Dışarı çıkma korkusu, diğer adı ile agorafobi belirli durumlardan aşırı korkmaya neden olan bir tür kaygı bozukluğudur.

Bu durum, açık alanlarda, kalabalık yerlerde, toplu taşıma araçlarında veya kapalı yerlerde panik atağı yaşama korkusu ile ilişkilidir.

Bu durumu yaşayan kişilerde bu tür yerlerden kaçınma eğilimi gösteren bir tür sosyal anksiyete bozukluğu görülür. Bu rahatsızlıkta insanlar tek başına dışarı çıkma korkusu da yaşayabilirler ve evlerinden çıkmak istemezler.

Agorafobi; ilaç tedavisi, bilişsel davranışçı terapi ve yaşam tarzı değişikliklerini içeren tedaviyle yönetilebilir. Ne kadar erken tanı ve tedavi alınırsa, tedavinin etkinliği o kadar artar.

Dışarı Çıkma Korkusu Nedir?

Dışarı çıkma korkusu yoğun bir endişe ve korku hissidir. Korku ve kaygı nedeniyle agorafobisi olan kişiler sıklıkla yeni yerlerden ve alışılmadık durumlardan kaçınırlar.

Agorafobik kişilerin yaşadığı korkular fiziksel semptomlara da neden olabilir. Kalp çarpıntısı, nefes almada zorluk, baş dönmesi ve terleme gibi belirtiler sık görülen şikayetler arasındadır. Bu semptomlar, kişinin normal yaşamını etkileyebilir ve günlük aktivitelere katılımını sınırlayabilir.

Dışarı Çıkma Korkusu Nedenleri Nelerdir?

Dışarı çıkma korkusu nedenleri genellikle mevcut bir panik bozuklukla ilişkilidir.

Panik bozukluğu kişilerde belirli bir nedeni olmayan kısa süreli, korku ataklarının görülmesine ve bu atakların yoğun hissedilmesine neden olur. Dışarı çıkma korkusu meydana gelmesine etki eden bazı önemli faktörler şunları içerebilir:

• Panik Ataklar: Panik ataklar veya diğer anksiyete bozukluklarına sahip olan kişiler, panik atakların ortaya çıktığı veya tetiklendiği yerlerden kaçınmak isteyebilirler. Bu, durum genellikle sosyal etkinliklerin yoğun olduğu yerlerde görülür. Bu rahatsızlık veren mekanlar genellikle kalabalık veya geniş açık alanlardır.
• Travmatik Olaylar: Geçmişte yaşanan travmatik deneyimler de dışarı çıkma korkusu gelişiminde rol oynayabilir. Örneğin, saldırıya uğrama, kaza geçirme veya diğer tehlikeli durumlar agorafobik korkuları pekiştirebilir ve kişinin dışarı çıkma korkusuyla başa çıkma yeteneğini etkileyebilir.
• Genetik Yatkınlık: Dışarı çıkma korkusu ve diğer anksiyete bozukluklarının gelişiminde genetik faktörler rol alabilir. Aile geçmişinde hastalığın görülmesi dışarı çıkma fobisinin gelişme riskini artırabilir.
• Biyolojik Faktörler: Dışarı çıkma korkusu bazen beyin kimyasındaki dengesizlikler gibi biyolojik faktörlerden de etkilenebilir. Bu kimyasal değişiklikler anksiyete bozukluklarının gelişimine etki edebilir.
• Kontrol Kaybı Korkusu: Dışarı çıkma korkusu, kontrol kaybı korkusu ile ilişkilendirilebilir. Kişi, dış dünya ortamlarında kendini kontrol edemeyeceğini veya kaçamayacağını düşünerek panik yaşayabilir.
• Sosyal Fobi: Dışarı çıkma korkusu aynı zamanda sosyal fobi ile bağlantılı olabilir. Kişi, günlük aktivitelerinde diğer insanlarla görüşmekten veya incelenmekten endişe duyabilir.

Dışarı Çıkma Korkusu Belirtileri Nelerdir?

Dışarı çıkma korkusu belirtileri, kişiye göre değişebilir ve şiddeti farklılık gösterebilir.

Dışarı çıkma korkusuna sahip kişiler genellikle kalabalık ve açık mekanlardan veya toplu taşıma araçlarından uzak durmaya çalışırlar veya tek başına dışarı çıkma korkusu yaşayabilirler. Bu tür ortamlarda bulunmak, kişilerde yoğun endişe ve korku hissine neden olabilir. Dışarı çıkma korkusu belirtileri şunları içerebilir:

• Kalp çarpıntısı
• Terleme veya titreme
• Solunum zorluğu
• Sıcak veya soğuk hissetmek
• Bulantı veya ishal
• Göğüs ağrısı
• Yutma problemleri
• Ani üşüme veya kızarma (kırmızı, sıcak yüz).
• Baş dönmesi veya bayılma hissi

Dışarı Çıkma Korkusu Nasıl Teşhisi Edilir?

Dışarı çıkma korkusu teşhisi, genellikle bir psikiyatrist veya psikolog tarafından yapılır. Bu uzmanlar hastada mevcut rahatsızlığın öyküsü ve fiziksel semptomları incelerler.

Dışarı çıkma korkusu teşhisi için uzmanlar evlerinin dışında tek başına olmak veya yalnız dışarı çıkma korkusu gibi, aşağıdaki durumlardaki korku veya panik hissini inceleyebilirler:

• Toplu taşıma araçları ile seyahat etmek
• Açık alanlarda bulunmak
• Sinema salonu, veya toplantı odası gibi kapalı ortamlarda bulunmak
• Sırada durmak
• Kalabalıkta bulunmak

Dışarı Çıkma Korkusu Risk Faktörleri Nelerdir?

Bazı risk faktörleri, hastalığın gelişiminde etkili olabilir ancak rahatsızlık her kişide farklı şekilde ortaya çıkabilir. Risk faktörleri şunları içerebilir:

• Önceki anksiyete bozuklukları
• Aile geçmişinde hastalığın görülmesi
• Travmatik olaylar veya kişilerin yaşadığı zorlu deneyimler
• Utangaçlık, düşük özsaygı, mükemmeliyetçilik gibi bazı kişilik özellikleri
• Zararlı madde kullanımı
• Kronik stres, yoğun iş temposu veya aşırı baskı altında çalışmak
• Sosyal fobi gibi diğer anksiyete bozuklukları

Dışarı Çıkma Korkusu Komplikasyonları Nelerdir?

Dışarı çıkma korkusu günlük aktiviteleri büyük ölçüde sınırlayabilir. Kişiler yalnız dışarı çıkma korkusu yaşayabilir, rahatsızlık şiddetli ise evden dışarı çıkamayabilir.

Tedavi edilmeyen bazı kişiler yıllarca evde mahsur kalabilir. Aile veya arkadaşlara ziyarette bulunamayabilir, okula ya da işe gidemeyebilir ya da diğer rutin günlük aktivitelere katılamayabilirler.

Yardım için başkalarına bağımlı olabilirler. Bu korku ayrıca aşağıdakilere de yol açabilir:

• Depresyon
• Alkol veya uyuşturucu ve benzeri zararlı madde kullanımı
• Diğer anksiyete bozukluklarının gelişimine zemin hazırlama
• Obezite, kalp hastalıkları benzer fiziksel sağlık sorunları

Dışarı Çıkma Korkusu Nasıl Yenilir?

Dışarı çıkma korkusu tedavisi psikiyatrist ve psikolog tarafından yönetilir. Tedavi genellikle konuşma terapisi, maruz kalma terapisi, ilaç tedavisi veya yaşam tarzı değişiklikleri tedavi yöntemlerinin bir kombinasyonunu içerir:

• Konuşma Terapisi: Konuşma terapisi, kaygı belirtilerini azaltmak için hedefler belirlemek ve pratik beceriler öğrenmek için bir terapistle birlikte çalışmayı içerir. Terapistler bilişsel davranışçı terapiyi (CBT) kullanarak kaygıya neden olan düşünceleri tanımaya yardımcı olabilir. Bilişsel davranışçı terapi, anksiyete bozuklukları için etkili bir konuşma terapi yöntemidir. Bilişsel davranışçı terapi, kaygıyı daha iyi tolere edebilme, endişelere doğrudan yüzleşebilme ve kaygı nedeniyle kaçırılan faaliyetlere yavaş yavaş geri dönebilme için kişilere belirli becerileri öğretmeye odaklanır. Sonunda kişiler kaygı yaratan faaliyetlere katılabilir, duyguları nasıl yönetebileceklerini öğrenebilirler.
• Maruz Kalma Terapisi: Maruz kalma terapisi, dışarı çıkma korkusu olan kişilerin korktuğu durumlarla yavaş yavaş karşılaşmasını içerir. Bu terapi, kişinin korkularını yavaşça yenmesine ve endişe seviyelerini azaltmasına yardımcı olur. Uzmanlar, bu terapiyi kontrollü bir ortamda gerçekleştirerek kişinin kendini güvende hissetmesini sağlayabilirler.
• İlaç Tedavisi: Dışarı çıkma korkusu tedavisinde kullanılan konuşma terapisi, kaygı belirtilerini azaltmak için etkili bir yöntemdir. Ancak bazı şiddetli durumlarda, dışarı çıkma korkusu semptomlarını hafifletmek için doktor terapi ile birlikte ilaçlar reçete edilebilir.

Ayrıca aşağıdaki yaşam tarzı değişiklikleri agorafobiyi yönetme de yardımcı olabilir:

• Alkol, kafein ve diğer zararlı maddelerden kaçınma
• Sağlıklı ve dengeli beslenme
• Doktor kontrolünde düzenli egzersiz
• Nefes egzersizleri

Sık Sorulan Sorular

Dışarı Çıkma Korkusu İçin Hangi Bölüme Gidilir?

Dışarı çıkma korkusuyla başa çıkmak için bir psikiyatrist veya psikoloğa danışılabilir. Psikiyatristler, dışarı çıkma korkusunun nedenlerini değerlendirebilir ve uygun tedavi seçeneklerini tartışabilirler. Psikologlar ise terapi yöntemleriyle, kişilerin dışarı çıkma korkusuyla başa çıkmasına yardımcı olabilirler.

Dışarı Çıkma Korkusu Tedavi Edilir mi?

Bu korku, psikiyatristler ve psikologlar tarafından çoğunlukla terapi yöntemleri kullanılarak tedavi edilebilir. Uzmanlar, kişinin korkularını anlamasına, kontrol etmesine ve başa çıkmasına yardımcı olarak dışarı çıkma korkusunun semptomlarını hafifletmeye çalışırlar.

Dışarı çıkma korkusu, kişilere günlük aktivitelerde aşırı zorlayıcı bir durum oluşturabilir. Dışarı çıkma korkusu riski taşıyan kişilerin, hastanelerin psikiyatri bölümünden randevu alarak tedaviye başlamaları günlük aktivitelerine dönmesi için önemlidir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.