Böbrek büyümesi, böbreklerle ilgili sık karşılaşılan anormallik türlerinden biridir. En sık bebeklerde görülür. Bu tabloda böbrekte idrar birikmesiyle birlikte bedende enfeksiyon oluşur ve ağrılar görülebilir.

Bu duruma hidronefroz da denir. İdrarın normal döngüsü kısmi olarak ya da tamamen engellenmiş olabilir. Tıkanıklığa gerekli zamanda müdahale edilmezse öncelikle böbrekte olmakta birlikte vücutta ciddi hasarlar oluşabilir.

Erken tanı böbrek büyümesinde hızlı tedavi için çok önemlidir. Her böbrek genişlemesinde mutlaka tıkanıklık sorunu olmayabilir. 

Özellikle bebeklerde görülen böbrek büyümeleri genelde herhangi bir soruna yol açmadan kendi kendine düzelir.

Aynı şekilde gebelikte annede yaşanan böbrek büyümesi de çoğunlukla kendi kendine normale döner. Bu yüzden aslında her böbrek büyümesini bir hastalık olarak tanımlamak çok doğru olmayabilir.  

Böbrek şişmesi, genel vücut sisteminde herhangi bir bozulmanın ya da bir hastalığın böbrekte yarattığı sorun veya böbreğin kendisindeki anormallikler sonucu meydana gelebilir. Bazen tek böbrekte bazen de iki böbrekte birden idrar atılımı sorunu görülebilir. 

Böbrek Büyümesi Nedir?

Böbrek genişlemesi idrar atımında oluşuna problem nedeniyle bir böbreğin ya da iki böbreğin şişmesi durumudur. Bazı böbrek büyümelerinde ise idrar yolunda tıkanıklık olmadan böbrek genişlemesi olabilir. 

Her yaşta kişide görülebilen böbrek genişlemesi yeni doğan bebeklerde hatta doğum öncesi anne karnındaki bebeklerde bile olabilir.

Anne karnında yaşanan böbrek büyümesinin ultrasonda görülmesi mümkündür. Böbrek büyümesinin semptomları kişiden kişiye ve büyümenin altındaki yatan nedenlere göre değişebilir. 

Böbrek Büyümesi Neden Olur?

Doğal akışta böbrekten idrar üreter kanalıyla mesaneye oradan da idrar kesesi ve idrar kanalı yoluyla dışarı akmalıdır.

Böbrek şişmesi idrarın böbrekten sağlıklı şekilde atılamaması durumunda oluşur.

İdrarın böbrekten atılmasını sağlayan üreter isimli tüplerde sorun olduğunda böbrek gerilip şişer. Atılımın verimli olamamasının nedeni anatomik bir kusur ya da üreter tıkanıkları ile ilgili olabilir. 

Böbrek büyümesinin en yaygın sebepleri şöyle sıralanabilir:

• İdrar Yolunda Tıkanıklık: Çoğunlukla böbrek ve üreter birleşim yerinde tıkanıklık oluşur. Bazen üreter ve mesane birleşim yerinde de tıkanıklık yaşanabilir.  
• Vezikoüreteral Reflü: Mesaneye ulaşan idrarın tekrar geri böbreğe dönmesi durumuna vezikoüreteral reflü sebep olur. İdrar döngüsünün terse dönmesi böbreğin şişmesine sebep olur. 
• : Böbrekte ya da idrar yolunda oluşan böbrek taşları idrar akışını engelleyebilir. İdrar akışının engellenmesi böbreğin şişmesine neden olur. 
• Tümörler: İdrarın doğal boşaltım yolunu engelleyen sebeplerden biri de sistemde oluşan tümörlerdir. 
• : Erkeklerde yaşanabilen prostat bezi büyümesi problemi idrar yolunu tıkayabilen nedenlerden biridir. 
• İdrar Yolu Fizyolojisinde Sorunlar: İdrar yolunda doğuştan bulunan anormallikler iltihaba neden olarak idrar yollarını tıkayabilir. İdrar düzgün atılamadığında böbrekleri şişirir. 
• Yabancı Cisimler: İdrar yolundaki bir yabancı cisim idrar akışını engelleyebilir. Yabancı cisim vakaları çok nadir görülür. 

Böbrek Büyümesi Belirtileri Nelerdir?

Böbrek büyümesinin sebepleri ve derecesi herkeste farklı olabilir. Bu yüzden böbrek büyümesi belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Hafif yaşanan böbrek büyümelerinde bazen belirti bile olmayabilir. Ciddi durumlarda ise genellikle birden fazla semptom ile rahatsızlık seviyesi yüksek olur. 

Ortaya çıkan semptomlar şöyle sıralanabilir:

• Alt karın ağrısı, kasık ağrısı, bel ağrısı, sırt ağrısı
• Ani ve sık idrara çıkma
• İdrar esnasında yanma ve ağrı
• Bulanık görünümlü ya da 
• Bulantı, kusma, ateş

Böbrek Büyümesi Tehlikeli mi?

Böbrek genişlemesi, özellikle bebeklerde görüldüğü durumlarda çoğunlukla geçici olsa da incelemenin ve takibin iyi yapılması gereken bir tablodur.

Böbrek büyümesinin tehlikeli olup olmadığı kök sebebe ve idrar döngüsündeki problemin derecesine göre değişir.

Örneğin tehlikeli bir böbrek hastalığı sebebiyle böbrek şişiyorsa ciddi olumsuz sonuçların ortaya çıkma ihtimali yükselir. Böbrek fonksiyonları kötüleştiğinde vücudun tümü bundan etkilenir. 

Erişkinlerde böbrek taşı, prostat sorunu, ,  ile ilgili inceleme yapılması önemlidir.

Bebeklerde ise böbreklerde genişleme doğumsal rahatsızlıklar arasında sık karşılaşılan bir durumdur. Erkek bebeklerde görülme oranı daha yüksektir. Ortalama %70 oranında doğum sonrası böbrek şişmesinde kendi kendine normale dönme olur. 

Böbrek Büyümesinin Tanısı Nasıl Konur?

Böbrek büyümesi şüphesi durumunda önce fizik muayene yapılır sonra da tıbbi öykü dinlenir. Ardından , idrar testi ve idrar kültürü taramaları yapılır.

Böbrek taşı ve tümör riski için araştırma yapmak adına ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi ve  gibi yöntemlere başvurulur.

Böbrek işlevinin ve idrar akış sistemi sağlığını değerlendirmek adına MAG3 / DTP gibi sintigrafi testlerinin sonuçları değerlendirilir. Tüm sonuçlar ışığında kesin tanı konur ve tedavi sürecine başlanır. 

Böbrek Büyümesi Nasıl Tedavi Edilir?

Böbrek büyümesinin tedavisi böbreğin genişlemesinin nedenlerine göre değişir. Genelde kendi kendine düzelen bir durum olmakla birlikte nadir durumlarda müdahale ve bazen ameliyat gerekebilir. 

Böbrek büyümesinin başta böbrek olmak üzere herhangi bir vücut fonksiyonunda soruna ve ağrı, acı gibi şikayetlere neden olmadığı durumlarda sadece takip yeterli olur.

Hafif ve orta seviyedeki sorunlarda bazen uzman hekimler idrar yolu enfeksiyonu riskini düşürmek için ilaç kullanımı önerebilir. Bazı kişilerde doğuştan sahip olunan özellikler sebebiyle yapısal genişleme ihtimali olması durumu değerlendirmede gözetilen bir konudur. 

İleri derecedeki böbrek genişlemesinde ve vezikoüreteral reflü sebepli böbrek şişmelerinde, yoğun idrar yolu enfeksiyonu gibi kök nedenler olduğunda cerrahi müdahale gerekebilir.

Bu tip vakalarda tedavi uygulanmazsa böbrek hasarları oluşabilir. Böbrek şişmesinin altında yatan hastalıklar varsa onlara uygun şekilde tedavi süreci şekillenir. Örneğin sebep böbrek taşıysa bu taşın ya da taşların kırılması ya da alınması gerekebilir.

Böbrek Büyümesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Böbrek büyümesi ameliyatı nasıl yapılır?

Ameliyat türü böbrek büyümesinin sebebine göre değişir. Genelde ameliyatlarda halk arasında kapalı ameliyat olarak da adlandırılan endoskopik teknikler tercih edilir. Kişinin ameliyat yapılacak bölgesi tamamen açılmadan sadece birkaç küçük kesiyle ameliyat teknolojik yöntemlerin desteğiyle yapılır.

Örneğin altta yatan sebep prostat büyümesi veya  ise, böbrek çıkış noktası darlık tespit edilmişse, üreter-mesane arasında darlık varsa, tümöre müdahale edilecekse veya vezikoüreteral reflü durumu kök sebepse ise genelde endoskopik cerrahi tercih edilir. Bazı tümörler için açık ameliyat da gerekebilir. 

Hamilelikte böbrek büyümesi neden olur, nasıl tedavi edilir?

Kadınların ortalama %90'ında gebelikte böbrek şişmesi olur ve genelde herhangi bir şikayete sebep olmaz. Karında bebek büyüdükçe böbreğin boşaltım kanalında baskı oluşmaya başlar ve bu da böbrek büyümesine neden olabilir.

Herhangi bir problem ya da idrar yolu enfeksiyonu gibi durumlar oluşmadıkça sadece takip yeterli olur. İdrar yolu enfeksiyonu olduğunda genelde kateterle idrar akışı sağlanır. %1’den düşük bir ihtimalle böbrek büyümesinin neden üreter taşı da olabilmektedir. 

Böbrek büyümesi türleri nelerdir?

Böbrek büyümesinde 3 türden bahsetmek mümkündür:

• Belirgin Nedeni Olmayan Böbrek Büyümesi: Genelde bebeklerde görülen bu tür böbrek büyümesi  öncesi ya da sonrası kendiliğinde düzelir. 
• Vezikoüreteral Reflü: Mesanede üretere idrarın anormal olarak geri akmasıdır. Tedavi gerekir. 
• İdrar Yolunda Bölgesel Tıkanma Sebepli Böbrek Büyümesi: Böbreğin üreter ile buluştuğu yerde, üreterin mesaneyle buluştuğu alanda, üretrada, üreterin mesaneye yanlış bağlanmasıyla oluşan tıkanıklıklar böbrek büyümesine neden olabilir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.