Dansite; bir maddenin yoğunluğu, özkütlesi anlamına gelir. Yoğunluk ya da özkütle, bir maddenin belirli bir hacimde ne kadar kütlesi olduğunun göstergesidir. Tıp alanında vücuttaki idrar, kemik gibi yapıların dansitesi ölçülerek bu yapıların sağlığı ile ilgili bilgi edinilebilir. Sağlık kuruluşlarında en sık yapılan dansite işlemi, idrar dansitesinin ölçüldüğü spesifik gravite testidir.

İdrar Dansite Testi Nedir?

İdrar; böbreklerin vücuttaki atık maddeleri, fazla mineralleri ve fazla suyu uzaklaştırırken oluşturduğu bir sıvıdır. İdrarın konsantrasyonu ise idrar spesifik gravite testi ile ölçülür.

Bu test ile idrarın içerisindeki maddelerin oranına göre oluşan yoğunluk değeri belirlenir. İdrar spesifik dansitesi ile kişinin böbrek fonksiyonu ve hidrasyon durumu hakkında bilgi edinilir.

İdrar Dansite Testi Neden Yapılır?

İdrar yoğunluğu testi farklı nedenlerle istenebilir. Doktor hastadaki belirti ve bulguları tespit edip fizik muayeneyi yaptıktan sonra; gerek boşaltım sistemini ilgilendiren gerek de vücut genelini etkileyen hastalıklarla ilgili bir şüphesi varsa spesifik gravite tetkikini isteyebilir.

Hastalarda idrar yoğunluğu tetkikini şu durumlarda talep edebilir:

• Dehidratasyon
• Aşırı sıvı tüketimi
• Şok
• Diabetes insipidus
• Böbrek yetmezliği
• Böbrek enfeksiyonu
• Kalp yetmezliği
• İdrar yolları enfeksiyonu
• Hiponatremi (kanda sodyum düşüklüğü)
• Hipernatremi (kanda sodyum yüksekliği)

Dansite Düşüklüğü Nedir?

Hastanın idrar tahlil sonuçlarında dansite değeri 1.002-1.30 arasında olması dansite sonucunun normal olduğu anlamına gelir. Eğer dansite değeri 1.002’in altında ise dansite düşüklüğü olur. Dansite düşüklüğünün nedeni, çok fazla su tüketiminden kaynaklanabilir. Bu su tüketiminin sebebi ise bedenin susuz hissetmesiyle meydana gelir. Bu da şekersiz şeker hastalığının habercisi olabilir.

Ayrıca dansite düşüklüğünün diğer nedenleri de vardır:

• Kandaki düşük sodyum değeri

• Şiddetli böbrek enfeksiyonları

• Diabetes insipidus (şekersiz şeker hastalığı)

• Böbrekteki epitel hücrelerinin bazılarının tüp şeklindeki bezlerinde hasar oluşması

• Böbrek yetmezliği

Dansite Yüksekliği Nedir?

Dansite değerinin normalin üstünde olması (1.30 üzerinde olması) dansite yüksekliği anlamına gelir. Dansite yüksekliğinin sebebi böbreklerin normal bir işlevde çalışmadığını ve vücudun susuz kaldığını gösterir.

Dansite yüksekliği ne kadar çoksa bu ne kadar fazla susuz kaldığını ortaya çıkarır. Susuz kalan bir bireyin idrarı koyu renginde olur. Yüksek dansiteye sahip olan bir hastanın idrarında birden fazla madde de bulunabilir.

Bu maddeler şunlardan oluşur:

•            Kırmızı kan hücreleri

•            Beyaz kan hücreleri

•            Bilirubin

•            Protein

•            Kristaller

•            Glikoz

•            Bakteri

Dansite yüksekliğinin sebepleri bedenin fazla susuz kalması ve böbreklerin normal düzeyde çalışmaması ile sınırlı değildir. Dansite yüksekliğine sebep olan başka hastalıklar da vardır.

Bu hastalıklar şunlardır:

•            Şok

•            Böbrek arterinin daralmış olması

•            Kalp yetmezliği

•            İdrarda şeker bulunması (glikoz)

•            Kanda meydana gelen normalden fazla maddeler

•            Adrenal bezlerin normalden daha az hormon üretmesi (addison hastalığı)

•            İdrar yolu enfeksiyonları

İdrar testi yapılırken yapılan testlerin içinde dansite testi dışında hemoglobin, ph ve keton testleri de bulunabilir. Bu testler yapılması gereken testlerdir. Bu testler sayesinde böbrek ve idrarda oluşan değişimler saptanabilir ve daha doğru sonuçlar çıkarılabilir.

Dansite Yüksekliği Belirtileri Nelerdir?

Dansite yüksekliği belirtileri genelde altta yatan başka rahatsızlıklardan da meydana gelebilir. Böbrekte var olan yoğunluk seviyelerinin sebebi ile oluşabilecek bazı belirtiler şu şekilde sıralanabilir:

• İdrar Miktarının Azalmış Olması: İdrar yoğunluğunda böbreklerin içerisinde sıvıdan çok üre bulunabilir. Bu nedenle bireyin boşalttığı idrar miktarında azalma görülmesine sebep olabilir.

• İdrar Kokusunda Oluşan Farklılık: İdrarın kokusunda değişim olması da dansite yüksekliğinin belirtisi olabilir. Bu durumun nedeni böbreklerde ürenin daha fazla olması idrarda kokunun fazla olmasını etkileyebilir.

• Koyu Renkli İdrarın Bulunması: İdrarın yoğunluğu ile birlikte idrarın renginde normale göre koyu bir görünüm oluşabilir. Bunun nedeni de kandaki su seviyesinin üreden daha az olmasıdır.

İdrar Spesifik Gravite Testi Nasıl Yapılır?

İdrar dansite testi oldukça basit bir testtir. Bu test doktor tarafından spesifik olarak istenebileceği gibi rutin olarak tam idrar tetkiki (TİT) testi içerisinde de istenebilir. Doktor spesifik gravite için istem yaptıktan sonra hastanın idrar örneği vermesi gerekir.

Hastalar idrar örneğini sağlık kuruluşu tarafından verilen temiz bir kapta verir. Örnek vermeden önce hasta, üretra çevresindeki bölgeyi antiseptik bir mendil ile temizlemelidir. Temizleme işleminden sonra orta akım idrardan belirli bir miktarı kaba alınmalıdır.

Peki, orta akım idrar demek? idrar yapmaya başlandığındaki idrarın ilk kısmının dışarı yapılması ve orta kısımdaki idrarın kaba alınmasıdır. Bu işlem, ilk baştaki idrarın üretra civarındaki bakteriler ile kontamine olma riski yüksek olduğu için yapılır.

Kaba alınan idrar test için laboratuvara gönderilir. Laboratuvardaki teknisyen idrarı refraktometre adlı bir cihaza koyar. Bu cihaz ile idrarın içerisinden ışık geçirilerek konsantrasyon ölçümü yapılır.

İdrar konsantrasyonu laboratuvarda dipstick metodu ile de ölçülebilir. Bu metotta idrara dipstick batırılır ve dipstickteki renk değişimine göre idrar dansitesi belirlenebilir.

İdrar Dansitesi Testine Nasıl Hazırlanılır?

İdrar spesifik gravite testine hazırlanmak için yapılacak birkaç basit uygulama vardır. Test öncesinde doktor, hastadan bazı ilaçları, özellikle sükroz içerenleri, kesmesini isteyebilir. Spesifik gravite testi yapılırken idrarın içerisinden ışık geçirildiğinden tetkik öncesi idrar rengini değiştirebilecek besinler tüketilmemelidir.

İdrar rengini değiştirebilecek besinler şu şekildedir:

• Pancar
• Böğürtlen
• Bakla
• Havuç
• Ravent

Tetkik öncesindeki günlerde, farklı işlemler için damar yolundan (intravenöz, IV) renkli boya alan kişiler de bu durumu doktora bildirmelidir. Bu durumda doktor idrar spesifik gravite testini başka bir güne erteleyebilir.

İdrar Dansite Sonuçları Nasıl Yorumlanır?

Laboratuvarlar arasında küçük farklılıklar olabilmekle birlikte idrar dansitesinin normal değeri 1.002 ile 1.035 arasında değişir. Tetkik sonucunun bu aralıktan altta veya üstte olması durumunda doktor, hastasına konu ile ilgili bilgi verir.

İdrarın koyu renkli olması, dansitenin yüksek olabileceğine işaret eder. Bu durum hastanın yeterince sıvı tüketmediğinin bir göstergesi olabilir. İdrarın açık renkli olması, dansitenin düşük olabileceğini gösterir. İdrarın açık renkli olması hastanın yeterince sıvı tükettiği, hidrate olduğu anlamına gelir.

Sadece renge bakarak idrar konsantrasyonu tahmini yapmak çok sağlıklı olmayabilir. Bu nedenle idrar rengi ne olursa olsun spesifik gravite testi yapılmalıdır.

İdrar Dansite Düşüklüğü Neden Olur?

İdrar yoğunluğunun düşük olması, hastanın çok sıvı tükettiğini ya da çok susamasına neden olan bir hastalığı olduğunu gösterebilir. İdrar spesifik gravite sonucu düşük geldiğinde alttaki nedenin belirlenmesi için daha ileri tetkikler yapılmalıdır.

İdrar dansite düşüklüğü nedenleri şu şekildedir:

• Diabetes insipidus (Şekersiz şeker hastalığı)
• Böbrek yetmezliği
• Artmış susamaya bağlı fazla miktarda sıvı tüketme
• Böbrek tübüler hücrelerinde hasar

İdrar Dansite Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?

Spesifik gravite değerinin yüksek olması idrarın yoğun olduğu anlamına gelir. Çok sıvı tüketilmemesi idrarın koyulaşmasına ve dolayıysyla da yoğunlaşmasına yol açabilir.

İdrar dansite yüksekliği sebepleri şu şekildedir:

• Dehidratasyon
• İshal, kusma gibi sıvı kaybına neden olabilecek rahatsızlıklar
• Kalp yetmezliği
• Şok

İdrar içerisinde bazı maddelerin çok miktarda bulunması da yoğunluğu artırabilir. İdrar dansitesini artıran bu maddeler şöyle sıralanabilir:

• Glukoz
• Protein
• Kırmızı veya beyaz kan hücreleri
• Bakteri
• Kristal

Hastalarda idrar dansite düşüklüğü veya yüksekliği gibi bir problemle karşılandığında altta yatan sebebin araştırılması için; idrar osmolaritesi, idrar pH’sı, idrar kültürü, idrarda keton testi gibi ek tetkikler yapılabilir.

Memede Asimetrik Dansite Nedir?

Memede asimetrik, hastalarda sık karşılaşılan belli bir alanı, yani memeyi ele geçiren mamografik bir hastalık türüdür. Bu hastalık türünde iki meme farklı boyutlarda görülebilir ve memelerin iç yapıları arasında belli bir simetri görünümü vardır. Asimetrik görüntü sadece bununla sınırlı değildir, bazı durumlarda sıkıştırmadaki farklılıktan da kaynaklanabilir.

Memenin gerçek asimetrik boyutu üç boyutludur ve farklı pozisyona bağlı olarak alınan grafilerde izlenebilir. Asimetri simetri olmayan meme dokusuna da bağlı olabilir ve kitle nedeniyle de oluşabilir. Asimetrik dansite içerisinde yağ dansitesinin gözlenmesi, normal asimetrik meme dokusunun kitleden ayırt etmesinde yardımcı olabilir.

Şüpheli görülen asimetrik dansitede bölge meme dokusundan daha küçük ve yuvarlaktır ve de dansitesi orta bölüme doğru artış gösterebilir. Bu nedenle ayırt edebilmek için ek pozisyonlarda alınmış bazı özel grafilere ihtiyaç duyulabilir.

Sağlıklı Bir Boşaltım Sistemi için Neler Yapılabilir?

İdrarın dansite, renk, pH, glukoz, protein gibi pek çok değerinin normal aralıkta olması için boşaltım sisteminin ve hatta tüm vücudun sağlıklı olması gerekir. Çünkü idrar, böbreğin vücuttaki atık maddeleri uzaklaştırmak için oluşturduğu bir sıvıdır. Dolayısıyla vücut ve boşaltım sistemi sağlığı, idrar parametrelerin normal olması için oldukça önemlidir.

Boşaltım sistemi sağlığını korumak için yapılması gereken uygulamalar şu şekildedir:

• Yeterli Sıvı Tüketin: Sağlıklı kişilerin; cinsiyet, egzersiz durumu, yaşadığı ortamın sıcaklığı gibi değişkenlere bağlı olmakla birlikte günde en az 8 bardak sıvı tüketmelidir. Tüketilecek sıvının da su, maden suyu benzeri içecekler olmasına özen gösterilmelidir. Kalp yetmezliği gibi sağlık sorunu yaşayan kişilerin ise doktorunun önerdiği şekilde sıvı kısıtlamasına dikkat etmelidir.
• Alkol ve Kafeinden Uzak Durun: Alkol ve kafein içeren kahve, çay, çikolata, gazlı içecek gibi besinlerin tüketiminin sınırlandırılması; boşaltım sistemi sağlığı için iyi olabilir.
• Sigarayı Bırakın: Sigara, vücuttaki pek çok organı olumsuz etkilediği gibi mesaneyi (idrar torbasını) da kötü etkileyebilir. Bu nedenle sigaraya hiç başlamamak ya da başlandıysa bırakmaya yönelik adımlar atmak boşaltım sistemi için fayda sağlar.
• Kabızlığı Önleyin: Kabızlık, idrar boşaltımı başta olmak üzere boşaltım sistemi sağlığını bozabilir. Dolayısıyla kabızlığı önleyici; lifli gıdalardan oluşan bir beslenme düzeni oluşturma, bol sıvı tüketme gibi uygulamalar yapılmalıdır.
• Düzenli Egzersiz Yapın: Fiziksel olarak aktif olarak ideal kiloda kalmak da genel sağlığı pozitif yönde etkiler.
• İdrarınızı Tutmayın: Gün içerisinde her 3-4 saatte bir idrar yapılmalıdır. İdrarı tutmak mesane kaslarını zayıflatabilir ve idrar yolu enfeksiyonu riskini artırabilir.
• Pamuklu İç Çamaşırları Giyin: Dar, naylon kumaştan yapılma iç çamaşırları; üretra bölgesinin nemli kalmasına neden olarak bu bölgedeki bakteri üremesini artırır. Bu nedenle bol, pamuklu kumaştan yapılan iç çamaşırları tercih edilmelidir.
• Cinsel İlişkiden Sonra İdrarınızı Yapın: Özellikle kadınlarda cinsel ilişki kaynaklı idrar yolu enfeksiyonları sık görülür. Bu durumu önlemek için cinsel ilişkiden hemen sonra idrar yapılması önerilir.

İdrar yaparken ağrı, acı, yanma veya idrara renginde değişim gibi boşaltım sistemi sağlığıyla ilgili şikayetleri olan kişiler vakit kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır. Bu şikayetlerin göz ardı edilmesi, ileride çok daha ciddi problemlerin oluşmasına yol açabilir. Dolayısıyla idrar ile ilgili şikayetleri olan kişiler, donanımlı bir sağlık merkezinde gerekli tetkikleri yaptırarak sorununu teşhis ve tedavi ettirmelidir. 

Sıkça Sorulan Sorular

Yukarıda dansite hakkında genel bir bilgi verilmiş olsa da kullanıcıların sıkça sorduğu soruları aşağıda bulabilirsiniz.

DANSİTE İDRAR NEDİR?

Dansitenin sözlük anlamı yoğunluk olarak tanımlanır. Dansite idrar ise, böbreklerde biriken idrarın yoğunluğunu ve altta var olabilecek rahatsızlıkları tespit eder.

İDRARDA DANSİTE NORMAL DEĞERİ KAÇ OLMALIDIR?

Dansite değerinde herhangi bir sorun olmayan bir bireyin normal dansite değeri 1.002- 1.030 arasında olmalıdır.

İDRAR DANSİTE TESTİ NEDİR?

İdrarın yoğunluğunu ölçmeye yarayan idrar dansite testi, idrarın içindeki maddelerin fazlalığını da belirleyebilir. Bu test sayesinde böbreğin durumu ve işleyişi de tespit edilebilir. Böylece herhangi bir sorun varsa gerekli tedavi erkenden uygulanabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.