Tıp dünyasında sıklıkla ismi geçen polipler, vücudun pek çok farklı dokusunda görülebilen tümör benzeri yapılardır. Vücutta mukoza ile kaplı olan rahim, rahim ağzı, bağırsak, burun ve daha birçok yerde oluşabilen polipler, zamanla büyüyerek birtakım sağlık problemlerine yol açabilir.
Oluştuğu dokunun herhangi bir tabakasında köklenen ve dışarıya doğru tümör şeklinde itilen polipler, kimi zaman bir sap ile, kimi zaman ise geniş bir taban ile dokuya tutunur. Boyutlarına, köklendikleri dokulara ve yapılarına göre farklı türleri bulunan poliplerin büyük bir çoğunluğu iyi huylu olmasına karşılık kanserleşme ihtimali bulunan polipler de mevcuttur. Bu polipler tıbbi açıdan değerlendirilir ve riskli görüldükleri durumlarda cerrahi girişimler yardımıyla alınır.
Polipler, insan vücudunda belirli bölgelerde çoğunlukla bilinmeyen nedenlere bağlı olarak gelişen ve geneli küçük yapıya sahip tümörlerdir. Bazıları milimetrik yapılara sahipken bazıları birkaç santim boyutlarına ulaşabilir. Genellikle iyi huylu oluşumlardır ve kanserleşme eğilimi az bir kısmında görülür.
Çoğu insanın vücudunda belirli bölgelerde polipler mevcuttur; fakat bunlar sağlık açısından herhangi bir probleme neden olmaması ve kişiye rahatsızlık vermemesi nedeniyle genellikle fark edilmez. Vücutta poliplere en çok rastlanılan bölgeler, rahim ve rahim ağzı, ses telleri, bağırsaklar ve safra kesesidir.
Rahimde oluşan polipler gebeliğe engel olabilmekle birlikte genellikle kısırlık nedeninin araştırılmasına yönelik olarak yapılan incelemeler esnasında saptanırlar. Bağırsak, ses telleri ve safra kesesi gibi yerlerde oluşan polipler, boyutları büyüdükçe kişide birtakım belirtilerin oluşumuna yol açar ve bu belirtiler sonrasında tespit edilir.
Herhangi bir ciddi probleme yol açmayan polipler kendi kendilerine iyileşebildikleri için takiple kontrol altında tutulabilir. Az bir kısmında ise kanserleşme riskinin tespit edilmesi, gebeliğe engel olması, boyutunun büyük olması gibi sorunlar görülebilir. Bu polipler, cerrahi operasyonlar yardımıyla çıkartılır.
Polipler bilinmeyen nedenlere bağlı olarak oluşup müdahele edilmeden yok olabilir. Özellikle küçük yapılı olan polipler çoğu bireyde ciddi sağlık problemlerine yol açmz. Bu sebeple ancak farklı bir nedene yönelik olarak yapılan araştırmalar esnasında tespit edilebilirler ve çoğunlukla alınmaları gerekmez.
Fakat bazı durumlarda kişinin günlük yaşamını olumsuz yönde etkileyebilecek rahatsızlıklara neden olabilirler. Özellikle de boyutlarının büyük olduğu durumlarda belirtiler aracılığıyla kendisini gösterir. Bu belirtilerin şiddeti poliplerin oluştuğu bölgeye, oluşan poliplerin sayısına ve boyutlarına göre değişir.
Rahim ve rahim ağzı poliplerinde;
En çok kadınlarda, rahim ve rahim ağzı bölgelerinde görülen polipler yukarıda da belirtildiği gibi vücudun farklı doku ve organlarında da oluşabilir. Örneğin safra kesesinde polip oluşumu, bulantı ve kusma, karın ağrısı, sarılık ve dışkı görünümdeki değişiklikler ile kendini belli edebilir ve ultrasonik incelemelerde diğer safra kesesi hastalıkları ile karıştırılabilir.
Ses tellerindeki polipler ses yapısındaki anormallikler ve değişimler ile, bağırsaktaki polipler ise sindirim sisteminin düzensiz çalışması, tekrarlayan ishaller ve dışkıda kan görülmesi gibi belirtilerle kendisini belli edebilir.
Poliplerin oluşum nedenleri tam olarak bilinememekle birlikte polip riskini arttırdığı düşünülen bazı durumlar söz konusudur. Rahimde oluşan endometrial polip türlerinde dolaşımda bulunan fazla miktardaki östrojenin tetikleyici rol oynadığı düşünülmektedir. Aynı zamanda meme kanseri tedavisinde kullanılan tamoksifen adlı ilacın endometrium tabakasında poliplerin oluşum riskini arttırdığı tespit edilmiştir.
Ses tellerinde oluşan poliplerin alkol, sigara ve diğer tütün ürünlerinin kullanımı, alerji, reflü ve kimyasal maddelere maruz kalma ile ilişkili olduğu bilinmektedir. Stres, ileri yaş, hareketsiz yaşam, dengesiz beslenme, aşırı kilolu olma ve sık alkol kullanımı bağırsakta polip oluşumu riskini arttırır. Bunların haricinde tüm polip türleri için genetik yatkınlık ve ailede kanser geçmişinin bulunması, polip oluşumuna zemin hazırlayan nedenler arasında ilk sıralarda bulunmaktadır. Fakat tüm bu tetikleyici nedenlerin olmaması durumunda da polipler vücudun farklı bölgelerinde oluşabilir.
Polipler oluştukları bölgelere göre isimlendirilir ve farklı çeşitlere ayrılır.
En yaygın görülen polip türleri şunlardır:
Poliplerde teşhis, her zaman için polip şüphesi uyandıran belirtiler sonucunda yapılacak tetkiklere bağlı olarak koyulmaz. Çok büyük bir kısmı belirti vermeyen polipler, yaygın olarak farklı hastalıklara yönelik yapılan araştırmalar esnasında, rutin görüntüleme işlemlerinde ve muayeneler esnasında tesadüfen saptanır.
Bazı polipler çok küçük yapıya sahip olmaları durumunda ultrasonik incelemeler esnasında kendini belli etmez. Belirti vermeye başlamaları durumunda, dokudan örnek alınması ile yapılacak laboratuvar incelemeleri sonucunda saptanabilirler. Endometrial polip şüphesi, genellikle adet kanamalarının aşırı miktarda olmasına bağlı olarak ortaya çıkar ve polipler yapılacak olan ultrasonik incelemeler ve histeroskopi yardımıyla görülebilir.
Milimetrik boyutlara sahip olan polipler, bu görüntüleme işlemleri esnasında polip belirteçlerine rastlanması sonucunda yapılan patolojik inceleme ile teşhis edilebilir. Bağırsak polipleri ise kolonoskopi incelemelerinde tespit edilir ve gerekli görülmesi durumunda şüpheli bölgeden biyopsi alınarak patolojik incelemeye gönderilir. Ses tellerinde oluşan polipler ise endoskopik yöntemlerle teşhis edilebilir.
Polip tedavisi; poliplerin türüne, oluşum gösterdikleri organ ve dokunun tipine, sayılarına ve boyutlarına, iyi huylu veya kötü huylu olduklarına göre değerlendirilerek uzman hekimler tarafından belirlenir. Büyük bir kısmı iyi huylu olan ve kansere dönüşme ihtimali olmayan polipler herhangi bir olumsuzluğa neden olmuyorlarsa alınmaları gerekmez.
Halk arasında polip kürü olarak bilinen bazı doğal yöntemler bilinse de bu gibi uygulamalar tam bir tedavi değil, bir destekleyici olarak tercih edilmeli ve uygulanmadan önce mutlaka hekime danışılmalıdır. Takibe rağmen iyileşmeyen, kanserleşme ihtimalinden şüphelenilen, inceleme sonucunda kötü huylu olduğu tespit edilen, gebeliğe engel teşkil eden veya bağırsakta ise sürekli olarak bağırsak problemlerine yol açan poliplerin alınması gerekir.
Poliplerin cerrahi operasyon yardımıyla çıkarılması, polipektomi olarak da adlandırılan basit bir operasyon yardımıyla gerçekleştirilir. Bulundukları bölgeye uygun görüntüleme tekniği eşliğinde, gerekli cerrahi ekipman yardımıyla poliplerin yeri tam olarak tespit edilir ve polipler çıkartılır. Bu işlem hekimin tercihine ve çalışılan bölgeye bağlı olarak genel veya lokal anestezi altında yapılır. Yaklaşık 20-30 dakika süren kısa bir operasyondur. Genellikle hastanede kalmayı gerektirmez ve hastalar aynı gün içerisinde taburcu olup ertesi gün işlerine ve günlük yaşamlarına dönebilir.
Özetle, oluştuğu bölge neresi olursa olsun polip tedavisinde en önemli nokta poliplerin kötü huylu olup olmadıklarının araştırılması ve riskli bulundukları takdirde derhal alınmalarıdır. Eğer polipin sebep olabileceği belirtiler arasından bir veya birkaçını yaşıyorsanız hemen bir sağlık kuruluşuna başvurarak muayene olmalı ve gerekli testleri yaptırmalısınız.
Eğer polip teşhisi konulduysa mutlaka düzenli kontroller ile vücudunuzdaki polip veya poliplerin detaylı takibini yaptırmayı ihmal etmemelisiniz. Aksi takdirde, hastalık seviyeniz kötüleşecek ve tedavi süreciniz uzayacaktır.
Polipler için uzman yönlendirmesiyle çeşitli kürler ve ilaç tedavisi uygulanabilir. Kötü huylu, kansere sebep olabilecek tümörlerde ise ameliyat gerekir. Ayrıca kötü huylu olmasa da vücudu olumsuz etkileyen polipler de operasyonla alınabilir.
Polip ameliyatı nedir, sorusunun detaylı cevabı polip türüne ve olduğu bölgeye göre değişir. Yeri tam olarak belirlenen polipler olduğu yere uygun müdahale ile açık ya da kapalı ameliyatla alınır. Operasyon süresi de polipin yapısına ve uzmanın hızına göre değişir. Genel anestezi ile yapılan kapalı ameliyatlar ortalama yarım saat sürer ve kişiler birkaç gün içinde günlük hayatlarına dönebilir. Açık ameliyatları daha uzun sürebilir.
Polip tedavisinde polipin türüne, bulunduğu yere, iyi veya kötü huylu olmasına göre farklılık olur. İyi huylu polipler eğer bir rahatsızlık oluşturmuyorlarsa ameliyat gerektirmezler. Takibi yapılan poliplerde kanserleşme ihtimali varsa ve kötü huylu oldukları tespit edilirse operasyon yapılır. Hamile kalmayı engelleyen, bulunduğu organla ilgili sürekli sorun yaratan polipler için de bazen ameliyat tercih edilir. Operasyon polip ya da poliplerin olduğu bölgeye göre açık ya da kapalı yapılabilir. Ameliyatın nasıl olacağı uzman görüşüyle belirlenir.
Polip ameliyatı nasıl yapılır, sorusunun 2 ana cevabı vardır. Kapalı ameliyat genelde rahimdeki poliplerin kesi olmadan alınmasında uygulanan bir yöntemdir. Açık ameliyat ise polipin büyük ve/veya bulunduğu yeri de etkileme durumuna göre gerekebilir.
Operasyon uygulanacak yönteme göre farklı gereçlerle yapılır. Polip ameliyatı kaç saat sürer operasyon tipine göre değişir.
Polip ameliyatı riskleri vücudun hangi bölgesinde yapıldığına ve polipin yapısına, hastanın durumuna göre değişir.
Polip ameliyatında sonra yapılması gerekenler ameliyat bölgesine ve türüne göre değişir. Örneğin ameliyat bağırsakta ya da safra kesesinde yapılmışsa beslenmede kısıtlar oluşabilir. Ameliyat rahimde yapıldıysa beslenme ile ilgili bir kısıtlama gerekmez ya da daha kısa süreli olabilir. Ameliyatın açık ya da kapalı olması da operasyon sonrası dikkat edilmesi gerekenleri etkiler. Açık ameliyatta kesi atılan bölgenin hijyeni ve korunması önemlidir.
Rahim içi polipleri operasyonlarından sonra 1-2 hafta boyunca deniz ve havuza girmemek gerekir. Duşun da ayakta alınması iyi olur. Cinsel ilişki de 1-2 hafta süresince önerilmez.
Ses teli poliplerinde cerrahi müdahale sonrası sesin dinlendirilmesi ve zorlanmaması özellikler ilk günlerde çok önemlidir. Ciddi sorunlar oluşmaması için sigaradan uzak durulmalı ve aşırı sıcak ya da soğuk beslenmeden kaçınılmalıdır.
Ameliyattan sonra iyileşme süresi hastanın vücudunun gücüne ve operasyon türüne göre değişir. Kapalı ameliyatlarda genelde toparlanma daha çabuk olurken açık ameliyatlarda süre biraz daha uzun olabilir.
Polip ameliyatı kaç saat sürer sorusu farklı etkenlere göre değişir. Rahim içi poliplerinde kapalı ameliyatlar polip küçükse 10-15 dakika gibi kısa bir sürede bile yapılabilir. Operasyon sonrası birkaç gün hafif ağrılar olduktan sonra hızlı bir toparlanma olur.
Bağırsak poliplerinde çok basit operasyonlar olabildiği gibi ciddi vakalarda bağırsağın alınması bile gerekebilir. Dolayısıyla polip ameliyatının iyileşme süresi değişkendir. Minik operasyonlarda aynı gün ayağa kalkmak mümkünken, az karşılaşılan ciddi durumlardaki geniş çaplı operasyonlardan sonra dinlenme süresi daha uzun olur.
Safra kesesinde kötü huylu polip olma olasılığı çok düşüktür bu yüzden ameliyat ihtimali de düşük olur. Safra kesesi polip ameliyatı genelde kapalı olur ve 1 günlük hastane yatışından sonra hasta taburcu edilebilir.
Polip ameliyatının olduğu bölgeye göre bazı durumlarda beslenme konusunda dikkat edilmesi gerekir. Özellikle ses teli, bağırsak ve safra kesesi poliplerinde beslenme önemlidir.
Ameliyat sonrası doktor yönlendirmesine göre beslenme programı belirlenir. Diyet tipi kişiden kişiye değişkenlik gösterebilir. Genellikle ilk günler sıvı ya da yumuşak beslenme önerilir. Uzun dönemde dengeli ve sağlıklı beslenme özellikle sindirim ve boşaltım sistemi sağlığı için önem taşır.
Ameliyat tedavi yöntemleri arasında son başvurulan yöntemler arasındadır. Her ne kadar günümüz teknolojisinde ameliyattan dolayı oluşacak olumsuzluklar minimize edilmiş olsa da vücuda müdahale edilmesi sağlık açısından zorlayıcı olabilir. Polip ameliyatının riskleri ameliyat tipine göre değişiklik gösterir. Örneğin rahimde poliplerin çıkarılması için kapalı ameliyat yapıldığında açık ameliyata göre yapışıklık oluşma riski daha düşük görülür.
Genel olarak polip yerinden bağımsız kapalı ameliyatlara yönelim tıp dünyasında biraz daha güvenli görüldüğü için daha fazladır. Ameliyat uygun koşullarda yapılır ve kişi ameliyat sonrası doktorun uyarılarını dikkat alırsa yan etki oluşturmaz. Sadece birçok operasyon sonrası olabilecek kanama, enfeksiyon gibi riskler vardır.
Polip ameliyatlarında kapalı ameliyat tercih edildiğinde açık ameliyat gibi keside enfeksiyon oluşma ihtimali olmaz. Açık ameliyat yapıldıysa kesi bölgesi steril tutulmalıdır. Enfeksiyon olduğunda kesi etrafında dokusal sorunlar ve fazla ısı, akıntılar oluşur. Bu durumda hekime başvurmak gerekir.
Polip operasyonu genelde basit işlemlerle hızlı yapılır ve hasta çabuk iyileşir. Polipin büyüklüğü ve türü operasyon güçlüğünü belirleyen en önemli faktördür.
Polip iyi huyluysa ve vücutta ciddi sorunlar yaratmıyorsa ameliyata gerek duyulmaz. Sadece bazı iyi huylu polipler çok büyük olduğunda alınabilmektedir. Polip kötü huyluysa ve/veya vücut için sistemi bozan problemlere neden oluyorsa alınması gerekir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.