Doğum kontrol hapı, düzenli kullanıldığında kadınların hamile kalmamasını sağlayan ve %99 oranında koruma etkinliği olan doğum kontrol yöntemleri arasında yer alır. Aynı zamanda, bu yöntem kadınların adet düzensizliği, kanser riskinin düşürülmesi ve sivilce tedavisi için kullanılabilir.

Hekimler tarafından da kabul görmüş bu ilaçların, kadının yumurtlamasını engellemesi ile bazı hastalık risklerini ve yan etkilerini de oluşturabilir. Uzman hekim kontrolünde kullanılması gereken doğum kontrol hapı zararları yanlış ve aşırı kullanımlar sonucunda da ortaya çıkabilir. Tüm bu bilgiler doğrultusunda, doğum kontrol hapı zararlarının minimize edilmesinde düzenli muayene oldukça önemlidir.

Doğum Kontrol Hapı Nedir?

Her gün düzenli alındığında gebelik sürecini büyük ölçüde önleyen, kadınlık hormonları olarak bilinen östrojen ve progesteron hormonunu sentetik olarak içeren bir doğum kontrol yöntemidir. İlacın içeriğinde yer alan bu hormonlar rahim ve meme kanseri riskini önlemeye yardımcı olurken cilt güzelliğinde oldukça etkilidir.

Ayrıca, eşey hormonların düşük ya da yüksek değerlerde olmasına bağlı kadınsal hastalıkların tedavisinde sıklıkla başvurulan bir yöntemdir. Özellikle erkek tarafından korunmasız cinsel ilişki sonrasında gebeliği yüksek ölçüde engelleyen bu ilaçlar, planlı bir hamilelik sürecini de sağlar. 

Diğer bir taraftan, ilacın farklı çeşitleri yer alırken sadece progesteron hormonu içeren mini pill gibi türleri olurken progesteronun ve östrojen hormonu ile birlikte kullanıldığı kombine oral haplar da bulunur. Etki mekanizması yumurta üretiminin engellenmesi, rahim ağzında mukusun yoğunlaştırarak spermin girişini önlemesi, rahimde endometrium tabakasının incelmesi ile embriyonun tutunmasını engellemesi ile gerçekleşir.

Bununla beraber, bazı hastalıklarla ya da ilaçlarla etkileşim yapması ilacın kullanımına engel teşkil edebilir. Bu nedenle, bireysel olarak kullanıma uygun olmayan şartlarda ilaca ara verilmesi gerekebilir. Eğer, kişi kullanıma ara vermezse kadınlarda doğum kontrol hapı zararları ortaya çıkabilir. Böylece, ilacın akut ya da kronik hastalıkları da tetiklemesi doğum kontrol hapı zararları nelerdir sorusuna karşı merakı geliştirmiştir.

Doğum Kontrol Hapı Zararları Nelerdir? 

Doğum kontrol hapı zararları nelerdir sorusu ilacın dezavantajları ile açıklanabilir. Doğum kontrol hapı zararları bazı hastalıklarda ve durumlarda çok hızlı görülebilir.

Bu bağlamda, hipertansiyon hastalarında, damar tıkanıklığı olan kişilerde, inme ve felç hali olan kişilerde, meme kanserinde, nörolojik hastalıklarla beraber migren hastalığında, karaciğer tümörü olan kişilerde ve diyabet hastalarında hapın kullanımı önerilmemektedir. Eğer, kişi bu rahatsızlıklarına rağmen ilacı kullanıyorsa ciddi doğum kontrol hapı yan etkileriyle karşılaşabilir.

Bu doğrultuda, doğum kontrol hapı zararları nelerdir sorusu aşağıdaki gibi listelenebilir:

• Yapılan araştırmalarda risk faktörü açısından kadınlarda kanın pıhtılaşma (tromboz) oranını arttırdığına dair veriler mevcuttur. Kanın yoğunlaşması yani pıhtılaşması ağırlıkla toplar damarlarda ya da atar damarlarda tıkanıklığa sebebiyet verebilir. Bu belirtiler oluşuyorsa çoğunlukla ilk yılda kişide sinyal vermeye başlar. Yüksek pıhtılaşma riski olan ya da dolaşım bozukluğu yaşayan hastalar ani kalp krizi, inme, emboli riski ile karşı karşıya kalabilir. Bu nedenle, lenfodem, obezite, yatan hastalar, yüksek tansiyon, ileri derecede varis, koroner kalp hastalığı, damar sertleşmesi gibi hastalıklara sahip kişilerin kullanmaması önerilir.
• İçeriğinde östrojen ve progesteron hormonlarının olması nadir de olsa baş ağrısı yapabilir. Bu süreçte, auralı migren hastalarının baş bölümünde şiddetli ağrı gözlemlenebilir.
• Yapılan çalışmalarda, kesin bir veri elde edilemese de bazı durumlarda kilo artışına neden olabilir. Özellikle ilacın ilk kullanımın başladığı dönemde görülebilir, kilo artışı su-tuz dengesinin bozulmasına bağlı sıvı tutulmasıyla ilişkilendirilir. Geçici bir durum olması doğum kontrol hapı zararlarının bazılarının minimize edilebileceğini gösterir.
• Bazı süreçlerde ruh halinde değişiklere sebep olması depresyon, anksiyete gibi psikolojik hastalıklara eğilimleri artabilir. Bu durumun kaynağı bazı nörotranmitter maddelerin hormonların etkisinde az ya da çok salgılanmasına bağlanır.
• Normalde adet düzensizliğini önlemek için kullanılan ilaç, bazı kişilerde ciddi ve ağır adet kanaması meydana getirebilir. İlk zamanlarda adet döngüsünde fazla kanama gözlemlenirken belirli bir kullanım sonrasında normale dönebilir.
• Meme dokusu hormonların ve yağ dokusunun etkisinde bulunan bir yapıya sahiptir. Bazı kişilerde meme dokusu büyüyerek göğüs bölümünde şişkinlikler gözlemlenebilir.
• Kadınlarda doğum kontrol hapı zararlarından biri cinsel isteksizlikle ilgilidir. Libido seviyesinde düşüşlere neden olan durum cinsel istek azalmasına sebebiyet verebilir.
• Karın bölgesinde yüksek ve belirsiz ağrı oluşabilir, kan basıncı yükselerek baygınlık hali gelişebilir ve ciddi mide bulantısı belirtileri gözlemlenebilir.

Doğum Kontrol Hapı Zararları 

Doğum kontrol hapı zararları dönem dönem görülebildiği gibi ilk kullanıldığı sırada da gözlemlenebilir. Yapılan çalışmalarda vücutta oluşabilecek zararlar dolaşım sisteminde odaklanır.

Kalp-damar sisteminde kanın pıhtılaşması ve kan basıncının yükselmesi kolesterolün damar içinde plaklaşmasının artmasına, kan akışının yeterli sağlanamadığı için damarlara pıhtı atılma riskine, kronik hastalıkları varsa enflamasyon riskine neden olabilir.

Bunun yanında, kan basıncının yükselmesi sistolik kalp atımını etkileyerek yüksek tansiyonu da meydana getirebilir. İlacın diğer zararları doğum kontrol hapı yan etkilerini ortaya çıkararak kısa ya da uzun süreli devam edebilir.

Doğum Kontrol Hapı Yan Etkileri 

Doğru bilinen yanlışlar arasında gebeliğin önlenmesi için kullanılan bu ilacın yan etkilerinin fazla olması vardır. Ancak, bu durumun aksine ilacın faydaları yan etkilerine göre oldukça yüksektir.

İlacı kullanırken bazı farklı ilaçlarla etkileşime girerek etkisi azalması kişiyi hamile kalma durumuyla karşı karşıya bırakabilir. Bu ilaç grupları genel olarak anti-epileptik, anti-HIV, bitkisel antidepresan içeriklere sahiptir.

Tüm bu bilgiler neticesinde, nadiren gözlemlenen doğum kontrol hapı yan etkileri aşağıdaki şekilde listelenebilir:

• Ciltte lekelenme, morarma ve kararma durumu
• Ciddi baş ağrısı ve migren atakları
• Bacakta ağrılı şişkinlikler, ayrıca bacak ve kol bölgesinde görülen kuvvet kaybına eşlik eden hissizlik
•  Karın ve mide ağrısı
• Göğüs bölgesinde ağrı, hassasiyet ve nefes alırken batma hissi yaşama
• Nefes alır verirken zorlanma
• Göğüste dolgunluk ve gerginlik hissi yaşama
• Cinsel isteksizlik ve libido düşüklüğü
• Kilo alımı, yüksek tansiyon ve baygınlık gibi semptomların görülmesi
• Psikolojik bazı belirtiler
• Konuşma ve görmeyle ilgili ani sorunlar
• Adet döneminde oluşan ciddi kanamalar ilacın bazı yan etkileri olarak belirtilir.

Bunun yanında, emzirmenin ilk ayında kullanılması, nedeni bilinmeyen rahim kanaması yaşayanların, karaciğer hastalıklarında, ciddi ven trombozu olanların, meme kanseri geçirenlerin, kalp-damar hastalığı olanların, 35 yaş üzeri sigara içenlerin, diyabet komplikasyonları geçirenlerin, obezite ile savaşan kişilerin, kalp kapağında problem olanların, koroner kalp hastalığı yaşayanların, kalp ritim bozukluğu olanların, safra kesesi hastalarının, ameliyat geçirerek sonrasında uzun süre yatış pozisyonunda kalan kişilerin ilaç kullanımında yan etkiler nedeniyle ölümcül riskler oluşabilir. Bu süreci en iyi şekilde yürütebilmek için kullanım talimatları uzman bir jinekolog eşliğinde belirlenmesi tavsiye edilir.

Doğum Kontrol Hapı Hakkında Sıkça Sorulan Sorular Nelerdir? 

Doğum kontrol hapı zararları nasıl tespit edilir?

Öncelikle kişide yan etkiler gözlemleniyorsa bir jinekolog hekime başvurulması gerekir. Devamında, fiziksel muayene ve hormon seviyelerinin belirlenmesi için kan tahlili yapılabilir.

Doğum kontrol hapı zararları kronik bir hastalık oluşturabilir mi?

Kan pıhtılaşması kişide gözlemlenirse kalp-damar hastalıklarına bağlı kronik hastalıklar ortaya çıkabilir. Özellikle, ani kalp krizi, damar tıkanıkları, inme, felç, yüksek tansiyon gibi problemler akut ya da kronik rahatsızlıklara zemin hazırlayabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.