Süt alerjisi olan kişilerde süt ve ürünleri tüketildiği zaman vücutta anormal alerjik yanıtlar oluşmaktadır. Bu alerjik yanıtın sütün yapısında bulunan proteinlerden kaynaklı olduğu düşünülmektedir. Süt alerjisi sıklıkla inek sütüne gelişmekle beraber keçi sütü, manda sütü gibi diğer hayvan sütlerine karşı da gelişebilmektedir. Süt alerjisine özellikle emme çağındaki bebeklerde rastlanmaktadır. 

Süt Alerjisi Nedir?

Süt alerjisibağışıklık sisteminin, sütteki yirmiden fazla proteinden bazılarına karşı oluşan güçlü yanıtıdır. Normal kişilerde süt tüketimi hiçbir reaksiyona sebep olmazken süt alerjisine sahip kişilerde ise ciltte döküntüler, ishal, şişkinlik, solunum sıkıntıları gibi belirtiler görülebilir. 

Süt alerjisi sıklıkla yeni doğan bebeklerde ilk 6 ay içinde belirti verir ve okul çağına dek kendiliğinden düzelir. Alerji, bebeğe inek sütü veye inek sütü ürünleri içeren mamalar verildikten sonra fark edilir. İnek sütü alerjileri diğer tüm besin alerjileri arasında en sık görülen tiptir.

Bebeklerde Süt Alerjisi Belirtileri Nelerdir?

Bebeklerde süt alerjisi belirtileri en sık gastrointestinal sistemde, ciltte ve solunum sisteminde görülmektedir. Peki bebeklerde süt alerjisi olduğunu nasıl anlarız? Bu alerji türünde sıklıkla gis belirtileri görülmek üzere gözlemlenen diğer semptomlar şunlardır:

• Ağız içinde şişlikler,
• Yutma güçlüğü,
• Bulantı ve kusma,
• Sütün mideden ağza geri gelmesi,
• Dispepsi,
• Erken doyma,
• Sütü reddetme,
• İshal,
• Gelişme kaybı,
• Karın ağrısı,
• Kolik ataklar,
• Geçmeyen kabızlık,
• Ciltte döküntüler,
• Nefes alıp vermede zorlanma, hırıltı çıkarma,
• Solunum sıkıntıları,
• Ağız ve dudağın çevresinde karıncalanma hissi ve kaşıntı,
• Ağız ve boğazda kırmızı lekeler,
• Kuru öksürük,
• Ürtiker,
• Anjioödem,
• Atopik dermatit,
• Temas egzaması,
• Yüzde ve boyunda kızarıklık,
• Besin proteini ilişkili enterokolit,
• Besin protein enteropatisi,
• Heiner sendromu,
• Burun akıntısı ve burun tıkanıklığı,
• Gözlerde enfeksiyon belirtisine benzer semptomlar (kızarma, kaşıntı, sulanma).

Süt alerjisi olan bebek yukarıda yer alan herhangi bir veya birkaç belirtiyi görebilir. Eğer siz de bebeğinizde bu semptomları gözlemlediyseniz uzman bir hekime başvurabilirsiniz. İnek sütündeki mevcut proteinler alerjik reaksiyonlar ortaya koyabilir. Vücudun verdiği bu reaksiyon bebeklerde süt alerjisi neden olur sorusunun yanıtıdır. 

Süt Alerjisi Neden Olur?

İnek sütü alerjileri sütün içerisinde bulunan proteinlerden dolayı oluşmaktadır. Sütteki proteinler 

vücuda alındığında majör veya minör reaksiyonlara sebep olabilirler. Sütte alerjik reaksiyonlara en çok sebep olduğu düşünülen iki protein grubu kazeinler ve whey proteinleridir. 

Kazeinler inek sütündeki tüm proteinlerin 5’te 4’ünü oluştururlar ve süte renk verirler. Whey proteinleri çok kolay çözünebilen bir grup olduğu için bağırsak zarından kolayca geçebilir. Kazeinler ise asılı bulunurlar ve peyer plakları üzerinden bağışıklık sistemine tanıtılırlar. 

Kazein proteinleri whey proteinlerine göre vücutta çok daha fazla immün cevap oluştururlar yani daha alerjenlerdir. Bilinenin aksine sütün pastörize edilmesi ile bu proteinler pasifleşmezler ve alerjen etki göstermeye devam ederler.

İnek sütü alerjisi, yetişkinlerde de görülebilen bir alerji türüdür. Yetişkinlerde süt alerjisi belirtileri içerisinde;

• Burun akıntısı
• Deride kurdeşen ve kaşıntı
• Karın ağrısı ve gaz
• İshal 
• Kusma gibi semptomlar yer alır. 

Süt Alerjisi Çeşitleri Nelerdir?

Süt alerjileri alerjinin oluşum mekanizmasına göre sınıflara ayrılmıştır. Ayrımda reaksiyonun IgE üzerinden gerçekleşip gerçekleşmemiş olması belirleyici iken sınıflandırmalar ise şu şekildedir:
 

• IgE Aracılı Süt Alerjisi: IgE aracılı alerjilerde immün yanıt çok hızlı açığa çıkar ve semptomlar hemen görülmeye başlanır. Ağır ve ölümcül tablolar oluşabilir.
• Non-IgE Aracılı Süt Alerjisi: IgE aracılı olmayan reaksiyonlar IgE aracılı olanlardan daha yavaş açığa çıkmaktadır. En temel semptomlar gis semptomlarıdır. Reaksiyonlar besin alımından günler sonra bile başlayabilmektedir.
• Karma Tip Süt Alerjisi: Karma tip alerjilerde hem IgE aracılı reaksiyonlar hem de hücre aracılı reaksiyonlar görülmektedir.

Süt Alerjisi Tanısı Nasıl Konulur?

İnek sütü alerjisi tespitinde kullanılan birçok yöntem vardır. Bunların arasında hastanın detaylı beslenme bilgisinin alınması büyük önem taşımaktadır. 

Hastadan alınan öyküde besinin alınma zamanı, alınma miktarı gibi durumlar ve hazımsızlık, kusma, solunum sıkıntıları gibi semptomlar sorgulanmalıdır. Hastadan alınan detaylı öykü ve yapılan fiziksel muayene dışında tanıda kullanılan diğer yöntemler şunlardır:

• Besin provokasyon testi,
• Spesifik IgE testi,
• Deri prick testi,
• Atopi yama testi,
• Total IgE testi,
• Eliminasyon,
• Oral yükleme testi.

Süt Alerjisi Olan Bebeğin Annesi Emzirme Döneminde Nasıl Beslenmelidir?

Emziren anne süt veya süt ürünleri ile beslendiği zaman alerjen yapıdaki proteinler anne sütüne geçebilmektedir. Bu sebeple bebeğinde süt alerjisi bulunan anneler beslenmelerinde oldukça hassas davranmalıdırlar. Özellikle çiçeği burnunda anneler, çocuklarda süt alerjisi ne zaman belli olur? diye merak eder. Bu alerji türünü belli edecek pek çok farklı belirti vardır. 

Anne beslenmesinden sütün kendisinin yanında peynir, krema, yoğurt, kefir, peynir altı suyu bulunduran ürünler, tereyağı gibi ürünleri de çıkarmalıdır. Ayrıca süt ürünü olarak geçmeyen fakat süt proteinlerini bulunduran protein tozları ve peynir yapma tozları da sakıncalı ve kısıtlanması gereken besinler arasındadır. 

Anne dışarıdan alınan besinlerin içeriğini iyice okumalı, “süt ürünü değildir.” ifadesini görse dahi üründe süt proteinleri bulunmadığını ayrıca teyit etmelidir. Bu sırada anne sütüne devam edilmeli bebeğin beslenmesi aksatılmamlıdır. Eğer anne sütü bebek için yetersiz kalıyor ise bebeğe süt alerjilerinde kullanılan güvenilirliği kanıtlanmış mamalar takviye olarak verilebilir.

Süt alerjisi bulunan çocuklarda farklı memeli hayvanların sütlerinin alerji yapıp yapmadığı araştırıldığında inek sütü ile keçi ve koyun sütleri arasında çapraz reaksiyon olduğu ve bebekte bu sütlerin tümünün alerjiye sebep olduğu fark edilmiştir. Bu yüzden en sağlıklı yöntem tüm süt ürünlerini tamamen kesmek olarak görülmüştür. 

Süt ürünlerini alamayan annede sütte bulunan vitamin ve minerallerden mahrum kalma görülebileceğinden anne takviye kullanabilir. Özellikle kalsiyum takviyeleri süt ve süt ürünlerinden yoksun diyet yapan anneler için önerilmektedir. 

Süt Alerjisi Olan Bebeklerde Hangi Mamalar Tercih Edilmelidir?

Anne sütünün bebek için yetersiz kaldığı zamanlarda takviye olarak mamalar tercih edilmektedir. Fakat süt alerjisi olan bebekler her mamayı tolere edememektedirler. Bu yüzden onlar için özel olarak üretilmiş mamaları kullanmalıdırlar. Süt alerjisine sahip bebekler için tercih edilebilecek mamalar şunlardır:

• İleri derece hidrolize mamalar: Hidrolize mamalar inek sütünde bulunan proteinlerin parçalanması ile yani hidrolize edilmesiyle üretilen mamalardır. Süt alerjisine sahip çocuklar için oldukça güvenli ve ilk sırada tercih edilen mamalardır.
• Aminoasit bazlı mamalar: Aminoasit bazlı mamaların güvenilirliği oldukça yüksek olmakla beraber maliyetleri kısmen yüksektir. neredeyse hiç süt proteini içermemesi sebebiyle ağır süt alerjisi olgularında sıklıkla tercih edilmektedirler. Ayrıca çoklu besin alerjisine sahip bebekler için oldukça değerli bir mamadır. İleri derece hidrolize mama ile arasında belirgin besin değeri farkları bulunmamaktadır.
• Soya bazlı mamalar: Soyanın kendisi de alerjen bir besin olduğundan dolayı soya bazlı mama başlanacak bebekte soya alerjisi bulunup bulunmadığı test edilmelidir. Bundan dolayı detaylı bir ön araştırma gerçekleştirildikten sonra kullanılabilecek mama çeşididir. Diğer mamalara göre maliyetleri daha düşüktür ve lezzet açısından daha başarılıdırlar. Yapısında yer alan fitoproteinlerin vücutta hormonal etkiye sebep olması nedeniyle 6 aydan büyük bebekler için kullanımı önerilmektedir.
• Pirinç bazlı mamalar: Tatları başarılıdır ve maliyet açısından uygunlardır. Fakat içerdiği bazı maddelerin toksik etkiye sebep olabilme tehlikesine karşın okul öncesi zamanda kullanımı önerilmemektedir.

İnek Sütü Alerjisi Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Gıda alerjilerini kesin olarak tedavi eden bir tıbbi yöntem bulunmamaktadır. Tedavinin temelini alerjen besinden kısıtlı diyet yapma ve olası alerji gelişme durumunda semptomları önlemek, yatıştırmak oluşturmaktadır. Yapılan diyet hem bebeğin gelişimini etkilemeyecek derecede zengin hem de alerjen besinler açısından tamamen kısıtlı olmalıdır.

Ailesinde veya bebeğin kendisinde anafilaksi öyküsü mevcut ise acil müdahalede adrenaline enjeksiyonuna yer verilmelidir. Süt alerjisi tedavisinin temel unsurları şu şekilde özetlenebilir:

• Alerjen besinlerin hem emziren annenin hem de bebeğin diyetinden çıkarılması
• Aile yakınlarına uygun eğitim verilmesi
• Semptomların tedavi edilmesi (bu amaçla antihistaminikler tercih edilebilir)
• Acil müdahalenin doğru zamanda sağlanması (adrenalin enjeksiyonu)
• Alerjinin geniş takibi

Besin alerjileri hafif deri döküntüleriyle reaksiyon verebileceği gibi ölüme kadar giden ağır semptomlara da yol açabilmektedir. Bu yüzden besin alerjileri ihmale getirilmemeli ciddiyetle takip edilmelidir. Eğer siz de süt tüketimi sonrasında bebeğinizin alerji semptomları gösterdiğini fark ettiyseniz uzman bir hekime başvurabilirsiniz. Gerekli tüm tetkikleri yaptırarak bebeğinizin süt alerjisinin olup olmadığını öğrenebilir ve gerekli tedaviyi alabilirsiniz.

Sağlık rehberindeki Alerji nedir? Alerji Çeşitleri ve Alerji Belirtileri Nelerdir? içeriğimiz dikkatinizi çekebilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.