nin farklı coğrafyalarında yetişen bitki yöresel ağızlara göre gebere, gevil, deve dikeni, kedi tırnağı gibi birçok farklı isim alır.
350 farklı türü bulunan Capparaceae familyasına ait olan bitki çok yıllık, çok dallı, tüylü, çift cinsiyetli, dikenli yapıdadır. Beyaz ya da pembe renkli çiçek açan bitkinin meyveleri etli olduğundan turşu yapımında da kullanılır. Kapari turşusu faydaları ve lezzetiyle ülkenin birçok yerinde yaygın olarak tüketilir.
Türkiye’de kapari bitkisinin iki farklı türü yetişse de Akdeniz, Asya, Afrika ülkelerinde yüzlerce farklı tür bulunabilir. Özellikle taşlık, eğimli özelliğe sahip arazilerde dahi yetişmesi binlerce yıldır insanların bu çalının meyvelerini tüketmesine neden olmuştur. Yüksek besin değerleri de sofralardaki yerini korumasını sağlar.
Kapari faydaları ile bilinen bitkiler arasındadır çünkü binlerce yıllık geleneksel tıp bilgilerinde kendine yer bulur. 40 metre derine kadar inebilen bitkinin tomurcuğu, çiçeği, meyvesi ayrı ayrı zengin içeriklere sahiptir. Türüne ya da bitkinin bölümüne göre beslenme, süsleme, tedavi gibi farklı amaçlarla kullanılır.
Çiçek tomurcukları, meyvesi, kökü, kabuğu idrar söktürücü, kuvvet verici etki gösterebilir. İdrar kaçırma problemi olan kişilere önerilmez. Fakat genellikle sofrada önünüze gelen kapari turşusu faydaları tüketilmesi önerilen bir yiyecektir. Çünkü bitkinin en yaygın kullanım yöntemi mineral ile vitamin açısından besleyici meyvesinin yenilmesidir.
Geleneksel tıpta özellikle idrar söktürücü olarak kendine yer bulan kapari bitkisi tarihi kitaplarda da faydaları anlatılarak övülür. Evliya Çelebi Seyahatnamesi’nde, Antik Yunan ve Roma eserlerinde bitkinin faydalarından bahsedilir.
Antik çağlarda özellikle Yunan döneminde hastalıkların tedavisinin yanı sıra kozmetikte de kullanımı bilinir. Aristo ve Hipokrat bu bitkinin tomurcuklarının birçok sırlı şifa sakladığını belirtmiştir. Rönesans’tan Mısır’a, Babil’den Çin’e sayısız ülkenin tarihinde bitkiden bahseden eserler bulunur. Günümüzde de Avrupa’da tüketimi Türkiye’den daha yaygındır.
Kapari faydaları arasında birçok unsuru saymak mümkün olsa da bunlar genellikle geleneksel tıp bilgisine dayanır. Bilimsel araştırmalar bitkinin içeriğine odaklanarak faydalı olabilme ihtimaline odaklanır. İnsan vücuduna kapari bitkisi faydaları şunlar olabilir:
Kapari faydaları arasında bağışıklığın desteklenmesi, hastalıklara yakalanma ihtimalinin düşürülmesi de sayılır. Yüksek antioksidan içeriği sayesinde bağışıklığın kuvvetlenmesine etki edebilir. Hücre hasarını önlemek için rol üstlenen antioksidan bileşikleri açısından zengindir. Bu nedenle Tip 2 diyabet, kanser, kap gibi kronik rahatsızlığı olan kişilerde bağışıklığın güçlenmesine yardım edebilir.
Kapari bitkisi faydaları ve zararları olan yiyecekler arasındadır. Aşırı tüketildiği zaman faydasından çok zararının görülmesi mümkündür. Bu nedenle kronik rahatsızlığınız varsa doktorunuza danışarak dozunda tüketebilirsiniz. Çay, turşu, yiyecek gibi farklı şekillerde tüketerek fayda görme ihtimaliniz vardır.
Kapari faydaları arasında kilo vermeyi hızlandırmaktan da bahsedilebilir. Lezzetli olmasına rağmen düşük kaloriye sahip olduğundan diyete diyetisyen önerisiyle eklenebilir. Yemeklerinizi lezzetlendirmek için sos ya da garnitür şeklinde diyetinizde kullanabilirsiniz. Bu sayede kapari bitkisi faydaları ile sağlıklı diyet programı uygulamak da mümkündür. Özellikle günlük kalori alımını azaltmak konusunda zorlanıyorsanız lezzeti ünlü yiyeceği deneyebilirsiniz.
Kaparili ton balığı ezmesi, köz patlıcanlı kapari, kaparili mevsim salata gibi düşük kalorili, sağlıklı birçok tarif hazırlayabilirsiniz. İster turşu ister meze olarak diyette olmasanız dahi bu besleyici özelliği yüksek yiyeceği sofranıza koyabilirsiniz. Düşük kalorisi, yüksek doyurucu özelliği sayesinde beslenme ve diyet rutininizin vazgeçilmezi olmaya adaydır.
Kapari faydaları arasında idrar söktürücü olmasıyla böbrek sistemini desteklemesi sayılabilir. Bazı çalışmalar özellikle ileriki evrede böbrek rahatsızlığına neden olan diyabette kapari kullanımına odaklanır. Bazı çalışmalarda kaparinin dokuların şeker alımını artırdığını ortaya koymuştur. Bu nedenle dokunun karbonhidrat emilimi azalır, pankreasta insülin hücreleri daha iyi şekilde korunur. Bu sayede kan şekerini dengelemede kapari çiçeği faydaları görülebilir.
Her yiyecek gibi kapari bitkisi faydaları ve zararları düşünülerek tüketilmelidir. Özellikle diyabet rahatsızlığına sahipseniz öncelikle doktorunuza danışmalısınız. Doktorun beslenmeniz için önerdiği yiyecek listelerine, ek takviyelere sadık kalmanız her şeyden önce gelir. Diyabet hastalığı beslenmeye dikkat edilmesini gerektiren kronik rahatsızlıktır. Bu nedenle faydalı olsa da her yiyeceği dikkatli bir şekilde tüketmeniz önerilir.
Kapari faydaları arasında sinir sistemini destekleme konusunda yapılan araştırmalar örnek gösterilebilir. Modern dünyada insanın sinir sistemi birçok toksik, metabolik, genetik faktörden etkilenir. Sinir sisteminde oluşan problemler, hastalıklara ya da bazı sağlık sorunlarına davetiye çıkarabilir. Bu nedenle kapari çiçeği faydaları ile ilgili yapılan araştırmalar oldukça değerlidir.
Multiple Skleroz (MS) üzerinde yapılan araştırmaya göre kapari belirtileri azaltmaya yardımcı olabilir. Tedavisi ve önleyici rolleri bulunmayan, semptomları azaltmaya odaklanılan bu sinir sistemi hastalığı için araştırma önemli bulgular ortaya koyar. Araştırmada bitkinin meyve, tomurcuk, çiçek kısımlarında bulunan bileşiklerden elde edilen ekstrenin sinir sistemine bazı faydaları olduğu görülmüştür. Deneysel Alerjik Ensefalomiyelit (DAE) üzerinden yapılan araştırmada kaparinin iyileştirici, önleyici, semptom azaltıcı etkisinden bahsedilir.
Yüksek oranda sodyum ile tuz içeren bir besin olduğu için kaparinin hipertansiyonu olan kişiler tarafından dikkatli şekilde tüketilmesi önerilir. Glukozinolat türevleri içeren bitkilerden olduğu için alerjik bünyelerin de hassas olması gerekir. Ayrıca kronik rahatsızlığı olsun ya da olmasın herkesin doz aşımına dikkat etmesi önemlidir. Aşırı derecede tüketim bitkinin yüksek besin değerlerinin alerjiye neden olmasına yol açabilir.
Kapari çayı demlerken bitkinin çiçeklerini ya da hazır satılan ürünleri kullanabilirsiniz. Tomurcuk ve çiçeklerden elde edilen kapari çayları 6 bardak suya 1 çay kaşığı kapari oranında hazırlanır. Kaynadıktan sonra birkaç dakika soğutulmuş sıcak suya kapari ekleyerek üzeri kapalı şekilde 15 dakika dinlendirebilirsiniz. Gün içerisinde 1-2 bardağı aşmayacak şekilde tüketime uygundur.
Kapari meyvesi turşu hazırlanarak ya da yiyeceklere katılarak tüketilebilir. Rendelemek, doğramak ya da bütün halde kullanmak tamamen isteğe bağlıdır. Pişirerek, kavurarak, fırınlayarak yemek tariflerinde kullanabilirsiniz. Özellikle salatalar, soslar ve mezelerde kullanımı dünya mutfağında yaygındır. Taze toplanmış kapari satın alarak ya da konserve, turşu şeklinde kullanarak tüketebilirsiniz.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.