İğne korkusu ya da tıbbi adıyla iğne fobisi iğne görünce ve iğne olmadan önce normalden çok daha yüksek seviyede, yoğun ürkme duygusunun hissedilmesidir. Cinsiyetten bağımsız olarak kadınların ve erkeklerin iğne korkusu olabilir.

Herhangi bir nesne ya da durum için aşırı derecede korku hissetme ve bu hissin günlük hayatı olumsuz etkileyecek kadar ciddi boyutta olması tıp literatüründe  olarak tanımlanır. Karanlık korkusu, , evlilik korkusu (), kapalı alan korkusu (), hayvan korkuları en sık rastlanan fobiler arasında sayılabilir. İğne fobisi de birçok yaşta insanda görülebilen bir fobi türüdür. 

Tıbbi olarak teknik ismi tripanofobi olan iğne korkusunu yaşayan kişiler enjeksiyon ve deri altı iğnelerini gördükleri an çok yoğun şekilde korkmaya başlarlar. Özellikle çocukluk çağında iğne korkusunun yaşanması daha çok karşılaşılan bir durumdur.

İğneden korkma ve iğne olmak istememe hali sağlık prosedürlerinden kaçma boyutuna geliyorsa tablonun fobi olarak nitelendirilmesi gerekir. Bu seviyedeki durumlarda tripanofobi için psikiyatrik destek alınması çözüm yolunda uygun bir adımdır.

İğne Fobisi (İğne Korkusu) Nedir?

İnsanların büyük çoğunluğu iğne olmaktan ve iğnelerden pek hoşlanmaz. Birçok kişinin yaşadığı kan alma gibi işlemlerde genelde iğneye bakmama eğilimi olur. Özellikle daha önceki iğne deneyimlerinde kötü anıları olan kişiler için iğne olmak daha da zorlayıcı bir hale gelebilir. Anlık tedirginlik yaşamak, biraz gerilerek iğneye bakmak istememek gibi durumlar normaldir.

İğne korkusunun enjeksiyon esnasında yüksek duygusal krizler yaşamak, ağlamak ya da daha da ötesinde iğne olmaktan kaçmak söz konusu ise basit bir gerilim değil ciddi bir fobi durumu olduğunu kabul etmek gerekir. 

İğne fobisi yani tripanofobi yaşanıyorsa, sadece iğneden korkmak sonucunda mental bir gerginlik yoktur. Fiziksel ve davranışsal kaçınma tepkileri de duygulara eşlik eder. Herkeste iğne korkusu olabilir. Özellikle engelli bireylerde sağlıklı iletişim kurulamadığında iğne korkusunun yoğunlaşmasına sık rastlanır. 

İğne Fobisi (İğne Korkusu) Neden Olur?

Birçok korku gibi iğne korkusu da çocukluk döneminde daha yoğun olabilir. Yaş ilerledikçe ve iğne deneyimleri arttıkça bu korku gitgide azalır ve yetişkinlerde iğne korkusu yaşanma oranı daha düşük olur. Elbette herkeste süreç böyle ilerlemeyebilir ve farklı yaşlarda iğne korkusu daha yoğun olabilir. Altta yapan sebepler kişiden kişiye değişir. Fobilerin ortaya çıkmasında zihinsel ve duygusal birçok faktör olabildiği için kök nedene ulaşmak zor olabilir. 

İğne fobisi ve birçok diğer fobiye de neden olabilecek faktörler şöyle sıralanabilir:

• Geçmişte yaşanan travmatik durumlar
• Çocukluktaki farklı fobiler
• Ailede benzer fobiye sahip kişilerin olması 
• Hassas ve savunmacı bir kişiliğe sahip olmak
• Fobiyi tetikleyebilen olumsuz deneyimler
• Beyin kimyası değişimlerinin fobiyi tetiklemesi 

İğne Fobisi (İğne Korkusu) Belirtileri Nelerdir?

İğneden korkan kişilerin aşı, enjeksiyon ve kan alma gibi iğnenin enjekte edilmesi gereken durumlardan önce yaşadığı zorlayıcı belirtiler şöyle sıralanabilir:

• Bir önceki gece uykunun kaçması
• Yoğun endişe


• Ellerde ve vücutta titreme hali
• Tansiyonun yükselmesi
• , bayılma  
• Çarpıntı
• İğneden kaçma isteği ve bazen kaçma eğilimi

İğne Fobisi (İğne Korkusu) Nasıl Geçer? Basit Yöntemler Nelerdir?

İğne korkusunu kontrol altına alabilmek ya da daha da iyisi tamamen yenebilmek adına bazı farkındalıkların kazanılması ve iğne olması sürecinin en sağlıklı hale getirilmesi önem taşır. 

• Özellikle çocuklar iğne olacağı zaman, yaşa uygun şekilde bu iğnenin neden yapıldığı, iğnenin faydalarının neler olacağı anlatılmalıdır. 
• İğne korkusunun nasıl tetiklendiğine dikkat etmek korkuyu hafifletmek için yardımcı olabilir. Örneğin eğer iğnenin yapılışı ürkütücü geliyorsa diğer iğne olan kişilere bakmamak ve enjeksiyon esnasında da enjeksiyon bölgesine bakmamak geçici çözüm olabilir.  
• Bazı kişilerde ise farklı kişilerin iğne olduğunu görmek ve bilmek rahatlatıcı olabilir. Bu farkındalık kişide “birçok kişi iğneyi rahatça olabiliyorsa ben de yapabilirim” gibi bir içsel motivasyon yaratabilir. 
• İğneyi yapan kişinin yaklaşımı iğne fobisi olanlar için çok önemlidir. İğne olmadan önce iğne yapacak kişiye korkunun yoğunluğundan kısaca bahsedilirse sürecin daha rahat geçmesi kolaylaşabilir. 
• İğnelerin acısı az olsa da korku yaşandığında acı seviyesi yükselebilir. Bu yüzden bölgesel uyuşturucu kremlerden, soğutma uygulamasından destek alınabilir. 
• İğne olma sürecini gevşemiş şekilde geçirmek için nefes egzersizleri yardımcı olabilir. 

Basit farkındalıklar ve rahatlama yöntemleri ile yönetilemeyen yoğun iğne korkusunda psikolog ve psikiyatristlerden destek almak yararlı olur.

İğne Korkusu Nasıl Yenilir?

İğne korkusu nasıl yenilir diye düşünmek yerine bu korkuyu kontrol altına almak ilk hedef olursa daha rahat ilerleme sağlanabilir. Bazı kişiler kendi kendine mücadele ederek korkuyu kontrol altına alabilirler. Farkındalık kazandıran makaleler okumak, uzmanların fobilerle ilgili yayınlarını izlemek, iğne olmak gerektiğinde  gibi rahatlatıcı yöntemleri denemek yapılabilecekler arasında sayılabilir. 

Bireysel uğraşlarla sonuç alınamazsa başarısızlık hissedilmesine gerek yoktur. Fobiler konusunda uzman psikolog ve psikiyatristler ile tedavi süreçlerinde genelde olumlu sonuçlar kısa sürede alınır. Özellikle iğne korkusuyla tedavileri aksatmanın yanında bilhassa erkeklerin iğne korkusu utanç, özgüven eksikliği gibi duyguların çok fazla yükselmesine sebep olabilmektedir. Bu tip durumlar söz konusuysa geç kalmadan uzman desteği almakta yarar vardır.

İğne Korkusu (İğne Fobisi) Tedavisi

Tripanofobide sebebe ve kişisel özelliklere bağlı olarak tedavi yöntemi de kişiden kişiye değişebilir. 

Çocuklarda ve yetişkinlerde iğne korkusu için psikoterapi en sık başvurulan tedavi yöntemlerinden biridir. Psikoterapide kullanılan terapi çeşitleri ve ekoller uzmana göre farklılık gösterir. Genellikle  uygulanır. Korkuya neden olan kök sebeplere ulaşmak ve iğne korkusuyla oluşan olumsuzluklarla başa çıkma yollarını bulmak psikoterapi ile mümkün olur. 

Psikolojik destekte bazı uzmanlar maruz kalma (sistemik desensitizasyon) tedavisinden faydalanmanın kişide fayda sağlayacağını düşünebilir. Bu tedavi yönteminde korkunun üstüne gitmek esastır. İğne korkusunu tetikleyen düşüncelere özellikle maruz bırakılan kişide çözülme ve rahatlama yaşanabilir. Çoğu kişide aslında fobilerde yaşanan paniğin nedeni sanki o korkunun hiç bitmeyecek bir şeymiş gibi çarpık şekilde algılanmasıdır. Bu bağlamda maruz bırakma yönteminde, korku çok yoğunlaşsa bile geçici olduğu bilincinin oluşturulmasıyla etki sağlanır.  

Şiddetli tripanofobilerde kişiler psikoterapiye açık olmayabilirler. Bu durumda bazı yatıştırıcı ilaçlardan yararlanılabilir. Ayrıca NLP ve hipnoterapi gibi alternatif yöntemler de son yıllarda fobilerle ilgili olumlu sonuçlar alınan yöntemler arasındadır.

İğne Fobisi (İğne Korkusu) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

İğne fobisi (İğne Korkusu) hastalığı için hangi bölüme gidilir?

 almak için psikoterapi eğitimi olan psikolog ya da psikiyatriste başvurulabilir. Bu uzmanlar arasında sadece psikiyatristler ilaç yazma yetkisine sahiptir. Eğer psikoterapiden olumlu sonuç alınamazsa ya da psikoterapiyi kişi bireysel kararla tercih etmiyorsa ilaçla tedavi için psikiyatriste başvurulabilir.

İğne fobisi (iğne korkusu) yenmek için ne yapmalıyım?

Fobinizi kontrol altına almak istiyorsanız şu adımları izlemeniz faydalı olabilir:

• Korkunun kaynağını anlamaya çalışmak
• Fobiyle ilgili tıbbi kaynaklardan bilgi edinmek
• Nefes egzersizleri ve rahatlama tekniklerinden yararlanmak
• Profesyonel yardım almak

İğne fobisi için ne zaman tedavi görmek gerekir?

İğneden korkan kişiler için uzman desteği alma kararı korkunun yoğunluğuna göre verilebilir. Kişinin korkusu sağlık kontrollerini ve sağlıkla ilgili tedavileri aksatacak boyuttaysa tedaviye başvurmak gerekir. İğneden korkmasına rağmen iğne olabilen ama enjeksiyon öncesinde, anında veya sonrasında yoğun krizlere giren kişilerin de uzman desteği almasında fayda vardır. Yaşanan yoğun korku ve stres hali daha büyük sağlık problemleri de doğurabilir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.