Hindiba faydaları halk arasında yaygın olarak bilinir ve bu bitki asteraceae ailesinden gelir. Kendi içerisinde çeşitli türlere ayrılır ve uzun yıllardan beri tıpta önemli bir yere sahiptir. Başlıca Avrupa olmak üzere Orta Asya, Avustralya gibi ılıman ve yarı kurak bölgelerde yetişir. Bitkinin kök, gövde ve çiçek olmak üzere her bölgesinden çeşitli hindiba otu faydaları sağlanabilir. Bitkiden sağlık alanında, hayvan yemi olarak, geleneksel mutfakta yiyecek ve içecek katkı maddesi olarak veya kahve şeklinde yararlanılabilir.

Hindiba Nedir?

Adını büyük olasılıkla Yunanca ve Latince kaynaklardan alan hindiba faydaları ile çeşitli alanlarda kullanım imkanına sahiptir. Kışa dayanıklı yıllık, iki yıllık ve çok yıllık olabilir. Hindiba bitkisi (Cichorium İntybus L.) Avrupa ülkeleri, Türkiye, ABD, Güney Amerika ve Hindistan gibi ılıman ve yarı kurak ülkelerde yetişir, kullanımı uzun yıllara dayanır. Çayırlarda, otlaklarda, çorak arazilerde, nadaslarda, patika yollarda, alçak dağlık bölgelerde ve ovalarda yetişebilir. Antik Roma, Mısır ve Yunanistan'da sindirimi ve metabolizmayı hızlandırması için kullanılması gibi özelliklerine dayanarak tarih öncesi çağlarda hastalıkların tedavisi için tercih edildiği bilinir. Orta çağda sıtma ve sarılık tedavisi için kullanılırken İbni Sina da gut hastalığını hafifletmek, görme bozuklukları ve sindirim sistemi için hindiba bitkisini kullanır. Geleneksel tıpta yaygın olarak kullanılan hindiba türleri kullanım alanına göre ve yetiştirilme bölgelerine göre gruplara ayrılır. Sıklıkla Hindistan, Şili, Güney Afrika ve kuzeybatı Avrupa’da yetişen türleri kahve yerine kullanılan madde üretiminde kullanılır.

Hindiba Faydaları

Gıda kaynaklarının güçlendirilmesinde zengin bir aktif madde bileşimine sahip olan hindiba faydalarından yararlanılması oldukça yaygındır. Hindiba faydaları detaylı olarak şu şekildedir:

• Hindiba otu yaprakları antiviral ajan üretilmesi için kullanılabilir. Yapraklarından elde edilen ekstraktlar tip 1 herpes simpleks virüsüne karşı antiviral aktivite ve yüksek konsantrasyonlu adenovirüse karşı kısmi aktivite gösterebilir.
• Antiviral özellikteki kafeik asit kaynağı olması nedeni ile SARS-CoV 2’ye karşı potansiyel olabileceği düşünülen bitkiler arasında bulunabilir.
• Etanol, heksan ve kloroform özütleri inhibisyon (iltihaplanma) bölgelerini gösterebilir. Bu da antibakteriyel aktiviteye sahip olabildiğini, bakteriyel enfeksiyon kontrolü ve tedavisinde kullanılabilir olduğunu gösterebilir.
• İnsan ve hayvanlarda büyük potansiyel olabilecek antiparaziter aktiviteye sahip olan farklı biyoaktif bileşikleri oluşturabilir.
• Morfolojik olarak farklı kısımlarından alınan ekstraktların farklı etkileri olduğu görülebilir. Sulu ve metanolik tohumdan elde edilen ekstraktları hasarlı karaciğere sahip olan farelerde ölüm oranını azaltabilirken bilirubin oranı yüksek olan hayvanlarda da karaciğer hasarını azaltabilir.
• Alkolsüz bir şekilde yağlı karaciğer hastalığında yağ profili ve obezite belirteci üzerindeki etkileri araştırıldığında hindiba tohumu ekstraktlarının antioksidan aktivite ile olumlu etkisi olduğu görülebilir.
• Şeker hastalığının erken ve geç evrelerinde hindiba bitkisinin sulu tohum şeklindeki ekstraktı ile tedavi gören hayvanlardan kilo kaybının önüne geçildiği görülebilir.
• Hindiba bitkisinin alkollü ekstraktlarının ikinci tip şeker hastalığına sahip olan bireyler üzerinde uygulanması sonucu trigliserid, serum glukozu ve toplam kolesterolün azaldığı görülebilir. Ayrıca hindiba su tohumunun tüketilmesinin iltihaplanmayı, hipertriglisidemi ve oksidatif stresi azalttığı görülebilir.
• Geleneksel tıpta yaygın olarak kullanılan hindiba bitkisinin kökünün etanolik özütü bağışıklık tepkilerini modüle edebilir.
• Hindiba bitkisinin üç farklı maddesinin ağrı kesici özellikleri üzerine yapılan testler sonucunda belli bir seviyeye kadar etki gösterdiği görülür.
• Hücre ölümü üzerine yapılan çalışmalar laboratuvar içi ve laboratuvar dışı ortamlarda hindiba bitkisinin anti tümör özellikte olduğunu gösterebilir. Buna ek olarak cilt kanseri (amelanotik melanom), böbrek kanseri (renal adenokarsinom), meme kanseri, prostat kanseri, lösemi hücreleri üzerinde toksik etkisi olabilir.
• Hindiba bitkisinin yaprakları ile etanol ekstraktı yüksek tansiyon durumlarına karşı koruyucu şekilde görev alabilir.
• Cildin mukoza zarında oluşan ülserler, travmadan kaynaklı yaralar, inflamatuar hastalıklar gibi bozuklukların tedavisinde diğer bitkiler ile karışım halinde harici şekilde kullanılabilir. Perioküler dolaşım problemlerini (gözü çevreleyen damarlar sayesinde kanın taşınmasında oluşabilecek sorunlar) iyileştirebilme, göz yorgunluğu semptomlarını hafifletme ve periorbital şişkinliği (göz çevresindeki dokularda sıvı birikimi ile oluşan şişkinlik) azaltabilme özelliklerinin yanı sıra zor iyileşen yaraların, cilt kuruluğunun ve egzama gibi cilt problemlerinin de tedavisine yardımcı olabilir. Antiseptik, antienflamatuar, besleyici özellikleri ve nemlendirici özelliğe sayesinde zarar gören gözlerin ve cildin tedavisinde tercih edilebilir.
• Hindiba otu faydaları arasında antimikrobiyal ve antioksidan özelliklerine ek olarak kök kısmından oluşan ekstraktların mantarlara karşı da toksik özellik gösterebilir.
• Çeşitli araştırmalar ve doku incelemeleri sonucunda hindiba içerisinde bulunan kikorik asit, lipopolisakkaritten (yağ ve çok sayıda şekerin birbiri ile birleşmesi sonucunda oluşan bir molekül) kaynaklanan demans ve nöron kaybının önüne geçebilir.

Hindiba Mutfakta Kullanımı

Bitkinin kökleri, yaprakları ve çiçekleri mutfakta ve endüstriyel alanda kullanılarak hindiba faydaları günlük hayata dahil edilebilir. 16 yüzyıldan itibaren hindiba bitkisinin kökü ile hindiba kahvesi faydaları görülerek günümüze kadar gelmeye devam eder. Bu durum kafein eksikliğinden ve biyoaktif bileşiklerden kaynaklanır. Kavrulan hindiba kökleriyle yüksek antioksidan kapasitesine sahip bir ürün elde edilir. Hindiba kahvesi faydaları arasında sindirim düzeyi ve kardiyovasküler sistem üzerinde iyi yönlü etkisi olduğu görülür. Bitkinin kök kısmında bulunan ve polisakkarit olan inulin, yüksek sıcaklıkla daha koyu renkli ve acı ile karışık tatlı bir tada sahip olan şekere (fruktoz) ve karamele dönüşür. Renk değiştirme özelliği ve verdiği tat sayesinde alkol ve şeker üretim aşamasında daha sonradan kullanılmak üzere tatlandırıcı yapımına da katkı sağlar.

Genç kökler haşlanarak bitkisel sosla ya da ekşi krema ile birlikte servis edilebilir, küp şeklinde kesilerek çorbalar ile karıştırılabilir ya da tereyağında kızartılarak yenebilir. Olgun kökler ise daha çok et yemeklerinde ve çorbalarda kullanılır. Bitkinin tüketilme şekline bağlı olarak mavi hindiba faydaları bitkinin yapraklarının salatalarda kullanılması bunun yanı sıra ıspanak gibi kızartılabilmesi ve et yemeklerinin yanına da servis edilebilir olması ile günlük hayata dahil edilebilir. Mavi hindiba çayı faydaları ile de mutfaklarda sıklıkla tercih edilir. Mavi hindiba çayı faydaları arasında antibakteriyel, antimutajenik, kan şekeri düzenleme ve antikanserojen gibi özellikler bulunur.

Hindiba Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kara Hindiba Faydaları Nelerdir?

Kara hindiba faydaları sayesinde uzun yıllardır şifalı bitkiler arasında bulunur. Sahip olduğu vitaminler ve mineraller ile salata gibi yiyecekler arasında çiğ olarak tüketilebilir. Özellikle tip 2 diyabet ve karaciğer hastalıklarının tedavisi için Çin tıbbında sıklıkla kullanılır. Kara hindibanın tip 2 diyabet, dalak ve karaciğer hastalıkları gibi bozukluklara karşı olumlu yönde etki gösterdiği bilinir. Köklerinin içerdiği mineraller, yağ asitleri, şekerler ve pektin sayesinde gastrointestinal sistemdeki patojenlerin ortadan kaldırılması, kanser, obezite ve osteoporozun baskılanması kara hindiba faydaları arasında bulunur.

Hindiba Zararları Nelerdir?

Hindiba faydaları ile bilinen bir bitki olmasına karşın zararları da sıklıkla alerji nedeniyle meydana gelir. Bu alerjilerin temelde birkaç sebebi vardır. Kişinin direkt asteraceae ailesinden olan bitkilere alerjisi olabilir veya mavi hindiba faydalarından yararlanmak adına bu bitkiye fazla temas halinde bulunulmasından kaynaklı da alerjik reaksiyon gelişebilir. Ayrıca huş poleni alerjisi olmasına ve egzama bulunmasına bağlı olarak da alerji gerçekleşebilir. Hindiba bitkisi alerjisi sıklıkla bitkinin yaprakları ile temastan gerçekleşir. Hindiba bitkisine karşı alerjisi olan kişilerin hindiba ve inülin içeren bitkileri tüketmesi ve bu bitkiler ile temas halinde olması durumunda dikkatli olması gerekir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.