Halüsinasyon çeşitli sebeplere bağlı olarak kişinin algısının değişmesi ile ortaya çıkan bir rahatsızlıktır. Beyni uyaran dış ve iç etkenler yanılmaya başladığında meydana gelen bu durum, akıl sağlığı, ilaç, uyuşturucu ve yoğun alkol kullanımı sonucunda daha sık karşılaşılan bir hastalıktır.

Aynı zamanda beyin gün içinde görme, işitme ve dokunma gibi birçok etkenle uyarılırken gerçekte var olmayan uyaranları varmış gibi algıladığı zaman, bu hastalıktan bahsetmek mümkün olur. 

Halüsinasyon Nedir? 

Halüsinasyon nedir sorusu için verilebilecek ilk cevap, olmayan görüntüleri görmek olacaktır. Ancak bu kadar basite indirgemek hiç doğru değildir. Bu nedenle türlerini bilmek, hastalığı anlamak için oldukça önemlidir. Mantık açısından değerlendirildiğinde diğer kişilere saçma görünen detaylar, halüsinasyon görenler için oldukça anlamlı ve gerçekçi bir şekilde görünür.

Görülen şeylerin bir nesne mi yoksa insan mı olacağının önceden belirlenmesi ise imkânsızdır. Bazen bir koku ile etkiler oluşabilirken bazen de bir insan suretinin görülmesi de olasıdır. Halüsinasyonun kendi içinde bazı türlere ayrılması ve birkaç başlık altında incelenmesi gerekir. 

Halüsinasyon Nedenleri Nelerdir?

Halüsinasyon görmek ciddiye alınması ve tedavilerinin aksatılmaması gereken bir hastalıktır. Bu rahatsızlığın seviyesine göre doğru yöntemlerle iyileşme ve uzun süreli mutlu bir yaşam sürmek mümkün hale gelebilir. Tam da bu noktada halüsinasyonun hem psikolojik hem de fiziksel nedenlerini öğrenmek, hastalığı oluşturan etkenlerin kaynağına inmek için büyük fayda sağlayacaktır. 

Halüsinasyonun psikolojik nedenleri arsında; şizofreni, , bipolar bozukluk, demans, deliryum ve uyku eksikliği yer alır. Fiziksel nedenleri arasında ise; migren, yüksek ateş, sağırlık, körlük, epilepsi, , beyin kanseri ve organ yetmezliği gibi ölümcül hastalıklar bulunur.   

Halüsinasyon Çeşitleri Nelerdir?

Halüsinasyonun çeşitleri şu şekilde listelenebilir:

• Görsel Halüsinasyonlar: Beyin içinde gerçekleşen doğal hastalıklar sonucunda daha sık görülen bir türdür. Gerçekte var olmayan nesneler görülmektedir. Parlak ışıklar, insanlar, hayvanlar ve yaratıklar başta olmak üzere çeşitli sanrılar görülür. 
• İşitsel Halüsinasyonlar: Bu türde olmayan sesler duyulur. Özellikle şizofreni ve psikoz durumlarında kalanlar tarafından daha çok yaşanır. Bazı durumlarda seslerin görüntülerle birleşmesi de söz konusu olup genellikle emir veren, kızan veya suçlayan tavırlarda sesler işitilir. 
• Dokunsal Halüsinasyonlar: Dokunsal halüsinasyonlar oldukça rahatsızlık veren bir tür olarak ortaya çıkar. Hasta vücudunda karınca, böcek veya çeşitli canlıları hissettiğini söyler. Normalde olmayan bu canlılar, madde yoksunluğu veya uyuşturucu madde etkisindeyken daha sık görülür. 
• Koku Halüsinasyonları: Bu tür sanrılarda kişiler olumsuz kokulardan mustarip olabilir. Yanık, çürük ve dışkı kokusu gibi kokuları almalarıyla kendisini gösterir. Özellikle beyin tümörlerinde ve travma sorası ruhsal rahatsızlıklarda daha çok karşılaşılır. Ancak koku halüsinasyonları soğuk algınlığı ve iltihaplı  sebebiyle de olabileceği için kişinin psikolojik bir rahatsızlığı olduğunu söylemek, tedavi edilmeden önce doğru olmayacaktır. 
• Tat Halüsinasyonları: Kişiler bu halüsinasyon türünde yedikleri veya içtikleri besinlerden metalik tat alabilir veya alkol tadı hissedebilir. 

Halüsinasyon ne demek sorusuna yukarıda belirtilen özellikleri ve türleri incelediğinizde bir yanıt verebilirsiniz. Bu sayede siz veya yakınınızda belirtilen semptomlar varsa bir uzmandan destek almanız gerektiğini görebilirsiniz.

Halüsinasyon Nasıl Tedavi Edilir?

Halüsinasyon nedir ve en doğru tanı nasıl konur diye merak ediyorsanız, öncelikle mutlaka konunun uzmanı bir doktor ile görüşmeniz gerektiğini bilmelisiniz. Rahatsızlığın derecesi ve belirtileri gibi detaylar, ilk olarak fiziki muayene ile incelenecektir. Ardından uzmanlar  bulgular ve diğer ön görülerini ortaya koyarak size en doğru tedavi yöntemini sunacaktır.  

Doktorların yapacakları incelemeler arasında MR ve  gibi testlere başvurmaları gayet doğaldır. Buradaki amaç, sorunun esas kaynağını belirlemek ve en doğru tedavi biçimini uygulamaktır. Tedavi sürecinde ise şu yol izlenir: 

• , şizofreni ve alzheimer ilaçları kullanılabilir. 
• Makula dejenerasyonu, glokom ve katarakt tedavisi uygulanabilir. 
• Tümör tedavisi için radyasyon işlemleri ve cerrahi işlemler yapılabilir. 
• Bazı hastalarda triptanlar, beta bloker veya antikonvülsan olarak bilinen ilaçlar tedaviye eklenebilir.  

Uyanıkken halüsinasyon görmek konusunda buradaki tedavilere ek olarak bir terapist ile gerçekleştirilecek olan bilişsel davranış terapileri, kişilerin kendilerini ve hastalıklarını daha iyi yönetmelerine olanak tanıyacaktır. 

Halüsinasyon ile Benzerlik Gösteren Durumlar 

Halüsinasyon görmek bilindiği üzere oldukça önemli ve kontrol altında tutulması gereken bir rahatsızlıktır. Ancak bazı durumlarda halüsinasyonla karıştırılan faktörlerin olduğunu bilmelisiniz. Bu faktörleri ise aşağıdaki gibidir: 

• Yanılsama (İllüzyon): Gerçekte var olan ve duyular üzerinde etki oluşturan durumların farklı algılanması olarak tanımlanabilir. Örnek vermek gerekirse yüksek hızla kapatılan bir kapının çıkardığı sesi bir silah sesi sanmak veya asılı bir ceketi karanlıkta hayalet sanmak durumları gösterilebilir.  
• Hipnojenik halüsinasyonlar: Uyumadan hemen önce ortaya çıkan durumları ifade etmek için kullanılır. Bir yerden düşme hissi ve aniden sıçrama olarak kendisini gösterir.  
• Hipnopompik halüsinasyonlar: Kişinin uykudan uyanırken gördüğünü sandığı durumlardan oluşur. Tam olarak uyanılamamışsa, beyin farklı görselleri anlık olarak ortaya çıkarabilir.  
• Flashback-geçmişe dönüş: Daha önce yaşanmış olan ciddi travmatik sorunların anlık olarak ortaya çıkmasıdır. Yaşanan kötü durumun seslerini ve görüntülerini yeniden algılayan kişiler özellikle silah sesi, yaralanma ve yer sallanması durumlarını yaşar. 
• Disosiyatif ataklar: Ciddi  sonrasında meydana gelen stres bozuklukları kendisini farklı biçimlerde gösterebilir. Kişinin kendini bedeninin dışında görmesi gibi var olanı farklı algılaması, bu duruma önek olarak gösterilebilir. 
• Hayali arkadaşlar: Bu durum, en çok çocuklarda oyun oynarken gelişir. Karşılarında var olmayan insan veya hayvanlarla gerçek gibi konuşurlar ve birlikte oyun oynarlar. 

Halüsinasyon görmek ile karıştırılan bu durumlara ek olarak obsesif kompulsif bozukluk, yalancı halüsinasyon, epileptik nöbetler yer alır. 

Halüsinasyon Hakkında Sıkça Sorular Sorular

Uyanıkken Halüsinasyon Görmek Ne Demektir?

Uyanıkken halüsinasyon görmek mutlaka bir uzman doktor tarafından incelenmesi gereken bir durumdur. Semptomları inceleyecek olan doktorlar, yaşanan durumun halüsinasyon ile karıştırılmadığından emin olduktan sonra testler ve tetkikler sayesinde hastalığın ne aşamada olduğunun tanısını koyacaktır. İlaç tedavisi ve psikoterapi seansları ile rahatsızlığın tedavi edilmesi mümkündür. Tedavi süreci ise kişiden kişiye göre değişiklik gösteren bir zamanı kapsayacaktır. 

Halüsinasyon Tehlikeli midir? 

Halüsinasyon altında yatan nedenlerine bağlı olarak ve aynı zamanda seviyesine göre tehlikeli hale gelebilir. Bazen anlık ve zararsız halüsinasyonlar kişiye zarar vermezken, gerçeklik algısını yitirmiş kişiler herhangi bir detayı tehlike olarak algılayıp kendisine veya karşısındaki kişilere zarar verebilir. Bu durumu yaşayan bireyler, tedavi altına alındıkları takdirde tehlikelerin sayısı azaltılabilir. 

Halüsinasyonlar Nasıl Önlenir?  

Halüsinasyonların kontrol altına alınması ve önlenebilmesi için rahatsızlığa sebep olan nedenlerin belirlenmesi gerekir. Esas sebep bulunduktan sonra gerçekleştirilecek tedaviler ve alınacak önlemler, hastalığın seyrini değiştirecektir. Yine hastalığın seviyesine göre ilaç tedavisi ve terapiler uygulanarak kişinin bilinçlenmesi ve halüsinasyon ile başa çıkması sağlanır. 

Halüsinasyon Görmek Herkes İçin Aynı mıdır? 

Her bireyin geçmiş yaşantısı, psikolojik ve fiziksel sorunları farklılık gösterir. Buna bağlı olarak görecekleri halüsinasyonlar da farklı olacaktır. Travmaların boyutuna göre veya fiziksel bir rahatsızlığa bağlı olarak kimseyle karşılaştırılamayan dışa vurumlar ortaya çıkabilir. Elbette ilk olarak bir halüsinasyonla karşı karşıya kalındığını bilmek gerekir. Bunun ayrımını da uzman bir doktorun yapması mümkün olur.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.