Atipik psikoz, ciddi bir akıl sağlığı sorunu olan psikozun bir çeşididir. Vücudun tüm fonksiyonlarının düzenlendiği beyin ve omurilikten oluşan merkezi sinir sistemi, milyarlarca nöron ve her bir nöronda binlerce sinaptik bağlantıyı kapsar.

Ayrıca sinir hücreleri arasında iletişim sağlayan kimyasal ajanlar olan nörotransmitterleri de içeren merkezi sinir sistemindeki herhangi bir sorun, ciddi akıl sağlığı problemleri yaratabilir. Sinir sistemindeki işleyişin bozulması sonucu oluşan sorunlardan biri de atipik psikozdur. “Atipik psikoz nedir ve tedavisi nasıl yapılır” gibi soruların cevaplarını sizler için derledik.

Atipik Psikoz Nedir?

Atipik psikoz, psikoz tanısının konulamadığı durumları karşılayan tıbbi bir terimdir. “F29 atipik psikoz nedir” sorusunu tam olarak cevaplayabilmek için öncelikle psikozun ne olduğunu bilmek gerekir. Genellikle psikotik hastalıkların belirtileri nettir ve tanıyı koymak oldukça kolaydır.

Ancak psikoz tanısını koyabilmek için doktorun empati yeteneğini temsil eden terapötik ilişki kabiliyetine sahip olması, dikkatli görüşme ve gözlem yapabilmesi gerekir. Geniş bir tanı skalasına sahip olan psikoz; bir kişinin duygusal tepkileri ile düşünme, hatırlama, iletişim kurma, gerçeği yorumlama ve uygun şekilde davranma yeteneğinin bozulması ve günlük yaşamın gerektirdiği basit işlevleri bile yerine getirmede zorluk çekmesi olarak tanımlanabilir.

Dürtü kontrolünde azalma, sanrı, halüsinasyon, gerileyici davranışlar, ruh hali değişiklikleri gibi anormal zihinsel aktivitelerle karakterizedir. Pek çok farklı psikoz çeşidi vardır ve her birinin belirtileri tanımlanmıştır.

F29 ise tıbbi olarak tanısı konulamayan hastalıklarda uygulanan bir koddur. “F29 atipik psikoz nedir” sorusu ise “Birden fazla psikoz çeşidinin belirtilerini yaşayan ancak bu psikoz çeşitlerinden herhangi birini tam olarak karşılayamayan ve sınırları belirlenemeyen psikoz hastalarını tanımlamak amacıyla kullanılan bir akıl sağlığı sorunudur” şeklinde cevaplanabilir.

Atipik Psikoz Belirtileri Nelerdir?

Atipik psikoz belirtileri veya semptomları, diğer psikoz çeşitleri ile benzerlik göstermektedir. Genel olarak televizyondaki insanların onlara mesaj gönderdiği ya da başkalarının ona zarar vermeye çalıştığına dair sanrılara sahip olabilir. Diğer insanların görmediği şeyleri görmek ya da sesler işitmek, hayali kişilerle konuşmak gibi halüsinasyonlar yaşayabilir. Tutarsız ya da anlamsız konuşmalar, duruma uygun olmayan davranışlarda bulunabilir.

Genel olarak atipik psikoz gelişmeden önce aşağıdaki bazı davranış değişiklikleri gözlenebilir:

• Paranoyak düşünceler, sürekli şüphe hali ve huzursuzluk hissi,
• Düşüncelerini netleştirmede zorlanma, mantıklı hareket etme güçlüğü,
• Sosyal hayattan uzaklaşma, yalnız başına zaman geçirme isteğinde artış,
• Olağandışı düşünceler, tuhaf duygular ya da duygu eksikliği ile duygu dalgalanmaları,
• Kendine özen göstermede azalma, kişisel hijyende eksilme,
• Uykuya dalmada zorlanma ya da uyku süresinde azalma gibi uyku bozuklukları,
• Gerçek ile hayali ayırt etmede zorlanma,
• Anksiyete ve motivasyon eksikliği,
• Konuşma ve iletişimde zorluk çekme,
• Ders ya da iş performansında düşüş.

Bunlara ek olarak atipik psikoz hastaları bazı dönemlerde kendine zarar verebilir ya da başkalarına karşı şiddet içeren davranışlarda bulunabilir.

Atipik Psikoz Nedenleri Nelerdir?

Atipik psikoz hastalığı tek bir nedene bağlı olarak gelişmez. Aşağıdaki durumların bir arada olması atipik psikoza neden olabilir:

• Genetik yatkınlık
• Beyin gelişiminde bozukluklar
• Aşırı strese maruz kalma
• Kafa travmaları
• Uyku eksikliği
• Bazı reçeteli ilaçlar
• Alkol ve/veya uyuşturucu kullanımı.

Atipik psikoz; şiddetli depresyon, bipolar bozukluk ve şizofreni gibi akıl hastalıklarının da belirtisi olabilir. Bunlara ek olarak ileri yaşlarda yaygın olarak görülen Parkinson, Alzheimer ve demans gibi bazı hastalıklarda da atipik psikoz belirtileri görülebilir.

Atipik Psikoz Tanısı Nasıl Konulur?

Atipik psikoz tanısının konulabilmesi için psikiyatristin hastayı dikkatli bir biçimde gözlemlemesi ve hasta davranışlarını ayrıntılı bir biçimde değerlendirmesi önemlidir. Sanrı, iştah durumu, uyku bozukluğu, düşünce karmaşaları, şüphe, kaygı gibi tüm faktörler psikiyatrist tarafından gözlemlenmeli ve atipik psikoz tanısı için hastanın tıbbi ve psikiyatrik öyküsünün doğru bir biçimde alınması gerekir.

Teşhisin doğruluğu için hastanın uyuşturucu ya da fiziksel hastalığı olup olmadığı bilinmelidir. Bu durumda kan testleri yapılabilir ve MR gibi görüntüleme yöntemleri uygulanabilir. Fiziksel hastalık ya da uyuşturucu bağımlılığı elendikten sonra atipik psikoz tanısı için hasta psikiyatrist tarafından gözlem altına alınıp değerlendirilir. Tanı için psikiyatri doktoruna psikolog destek olabilir ve tedavi için birlikte bir plan hazırlanabilir.

Atipik Psikoz Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Atipik psikoz tedavisi, altta yatan nedene göre planlanmaktadır. Tedavi planı aşağıdaki yöntemleri içerebilir:

İlaç Tedavisi

Psikozun neden olduğu semptomları hafifletmek için antipsikotik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlara ek olarak antidepresanlar da önerilebilir.

Bilişsel Davranışçı Tedavi

Psikiyatrist ve psikolog eşliğinde uygulanan psikoterapi yöntemleri, psikoza neden olan durumun saptanması ve bunların önlenmesi için hastanın bilgilendirilmesini içerir. Psikoza neden olabilen zihinsel durumlarının tedavisine yardımcı bir yöntem olarak uygulanabilir.

Yatarak Tedavi

Atipik psikoz hastalığı bazı kişilerde şiddetli seyredebilir. Kişi kendine ya da başkalarına zarar vermek isteyebilir. Bu durumda hastanın yataklı tedavi kurumlarında gözetim altında tedavi edilmesi gerekebilir.

Destek Programları

Atipik psikoz hastalığı alkol ya da madde bağımlılığından kaynaklanabilir. Bu durumda bağımlılıktan kurtulmak için uygulanan yöntemler psikozun tedavisini de kolaylaştırabilir.

Sık Sorulan Sorular

Atipik Psikoz Hastasına Nasıl Davranmak Gerekir?

Atipik psikoz hastaları, sosyal iletişim kurmakta ve davranışlarını kontrol etmekte zorlanabilir. Ona saygılı davranmaya ve empati kurmaya çalışabilirsiniz. Atipik psikoz hastasını eleştirmekten, suçlamaktan ve yargılamaktan kaçının. Kriz durumlarında sesinizi yükseltmeyin, fiziksel şiddet uygulamayın ve tehdit etmeyin. Anlayışlı ve şefkatli davranmaya çalışın, halüsinasyonlar görmediğine ya da sesler işitmediğine dair onu ikna etmek için uğraşmayın ya da tartışmayın. Tedavi için hekime yönlendirmek amacıyla hastalığının ciddiyeti ile ilgili sakin konuşmalar yapabilirsiniz.

Atipik Psikoz Hastası Çalışabilir Mi?

Atipik psikoz hastalarının vardiya ya da gece nöbeti gerektiren işlerde çalışması uygun değildir. Benzer şekilde dikkat gerektiren hukuki anlamda sorumluluk isteyen işlerde de çalıştırılamaz. Ancak günlük yaşamını tek başına yürütebilen, kişisel bakımını üstlenebilen atipik psikoz hastalarının çalışması onların sosyal yaşama katılarak kendilerine olan güveninin artmasına ve tedavilerinin desteklenmesine yardımcı olabilir.

Atipik Psikoz Hastası Tamamen İyileşebilir Mi?

Atipik psikoz tedavisinin amacı semptomları yönetmeye ve tekrarlamasını önlemeye yardımcı olmaktır. Doktor kontrolüne devam ederek ve ilaçları düzenli kullanarak atipik psikoz semptomlarını önleyebilir, destek programlarından yardım alarak hastalığı yönetmeyi başarabilirsiniz. Bazı atipik psikoz hastalarının profesyonel destek ve bakım sayesinde tamamen iyileşmesi mümkündür. Hastalığın iyileşme sürecinde hasta ailesi ve yakınlarının desteği çok önemlidir. Hastanın sosyal yaşama katılımını desteklemek tedavinin etkinliğinin artmasını sağlayabilir.

Atipik Psikoz Şizofreni Midir?

Atipik psikoz, şizofreniden farklı ve tedavi edilebilme şansı olan bir psikiyatrik durumdur. Şizofreni hayat boyu ilaç ve destek tedavisi isteyen ciddi ve kronik bir tıbbi tanıdır. Atipik psikoz hastalığının tanısı ne kadar erken konulursa tedavi edilme oranı da o derece yüksek olur. Aile öyküsünde şizofreni yaşayan kişilerin varlığı atipik psikoz için risk faktörüdür.

Atipik Psikoz Önlenebilir Mi?

Atipik psikoz, önceden tahmin edilebilen bir tıbbi durum değildir. Genetik faktörlerden kaynaklansa da bazı yaşam tarzı koşulları ve hastalıklar atipik psikoz riskini artırabilir. Doğrudan hastalığın önlenmesi mümkün olmasa da yaşamın erken dönemlerinde uyuşturucu ve alkol gibi alışkanlıklardan kaçınmak etkilidir. Atipik psikoza neden olabilecek kafa travmalarını önlemek için iş güvenliği sağlayan güvenlik ekipmanları kullanılabilir. Göz ve kulakları etkileyen enfeksiyonlar, beyin bölgesine yayılarak atipik psikoza neden olabilir. Enfeksiyonların tedavisini göz ardı etmekten kaçınmak, yeterli ve dengeli beslenmek, düzenli egzersiz yapmak atipik psikoz gelişme riskini azaltabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.