Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi), diz kapağının altında bulunan patella isimli bölümün yumuşaması ya da hasar görmesiyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Diz kapağının korunma kalkanı zayıfladığında diz ve uyluk kemiği birbirine sert şekilde sürtünmeye başlar.

Sürtünmenin etkisiyle dizde gıcırdama sesleri ve diz kapağı ağrısı oluşur . Ortaya çıkan rahatsızlıkları hafifletmek için genellikle dinlenme, soğuk uygulaması, dizi korumak için dizlik kullanımı ve özellikle diz çevresi kaslarını güçlendirici egzersizler önerilir. 

Patellofemoral eklem, femur kemiği (kalça ve diz arası bacak kemiği) ile diz kapağı arasında yer alan kıkırdak yapıdır. Diz hareket ettikçe diz kapağı, femurun altında bulunan özel oyukta hareket eder. Diz kapağı altındaki yapıda sorun olduğunda bu harekette de sıkıntı başlar. Kıkırdak bozulması özellikle genç yetişkin kadınlarda daha sık görülür. 

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) Nedir?

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) nedir sorusu, öncelikle tanımın kelime olarak anlamıyla açıklanabilir. Kondromalazi nedir veya kondromalazi ne demek diye sorulacak olursa Latince kökenli bir sözcüktür. Kondral sözcüğü kıkırdak, malazi sözcüğü yumuşama anlamını taşır.

Kondromalazi de kıkırdakta yumuşama demektir. Patella ise kıkırdak yapıda diz kapağı bölümüdür. Bu bilgiler ışığında kondromalazi ve patella kelimelerinin birleşimi diz kapağı kıkırdağının yumuşamasını ifade etmek için kullanılan bir terime dönüşür. Halk arasında koşucu dizi olarak da bilinen kondromalazi patellada diz önünde ciddi ağrılar oluşur. 

Kondromalazi patella, diz kapağını hareketler sırasında koruyan kıkırdağın problemleriyle ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Diz kapağının bükülme hareketlerinde kayarak en verimli şekilde konumlanmasını sağlayan bu kıkırdaktır. 

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) Belirtileri Nelerdir?

Patellada olan kondromalazi belirtileri kişiden kişiye değişmekle beraber en sık karşılaşılan semptomlar şöyle sıralanabilir:

• Çok oturduktan sonra kalkarken, dize yük binince, merdiven inip çıkarken, yokuş inip çıkarken, squat gibi çömelme içeren egzersizlerde, bağdaş kurulduğunda, bacak bacak üstüne atıldığında ve fazla hareketle yükselen diz ağrısı
• Diz bükülüp açılırken çıtırtı ya da tıkırdama sesleri gelmesi veya sürtünme hissedilmesi
• Hafif ya da orta seviyede diz şişliği
• Dizde yanma, karıncalanma, batma gibi hisler
• Diz hareketlerinde zaman zaman kısıtlanma
• Dizde güçsüzlük sebebiyle denge sorunları

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) Nedenleri Nelerdir?

Diz kapağı bağlarla uyluk kemiği kaslarına bağlanır. Diz büküldüğünde diz kapağı arka yüzü uyluk kemiği üstünde kayarak hareket eder. Diz kapağı çevresinde bu kaygan ilerlemeyi bozacak şekilde sorunlar olursa bu kayma hareketi sürtünmeye dönüşür. Sürtünme etkisiyle diz kapağı kıkırdağının aşınması da kondromalazi patellaya neden olur.

Kondromalazi patellanın oluşumuna direkt veya dolaylı yoldan etki eden nedenler şöyledir: 

• Diz çevresindeki kaslarda doğumsal ya da gelişimsel olarak zayıflık olması
• Dizin yoğun stres altında kaldığı hareketlerin çok sık tekrar edilmesi
• Diz kapağını etkileyen travmalar, kazalar

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) Tanısı Nasıl Konulur?

Ortopedi ve travmatoloji bölümü diz kapağı sorunlarıyla ilgilenir. Tanı için önce fiziksel muayene yapılır ve hastanın şikayetleri dinlenir. Dizdeki şişlikler ve dizin konumu kontrol edilir. Net tanı konabilmesi için genelde bazı tetkiklerden faydalanılır. 

• Çekilen grafiler ve bilgisayarlı tomografi ile anatomik inceleme yapılır, kemik hasarlarına bakılır
• MR görüntüleme ile diz içi ve çevresindeki yapılar detaylı incelenir, kıkırdak hasarlarına bakılır

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) Tedavisi Nasıl Olur?

Kondromalazi patellanın tedavisinde hem şikayetleri önleyici yöntemler hem de fizyolojik olarak çözüm sağlayacak tedavi seçenekleri değerlendirilir. 

• Diz kapağını rahatlatarak ağrıları azaltmak için dinlenme, soğuk uygulaması ve dizlik kullanımı faydalı olur. 
• Fizik tedavi yöntemleri oldukça etkilidir. Diz kaslarını güçlendirmek ve diz hareketlerini düzenlemek genellikle ağrıları azaltır. Diz çevresi kaslarını gevşetmek ve rahatlatmak için masaj ve manuel terapi desteği de alınabilir.
• Bazı kişiler için uzman hekimler iltihabı azaltıp ağrıları hafifletmek adına kortikosteroid enjeksiyonlarını önerebilir.
• Başlangıç seviyesindeki kondromalazi patellanın iyileşme ihtimali vardır. Bunun için non-steroid anti-inflamatuar ilaçlar reçete edilebilir. 
• PRP veya kök hücre tedavisiyle iyileşmenin daha hızlı olması sağlanabilir.
• Kondromalazi patellanın ilerleyen evrelerinde tedavi için cerrahi gerekebilir.

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) için Kim Risk Altındadır?

Kondromalazi patellanın yaşanması daha yüksek ihtimal olan bazı gruplar vardır. Bu gruplar için belirleyici faktörler yaş, cinsiyet, anatomik yapı, dışsal etkiler ve bazı hastalıklardır.  

• Yaş: Özellikle genç yaştaki sporcularda kondromalazi patellanın oluşma ihtimali daha yüksektir. Gençlerde çok hareket etmekten dolayı gelişen diz kıkırdağı aşınmasına bağlı ağrı gibi şikayetler yoğun aktiviteye birkaç gün ara verildiğinde azalır. Bazı durumlarda diz kapağı yerleşimde sorun da olabilir. Bu tip vakalarda dinlenme yeterli olmayabilir ve ek tedavi yöntemleri gerekebilir. 
• Yoğun Aktivite: Dize yük bindiren egzersizleri yoğun şekilde yapan kişilerde kondromalazi patellanın oluşma riski artar. Büyüme çağında yüksek enerjiyle sürekli hareket halinde olan gençler de risk grubundadır. 
• Cinsiyet: Kadınların kas kütlesi ve gücü daha düşük olabildiği için kas zayıflığı etkisiyle diz kapağı sorunları yaşama ihtimali de erkeklere göre daha yüksektir. 
• Düz Tabanlık: Düz tabanlık yaşayan kişilerde dize binen yük biraz daha fazla olur ve bu da problem yaşama ihtimalini artırır. Bu yüzden ortopedik ayakkabılar giymek çok önemlidir. 
• Yaralar: Diz kapağına alınan darbeler ya da kaza etkisiyle yaşanan problemler sebebiyle kondromalazi patellanın oluşma ihtimali artabilir.
• Obezite: Fazla kilo direkt dizlere binen yükü artırdığı için diz sorunlarına da maalesef kapı aralanmış olur. 
• Osteoartrit (diz eklemi kireçlenmesi): Kireçlenme (osteoartrit) ve iltihaplı romatizmal hastalıklarda dizde yarattığı olumsuz etkiler sebebiyle diz kapağı da zorlanabilir. 

Kondromalazi Patellada (Koşucu Dizi) Hasar Düzeyinin Evrelemesi

Diz kapağı kıkırdağında oluşan hasarın yoğunluğuna göre 4 evre vardır. 

Evre 1: Diz kapağını koruyan kıkırdak yumuşamıştır.

Evre 2: Diz kapağı kıkırdağında yumuşama ve hafif bozulma vardır.

Evre 3: Diz kapağı kıkırdağında yumuşama ve belirgin derecede bozulma vardır.

Evre 4: Diz kapağı kıkırdağının büyük bölümü hasarlıdır hatta bazı kısımlarda kemik ortaya çıkmış şekildedir.

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) Gelişmesini Önlemek için Ne Yapılmalı?

Kondromalazi patellanın (Koşucu Dizi) gelişmesini önlemek için alınabilecek basit önlemler şöyle sıralanabilir:

• Diz kapaklarını aşırı zorlayıcı hareketlerden kaçınmak
• Diz kapakları üstünde uzun süre kalmak gerektiğinde dizlik kullanmak
• Diz çevresi ve bacak kaslarını güçlendiren ve esnekliği artıran egzersizler yapmak
• Düztabanlık durumu varsa uygun ayakkabı ve tabanlık seçimine özen göstermek
• Fazla kilo almamak için sağlıklı beslenmek 
• Spor sırasında uygun ayakkabılar giymek
• Yüksek topuklu ayakkabıları mümkün olduğunca giymemek

Kondromalazi Patella (Koşucu Dizi) Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Kondromalazi patella (Koşucu Dizi) iyileşir mi?

Başlangıç seviyesindeki diz kıkırdağı hasarları iyileşebilir. Dizi koruma ve bazen basit ilaç desteğiyle birkaç haftada iyileşme görülebilir. Hastalıkta seviye ilerledikçe iyileşme ihtimali düşer ancak şikayetleri azaltmak ve yaşam kalitesini artırmak için fizik tedavi ve özel egzersizler oldukça etkilidir. 

Patellofemoral eklemde Grade 2 kondromalazi patella bulguları izlenmiştir ne demek?

Kondromalazi patellanın evreleri grade olarak da tanımlanır. Toplamda 4 evre vardır. Grade 2 ikinci evrenin farklı ifade edilişidir. Patellofemoral eklem, femur kemiğiyle diz kapağı arasında yer alan kıkırdak yapıdır ve buradaki sorunlar nedeniyle kondromalazi patellanın oluşumu başlar. 

Diz kaslarını güçlendirmek için neler yapılabilir?

Bisiklete binmek, yürüyüş ve dizlere özel egzersiz hareketleri yapmak diz kaslarını güçlendirir. Hareketi yaşam rutinini dahil etmek çok önemlidir. Oturarak çalışıyorsanız 2 saatte bir 15 dakikalık kısa yürüyüşler yapmak, ara ara dizleri büküp gererek esneme hareketleri yapmak basit hareket etme yöntemleridir. Bol su içmek ve yoğurt yemek dizi güçlendirici beslenme önerileri arasında sayılabilir. Ayrıca bütünsel kemik sağlığı için güneş ışınlarından da olabildiğince faydalanmak gerekir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.