Hiperpigmentasyon nedir dendiği zaman “Vücutta deriye renk veren melaninin fazla üretimiyle oluşan cilt koyuluğur,” şeklinde özet bir cevap verilebilir. Cilt rengi değişimiyle kahverengi, kırmızı ve pembe lekeler oluşabilir. Melanin üretiminin dengesizliğine fazla güneş ışığı, hormonal değişimler, genetik aktarım ya da kronik hastalıklar sebep olabilir. 

Eşit renk tonuna sahip bir ten sağlıklı bir cilt için ideal kabul edilir.  ve izler hem estetik açıdan rahatsız edici görünebilirken hem de vücutta fonksiyonel problemlerin de sinyali olabilir. Kaynağın doğru tespit edilmesi tedavi aşamasının verimli ilerlemesini sağlar. Her cilt koyuluğunda ciddi tedavi gerekmeyebileceği de bilinmelidir. Mesela akne sebebiyle olan lekeler hafif kremler ile zamanla kendi kendine düzelebilir. 

Hiperpigmentasyon Nedir?

Hiperpigmentasyon nedir, sorusu sözcüğün kökenine bakılarak bulunabilir. Tıp terimlerinin birçoğu Yunan tıp bilimine dayanan bilgilerle ortaya çıkmıştır bu yüzden tanımlamalarda Yunanca sözcük kökleri ve ekleri karşımıza çıkar.

Hiperpigmentasyon ne demek diye incelediğimizde tanımın iki kelimenin birleşimiyle oluştuğunu görürüz. “Hiper” Yunanca yüksek anlamına gelir. “Pigmentasyon” ise İngilizce pigmentation yani cildin doğal rengi manasını taşır. İki kelimenin birleşimi cildin doğal renginde olan yoğunluk yani lekelenme durumu anlamını taşır. 

Güneş ışığında çok kalmak, hormonların etkisi, genetik yatkınlık gibi sebeplerle cilt renginde yoğunluk görülebilir. Yoğunlaşan renkler leke, iz, çil gibi farklı formlarda olabilir. Bazen farklı cilt lekeleri halk arasında yaşlılık lekesi, karaciğer lekesi,  gibi farklı isimlerle anılır. Ciltteki lekeler özellikle bir alanda yoğunlaşabilir ya da farklı yerlere de dağılmış olabilir.

Hiperpigmentasyon Belirtileri Nelerdir?

Hiperpigmentasyonun en önemli belirtisi vücutta ortaya çıkan lekelerdir. Koyu lekeler cildin farklı yerlerinde farklı boyutlarda olabilirler. Lekenin yeri ve boyutu kişiden kişiye farklılık gösterebilir. 

Cilt lekelerinin sebebini ayırt etmek için mutlaka uzman görüşü gerekir. Hangi cilt lekesinin basit bir nedenden hangisinin ciddi bir hastalığın sinyali olarak çıktığını kendi kendinize belirlemeniz pek mümkün değildir. 

Hiperpigmentasyon Nedenleri Nelerdir?

Hiperpigmentasyonla oluşan cilt lekeleri bazen dışsal bazen de vücut iç mekanizmasından kaynaklı sebeplerle tetiklenebilir.

Melanin yoğunluğunu tetikleyen sebepler şöyle sıralanabilir:

• Güneş Işınları: Uzun süre güneş ışınlarına maruz kalmak cilt renginin koyulaşmasına neden olur. Uygun saatlerde, uygun sürede, dengeli şekilde güneş görecek biçimde güneşlenmek cildin bütünsel bronzlaşmasını sağlar. Güneşte çok fazla kalma, güneş ışınlarının tehlikeli olduğu saatlerde dışarıda olma gibi sebepler ise sağlıklı bronzlaşma yerine güneş lekeleri olmasına sebep olabilir. Ayrıca denizden çıktıktan sonra iyi kurulanmamak ışığın fazla kırılıp cilt koyulaşmasında ekstra etki oluşmasının nedeni olabilir.  
• Hormonal Etkiler: Hamilelik,  gibi hormon seviyelerinin değiştiği dönemlerde ciltte renk değişimleri olabilir. Özellikle östrojen ve progesteron hormonu seviyelerindeki dalgalanmalar vücutta bazı bölgelerde cilt rengi değişimlerinin sebebidir. 
• Cilt Hasarları: Ciltteki iltihaplanmalar,  sıkılması, yaralar ve  gibi cildin tahriş olduğu durumlarda bir korunma ve savunma mekanizmasının işlemesi ile melanin hücreleri birden çoğalabilir. Melaninin artması ile cilt lekeleri oluşma ihtimali artar.  
• Stres:  birçok cilt rahatsızlığını etkileyen ciddi bir sebeptir. Stres hormonunu etkisiyle ciltte renk değişimleri ve lekeler oluşabilir. 
• Bazı İlaçlar:  gibi bazı ilaç türleri güneşe duyarlılığı yükselttiği için güneş lekesi oluşması riskini artırabilir.

Hiperpigmentasyon Çeşitleri Nelerdir?

• Melazma: Genellikle hamilelikten sonra oluştuğu için hamilelik lekesi olarak da adlandırılan melazma yüz ve boyun bölgesindeki simetrik lekelere verilen isimdir. Güneş ışınlarına maruz kalındıkça lekelerin koyuluğu artar. Melazmaya; genetik yatkınlık, ultraviyole radyasyon, hamilelikte değişen hormonal yapı ve bazı ilaçların sebep olabileceği düşünülmektedir. 
• Postenflamatuvar Hiperpigmentasyon: PIH olarak kısaltılan bu ekstrem cilt durumunda cilt lezyonları ve tahriş görülür. Yaralanmalar, yanıklar, böcek sokmaları, cilt enfeksiyonları, akne, dermatit, kozmetik ürünler, kimyasal peeling, lazer tedavisi gibi dermatolojik uygulamalar PIH sebebi olabilir. Herkeste ortaya çıkma ihtimali olan PIH koyu ciltleri biraz daha yoğun etkileyebilir. Cilt lekelerinden dolayı dermatoloğa başvurma nedenleri arasında PIH vakalarına sık rastlanır. 
• Güneş Lekeleri: Güneş ışınları nedeniyle oluşan cilt lekeleri daha çok eller, kollar, omuzlar, göğüs ve yüzde ortaya çıkar. Yaş ilerledikçe ve güneşe daha çok maruz kaldıkça güneş lekelerinin boyutları büyüyebilir ve sayıları çoğalabilir. Özellikle 50 yaş sonrasında belirgin güneş lekelerinin görülme sıklığı artar.
• Hassas Bölgelerde Lekeler: Cildin kumaşa sık sık sürtünmesi hiperpigmentasyonu tetikleyebilir. Sürtünmenin çok olduğu vücudun koltuk altı, diz, özel bölge gibi hassas kısımlarında zamanla lekeler oluşabilir. 

Hiperpigmentasyon Tanısı Nasıl Konulur?

Hiperpigmentasyonun teşhisi için bir dermatoloğa başvurmak gerekir. Uzman hekim önce kişinin hikayesini dinler, lekelerin ne zaman oluştuğunu öğrenir. Lekelerin oluşmasına neden olabilecek sebeplerle ilgili sorularla detaylı analiz başlar.

Fiziki muayene sonrasında özel ışık altında cilt incelenir ve kan tahlili yapılır. Bazı durumlarda anormal cilt yapısı varsa inceleme için biyopsi gerekebilir. 

Hiperpigmentasyon Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Hiperpigmentasyonun tedavi yöntemlerini aşağıdaki gibi sıralamak mümkündür;

• Mikrodermabrazyon: Minimal lekelerde cildin üst tabakasının hassas şekilde soyulması işlemidir. Genellikle güneş lekelerinde kullanılan bir yöntemdir. 
• Kimyasal Peeling: Uzun süre geçmeyen, derin lekeler için kullanılan bir yöntemdir. Hızlı sonuç alınabilen kimyasal peelinglerde cilt tipine göre glikolik asit, salisilik asit ve TCA kullanılır. Hiperpigmentasyon tedavisi olarak kimyasal  yöntemi hassas ciltler için önerilmeyen bir uygulamadır. 
• IPL: Işık tedavisi olan IPL ile cilde ışık dalgaları gönderilir. Uygulama sonrasındaki birkaç günde ciltte soyulma olur ve vücudun kendini yenilemesiyle lekeler ortadan kalkar. 
• : Hemen hemen her cilt lekesi için oldukça etkili bir yöntem olarak görülen bir lazer işlemidir. Cildin kendi kendine iyileşme mekanizmasını tetikleyen uygulama ile lekeler yok olurken taze bir cilt yüzeyi ortaya çıkar. 
• Hiperpigmentasyon Krem ve Maskeleri: Hiperpigmentasyon tedavisi için birçok farklı krem ve maske seçeneği mevcuttur. Hafif ve yeni oluşan lekelerde doğal içerikli kremlerle iyi sonuçlar yakalama ihtimali vardır. 
• : -190°C'ye kadar soğutulmuş sıvı azotla lekelere kontrollü şekilde müdahale edilir. Soğuk yakma yöntemiyle cilt lekelerinin kaybolmasında olumlu sonuçlar elde edilebilmektedir. 

Sıkça Sorulan Sorular

Hiperpigmentasyon zamanla geçer mi?

Cilt lekelerinin geçme süresi oluşan lekenin boyutuna ve derinliğine göre değişir. Hafif lekeler kendi kendine 1 yıl içerisinde geçebilirken lekenin derinliği arttıkça kaybolma süresi uzayabilir. Lekenin geçmesi için tedavi yöntemlerinin uygulanması vücut rengi dengelenmesini hızlandırır. Ayrıca altta yatan kök bir neden varsa bu nedene yönelik tedavi de uygulanmalıdır yoksa lekeler muhtemelen geçse bile tekrar oluşacaktır. 

Hiperpigmentasyon hangi hastalıkların semptomu olarak görülür?

Kronik , , Niemann-Pick hastalığı, bazı tümörler, karaciğer yetmezliği ve  cilt lekeleri görülme ihtimali vardır. Bu hastalıklar dışında gebelik döneminde de vücut lekeleri oluşabilir. Ayrıca bazen östrojen tedavisinin etkisiyle hiperpigmentasyon yaşanabilir. 

Hiperpigmentasyona karşı nasıl önlemler alınabilir?

Hiperpigmentasyon yaşamamak için öncelikle güneş ışınlarına çok fazla maruz kalmamak gerekir. Güneşe çıkıldığı saatlerde koruyucu kullanmakta fayda vardır. Şapka ve şemsiye de doğal koruyucu yöntemler arasında sayılabilir. Cilt ne kadar güçlü olursa herhangi bir sorun yaşama ihtimali de o kadar düşer. Bu yüzden özellikle cilt dostu  ve  açısından zengin beslenmek önemlidir. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.