Beyaz dutun faydaları, genel olarak bitkinin yapraklarından gelir. Yapraklar; kemik gücü, saç ve tırnak büyümesinin yanı sıra diğer birçok sağlık yararı için gerekli olan yüksek düzeyde magnezyum, fosfor, potasyum ve kalsiyum içerir. Antioksidanlar, vitaminler ve mineraller açısından zengindir ve bu da bitkinin günlük beslenme rutinine girmesini sağlar. Yüzyıllar boyunca sayısız sağlık sorununu tedavi etmek için bitkisel bir ilaç olarak kullanılmıştır. Günümüzde beyaz dutun iyi gelebileceği alopesiden (saçkıran) yüksek tansiyona, eklem ağrısından osteoporoza kadar pek çok hastalığı inceleyen çalışmalar yapılmaktadır.

Beyaz Dut Nedir?

Bilimsel adı Morus alba olan beyaz dut Çin'e özgüdür ve genellikle ipekböceği üretimi için yetiştirilir. Geniş dallara sahip etkileyici bir ağaçtır. Koyu yeşil yapraklar güzel bir gölge sağlar. Yapraklar, ayrıca atmosferik kirliliğin etkilerine de iyi direnç gösterir. Aslen Güneydoğu Asya'dan gelen beyaz dut, ipek böceklerini besleyen yaprakları için yetiştirilmektedir. İpek yapımı ile bağlantılı olan ağacın çok değerli olduğu düşünülmektedir.

Beyaz dut ağacı yaprakları bronşiti tedavi etmek, boğaz ağrısını hafifletmek, göz ve cilt tahrişlerini yatıştırmak ve diş ağrılarını hafifletmek için kullanılır. Beyaz dut kurusu çayının faydaları geleneksel Çin tıbbında da görülür. Ağacın köklerinden elde edilen kabuk, astım krizlerini sakinleştirmek ve şişliği azaltmak için kullanılır.

Beyaz dutun diğer dutlardan bazı farklı bulunur. Kırmızı (Morus rubra), siyah (Morus nigra) ve beyaz dut ağaçlarından karadutlar en kısa olanıdır ve yaprakları tüylüdür. Kırmızı veya Amerikan dutunun anavatanı Amerika Birleşik Devletleri'dir, siyah ve beyaz dut ise ilk olarak Asya'da yetiştirilmiştir. Kırmızı dut gölgeyi tercih ederken beyaz dut ise güneşe, rüzgara ve tuz koşullarına nispeten dayanıklıdır.

Beyaz dutlar salkım halinde, kırmızı dutlar ise tek başına yetişir. Meyveler benzer görünse de beyaz dutlar, iri ve tatlı kırmızı dutlar kadar lezzetli değildir. Bu nedenle nadiren çiğ olarak yenir ve çoğunlukla tıbbi amaçlarla kullanılır.

Beyaz Dut Faydaları Nelerdir?

Beyaz dut potansiyel antioksidan, antiinflamatuar, antikanser ve antibakteriyel özelliklere sahip birçok doğal polifenol ve flavonoid içerir. Saplar ve meyvelerle karşılaştırıldığında yapraklar daha fazla fenolik bileşik ve flavonoid içerir. Bu içeriklere göre beyaz dut kurusu faydaları aşağıdaki gibi olabilir:

• Kan şekerini düşürebilir.
• Kalp hastalığı riskini azaltabilir.
• Kilo vermeye yardımcı olabilir.
• Beyin fonksiyonunu destekleyebilir.

Diyabet

Beyaz dut yaprakları bir dizi rahatsızlığı tedavi etmek için kullanılmıştır ancak en yaygın kullanımı tip 2 diyabet içindir. Beyaz dut yapraklarındaki kimyasallar belirli türdeki diyabet ilaçlarına benzer şekilde çalışır. Şekerin midede parçalanmasını yavaşlatarak kana daha yavaş emilmesini sağlar. Bu, kan şekeri seviyelerinin iyi bir aralıkta tutulmasına yardımcı olur.

101 sağlıklı insan üzerinde yapılan 4 klinik çalışmada, beyaz dut yaprağı ekstresi karbonhidrat sindirimini ve emilimini azaltmış, bu da kan şekerinin azalmasına ve yemeklerden sonra insülinin aniden yükselmesine neden olmuştur.

Beyaz dut yaprakları aynı zamanda yüksek tansiyonu, yüksek kolesterol düzeylerini ve birtakım yaygın rahatsızlıkları tedavi etmek için de kullanılır. Ancak bu faydaları iddia etmek için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Kalp Hastalıkları

Kan yağ düzeyi yüksek 48 kişi üzerinde yapılan 2 klinik çalışmada, beyaz dut özütü trigliseritleri, toplam kolesterolü, "kötü" (LDL) kolesterolü ve inflamasyon belirteçlerini (CRP) ve oksidatif hasarı (8-izoprostan) düşürürken "iyi" HDL kolesterolü artırmıştır. Kardiyovasküler alanda beyaz dut kurusu faydaları için daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Cilt Bakımı

Kozmetikte, koyu lekeleri gözle görülür şekilde azaltmak için organik beyaz dut özü kullanılır. Beyaz dut kabuğu, hiperpigmentasyona karşı doğal bir varlıktır. Fenolik bileşikler açısından zengin olan kabuk, bronzlaşmadan ve aynı zamanda koyu lekelerden sorumlu pigment olan melanin üretimini düzenler. C vitamini açısından da zengin olan beyaz dut, cildi aydınlatır ve melanositlerin aktivitesini düzenler.

Antosiyaninler ise antioksidan koruyucu fonksiyonları sayesinde cildin yaşlanmasını yavaşlatır.

Diş Bakımı

Beyaz dut çürüklerin, diş ve diş eti enfeksiyonlarının (diş eti iltihabı ve periodontit) ve ağızdaki mantar enfeksiyonlarının (ağız pamukçuk) oluşumunu önleyebilen antimikrobiyal aktiviteye sahiptir.

Obezite

Beyaz dut özütü kilo kaybını artırmak için kullanılabilir. Ayrıca farelerde iştah ve yağ seviyelerini de azalttığı kanıtlanmıştır. İnsanlarda ek araştırmalar yapılması gerekse de beyaz dutun faydaları arasında obezitenin kontrol altına alınması da bulunur.

Kemik Kaybı

Menopoz sonrası kadınlar üzerinde yapılan bir çalışmada, beyaz dut ve Vietnam kişnişi kombinasyonunun kemik oluşumunu teşvik ettiği ve kemik kaybının bir göstergesini baskıladığı görülmüştür. Bu bulguların daha büyük popülasyonlarda doğrulanması için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Beyin Fonksiyonu

Beyin fonksiyonunun gelişmesi, beyaz dutun faydaları arasında bulunur. Hayvan çalışmalarında beyaz dut özütünün beyin hücresi büyümesini ve yoğunluğunu, öğrenmeyi, akılda tutmayı artırdığı ve beyindeki oksidatif stresi azalttığı bulunmuştur. Bu bulguların insanlarda da gözlenmesi gerekmektedir.

Beyaz Dut Nasıl Tüketilir?

Beyaz dutun yaprakları ve kökleri çay olarak hazırlanabilir, meyveleri ise bütün olarak yenebilir. Meyve gibi beyaz dut suyunun faydaları da benzerdir. Yapraklar, en fazla tedavi edici etkiye sahip olduğu için bitkinin çay hazırlamak için kullanılan kısmıdır. Çay için kaynar suya beyaz dut yaprakları eklenir ve yaklaşık 10 dakika demlenir. Daha sonra süzülen yapraklardan elde edilen çay, günde en fazla 3 bardağa kadar tüketilebilir. Beyaz dut suyunun faydaları bu şekilde elde edilebilir.

Beyaz dut çay olarak tüketildiği gibi toz halinde de tüketilebilmekte olup önerilen günlük dozu günde 3 defaya kadar 500 mg civarındadır. Bu dozaj korunduğunda beyaz dut kurusu çayının faydaları görülebilir.

Beyaz dut içerikli takviyeler ise maksimum etki sağlamak için özenle seçilen meyve karışımlarından elde edilir. Sağlıklı kan şekeri seviyelerini desteklemek, kilo yönetimine yardımcı olmak ve kardiyovasküler sağlığı geliştirmek için formüle edilmiştir. Bu besin takviyesi beslenme rutinine dahil edildiğinde genel sağlık iyileşebilir ve dengeli bir yaşam tarzı korunabilir. Bazı çalışmalar, genellikle hap şeklinde alınan dut yaprağı ekstraktının kan şekeri düzeylerini azaltabildiğini göstermiştir.

Takviyenin dozajı, kapsüllerdeki beyaz dut konsantrasyonuna bağlıdır ve yalnızca doktor talimatına göre alınmalıdır.

Beyaz Dut Yan Etkileri Nelerdir?

Beyaz dut, 4 haftaya kadar tedavi boyunca önerilen dozlarda alındığında yetişkinler için güvenli kabul edilir. Ancak yüksek dozda veya uzun süre alındığında ishal, kabızlık, baş dönmesi veya şişkinlik gibi yan etkilere neden olabilir. Günde bir gramdan fazla tüketen kişilerde mide krampları veya ağrıları yaşanabilir.

Antidiyabetik ve immünosupresan ilaçlarla etkileşime girebilen beyaz dut, kan basıncını büyük ölçüde düşürebilir ve antihipertansif kullananlarda kan basıncı kontrolüne müdahale edebilir. Ayrıca kan şekeri düzeylerini düşürebilir ve insülin veya diğer antidiyabetiklerle tedavi edilen şeker hastalarında hipoglisemiye neden olabilir.

Sık Sorulan Sorular

Beyaz dutu kimler tüketemez?

Beyaz dut; çocuklar, hamile veya emziren kadınlar, bu bitkiye veya huş ağacı polenine alerjisi olan veya kronik ishali olan kişiler tarafından tüketilmemelidir. Ek olarak; diyabet hastalarının da insülinle ilgili sorunlar yaşamaması için doktor kontrolünde uygun miktarlarda beyaz dut tüketmesi tavsiye edilir.

Beyaz dut günde ne kadar tüketilebilir?

Takviye üreticileri ve kan şekeri ve kolesterol seviyelerini düşürmeye yönelik çalışmalar, yetişkinler için günde 1 ila 3 gram arasında değişen dozajlar önermektedir. Yan etkilerin görülmemesi açısından tüketim miktarı belirlenirken kişilerin herhangi bir hastalığının olup olmamasına ve yan etkilere dikkat edilmelidir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.