Gluten hassasiyeti, son yıllarda giderek artan bir sağlık sorunudur. Özellikle batı dünyasında; buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan gluten proteinine karşı duyarlılık gösteren kişilerin sayısında belirgin bir artış yaşanmaktadır. 

Gluten hassasiyeti, sindirim sistemi üzerinde çeşitli semptomlara yol açabilen bir durumdur ve ciddi sağlık sorunlarına sebep olur. Gluten hassasiyeti çoğu zaman çölyak hastalığı ile karıştırılmaktadır. 

Gluten Hassasiyeti (Gluten Alerjisi) Nedir?

Gluten hassasiyeti nedir sorusu oldukça merak edilen sorulardan biridir. Gluten hassasiyeti, gluten adı verilen bir protein grubuna karşı vücudun aşırı duyarlılık göstermesidir. 

Gluten; buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunan bir protein kompleksidir. Gluten hassasiyeti olan kişiler, gluteni sindirememe veya tolere edememe eğilimindedir. 

Bu durum, çölyak hastalığı olarak bilinen otoimmün bir hastalıktan çok daha farklıdır. 

Çölyak hastalığında, vücut gluteni sindiremez ve bağışıklık sistemi bağışıklık tepkisi göstererek ince bağırsakta hasara neden olur. Ancak gluten hassasiyetinde, bağışıklık sistemi etkilenmez. 

Gluten hassasiyetinde vücut; sindirim sorunları, karın ağrısı, şişkinlik, baş ağrısı, yorgunluk gibi belirtilerle tepki verir. Gluten hassasiyeti tanısı koymak zaman zaman zordur. çünkü spesifik testler çoğu kez negatif sonuçlar verir.

Gluten Hassasiyeti (Gluten Alerjisi) Belirtileri Nelerdir?

Gluten hassasiyeti belirtileri, sindirim sistemi ve bazı sistemik semptomları içerir. Ayrıca bu sağlık sorununun belirtileri kişiden kişiye değişiklik gösterir. Gluten hassasiyeti belirtileri şunlardır:

Sindirim Sorunları

Gluten hassasiyeti olan bireylerde en sık görülen belirtilerden biri sindirim sorunlarıdır. Karın ağrısı, şişkinlik, gaz, ishal veya kabızlık gibi sindirim sistemi sorunları gluten hassasiyeti belirtileri içerisinde yaygındır.

Karın Ağrısı ve Dispepsi

Gluten hassasiyeti olan bireylerde karın ağrısı ve genel olarak sindirim rahatsızlığı olan dispepsi sık görülür. Gluten hassasiyeti nasıl anlaşılır sorusuna yanıt olarak karın ağrısı ve dispepsi verilebilir. 

İştahsızlık ve Bulantı

Bazı insanlar gluten tükettiğinde iştahsızlık hisseder veya bulantı yaşar. İştahsızlık ve bulantı gluten hassasiyeti belirtileri içerisinde yer alan yaygın bir semptomdur. 

Baş Ağrısı ve Yorgunluk

Gluten hassasiyeti olan bireyler sık sık baş ağrısı, migren veya yorgunluk gibi sistemik semptomlar yaşayabilirler.

Cilt Problemleri

Gluten hassasiyeti bazı kişilerde cilt problemlerine neden olur. Özellikle; egzama, sedef hastalığı veya ciltte kızarıklık gibi durumlar gluten tüketimine bağlı olarak ortaya çıkar. 

Sinir Sistemi Sorunları

Gluten hassasiyeti olan bireylerde sinir sistemi sorunları da görülebilir. Sinir sistemi sorunları arasında dikkat eksikliği, odaklanma güçlüğü, hafıza sorunları ve sinirlilik yer alır.

Gluten hassasiyetinin belirtileri oldukça çeşitlidir. Eğer tüm bu belirtilerden bir veya birkaçına sahipseniz bir doktora danışmanız önemlidir.

Gluten Hassasiyeti (Gluten Alerjisi) Olanlar Ne Yemeli?

Gluten hassasiyeti olan kişiler tükettiği besinlere oldukça dikkat etmelidir. Gluten hassasiyeti olanlar ne yemeli sorusunun yanıtı şu şekildedir:

• Glutensiz tahıllar
• Taze meyve ve sebze
• Et, balık, tavuk
• Baklagiller
• Süt ve süt ürünleri
• Glutensiz un ve nişastalar

Glutensiz tahıllar, gluten hassasiyeti olanlar için uygun bir seçenektir. Bu tahıllar içerisinde; pirinç, mısır, kinoa, karabuğday, amaranth ve yulaf bulunur (yulafın gluten içermemesi için glutensiz sertifikalı olmasına dikkat edilmelidir).

Taze meyve ve sebzeler, doğal olarak glutensizdir ve sağlıklı bir beslenme planının önemli bir parçasıdır. 

Ayrıca gluten içermeyen et, balık ve tavuk gibi protein kaynakları gluten hassasiyeti olanlar için bir diğer güvenli seçenektir. 

Ancak işlenmiş et ürünlerinde ve marine edilmiş ürünlerde içerik etiketlerinin kontrol edilmesi önemlidir.

Mercimek, nohut, fasulye gibi baklagiller gluten içermez. Ayrıca bu besinler protein, lif ve diğer besin maddeleri açısından zengindir. Tüm bu besinleri tüketmeden önce bir doktora veya diyetisyene danışmak önemlidir.

Gluten Hassasiyeti (Gluten Alerjisi) Neden Olur?

Gluten hassasiyeti neden olur sorusunun yanıtı oldukça merak edilir. Gluten hassasiyeti oluşmasının belirli nedenleri vardır. Bu nedenler şunlardır;

Genetik Yatkınlık

Genetik faktörler, gluten hassasiyeti riskini artırır. Aile üyelerinde çölyak hastalığı veya gluten hassasiyeti olan kişilerin çocuklarında da benzer durumların görülme olasılığı yüksektir.

Çevresel Etkiler

Çevresel faktörlerin, özellikle de beslenme alışkanlıklarının gluten hassasiyeti gelişiminde rol oynayabileceği düşünülmektedir. 

Örneğin, bebeklik döneminde glutenle erken tanışma veya bağırsak mikrobiyotasındaki değişiklikler, gluten hassasiyeti riskini etkiler.

Bağırsak Permeabilitesi (Sızıntılı Bağırsak Sendromu)

Bağırsak permeabilitesi, bağırsak duvarının normalden fazla geçirgen hale gelmesi durumudur. Bu durum bağırsak duvarının hasar görmesi sonucunda ortaya çıkar. Özellikle bazı çalışmalar, glutenin bağırsak permeabilitesini artırabileceğini öne sürmektedir. Bu durum, glutenin vücutta yanıt oluşturabileceği bir ortam yaratır.

Bağışıklık Sistemi Reaksiyonları

Gluten hassasiyeti olan kişilerde, bağışıklık sistemi gluteni yabancı bir madde olarak algılar ve ona karşı tepki verir. Bu bağışıklık tepkileri, vücudun çeşitli sistemlerinde inflamasyona ve semptomlara yol açar.

Gluten Hassasiyeti (Gluten Alerjisi) Nasıl Geçer?

Gluten hassasiyeti, çölyak hastalığı olmayan kişilerde daha yaygındır. Gluten hassasiyeti nasıl geçer sorusuna kesin ve net bir cevap vermek mümkün değildir. 

Gluten hassasiyeti tamamen geçirilemez. Fakat kişide görülen semptomların kontrol altına alınması mümkündür. Gluten hassasiyetini hafifletmek için uygulayabileceğiniz bazı yöntemler şunlardır:

Glutensiz Diyet

Gluten hassasiyeti olan kişiler, gluten içeren gıdalardan kaçınarak semptomlarını hafifletebilir. Buğday, arpa, çavdar gibi gluten içeren tahıllar yerine pirinç, mısır, kinoa gibi glutensiz tahılları tercih etmek önemlidir.

Etiketleri Kontrol Etme

Gluten içermeyen gıda ürünleri seçilirken dikkatli olunmalı ve ürün etiketleri dikkatle incelenmelidir. "Glutensiz" olarak etiketlenmiş ürünleri seçmek, gluten hassasiyeti olanların güvenle tüketebileceği bir yaklaşımdır.

Doğal ve Taze Beslenme

Doğal ve taze meyve, sebze, et, balık gibi besinler, glutensiz bir diyete uyum sağlamanın sağlıklı bir yoludur. İşlenmiş gıdalardan kaçınmak ve evde yemek yapmak, gluten hassasiyeti semptomlarını kontrol etmeye yardımcı olur.

Bağırsak Sağlığını Destekleme

Bağırsak sağlığını iyileştirmek, gluten hassasiyeti semptomlarını hafifletmede oldukça önemlidir. 

Bağırsak sağlığını desteklemek için; probiyotikler gibi sağlıklı bakterileri içeren gıdaları tüketmek, lifli gıdaları artırmak ve sindirim sağlığını destekleyen besin takviyeleri almak gerekir.

Stres Yönetimi ve Dinlenme

Stres, gluten hassasiyeti semptomlarını olumsuz etkiler. Stres yönetimi teknikleri, yoga, meditasyon, derin nefes egzersizleri gibi yöntemlerle stres seviyelerini azaltmak ve yeterli uyku almak, gluten hassasiyeti semptomlarının kontrol altında tutulmasına yardımcı olur.

Gluten Hassasiyeti Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Gluten Hassasiyeti Olanlar Ne Yememeli?

Gluten hassasiyeti olan kişiler, semptomları tetikleyebilecek veya kötüleştirebilecek bazı gıdalardan kaçınmalıdır. Özellikle; Buğday, arpa, çavdar gibi gluten içeren tahıllar, gluten hassasiyeti olanlar için kesinlikle kaçınılması gereken gıdalardır. Bu tahılların unundan yapılan ekmekler, makarnalar, kekler, bisküviler gibi ürünlerden uzak durulmalıdır.

Gluten Hassasiyeti Testi Nasıl Yapılır?

Gluten hassasiyeti testi, çölyak hastalığı gibi glutenle ilişkili diğer durumları dışlamak veya gluten intoleransı olduğunu belirlemek için yapılan çeşitli testleri içerir. 

Fakat gluten hassasiyetinin doğru bir şekilde teşhis etmek çok da kolay değildir. Çünkü bu hastalık için spesifik ve güvenilir bir test mevcut değildir. 

Gluten Hassasiyeti Diyeti Nasıl Yapılır?

Gluten hassasiyeti olan kişiler, diyet planı oluştururken dikkatli olmalıdır. Özellikle bu kişiler; buğday, arpa, çavdar gibi gluten içeren tahıllardan ve bu tahıl ürünlerinden kaçınmalıdır. 

Taze meyve ve sebzeler, glutensiz ve besleyici seçeneklerdir. Bu süreçte bol miktarda lif, vitamin ve mineral içeren besinler tüketilmelidir. Kişiye uygun gluten hassasiyeti diyeti için bir uzmana başvurulmalıdır.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.