Psikoterapi, kişilerin duygu, düşünce ve davranışlarında olumlu bir değişim sağlamak için yapılan çeşitli iletişim teknikleridir. Psikoterapi, genel olarak bir ruh sağlığı uzmanının desteği ile sorunların, konuşma yolu veya çeşitli tekniklerle üstesinden gelme sürecidir. Yazının devamında ‘‘Psikoterapi nedir?’’ sorusunun daha kapsamlı cevaplarını bulabilirsiniz.

Psikoterapi Neden Yapılır?

Psikoterapi, en genel tabiriyle bir sorunlu ruh halinin tedavisidir. Bu yöntem, ilaçlarla birlikte eş zamanlı olarak veya tek başına uygulanabilir. Psikoterapi, normal bir sohbetten daha farklı tekniklere dayanır ve bu sebeple, terapi sonunda normal bir konuşmanın verdiği rahatlığa ek olarak ruhsal yönden iyileşme sağlanması için yapılır.

Psikoterapi Türleri Nelerdir?

Psikoterapi türleri, kendi içinde farklı isimlerle adlandırılır ve belirli psikolojik durumlara göre değişkenlik gösterir. Psikoterapi türleri, tek başına uygulanabileceği gibi diğer türlerle bir kombinasyon içinde de uygulanabilir. Genel olarak kabul görmüş psikoterapi türlerinden bazıları ise şu şekildedir:

Bireysel Terapi: Bireysel terapi, yalnızca terapist ve danışan arasında olan bir terapi türüdür.

Grup Terapisi: Grup terapisi, aynı psikolojik sorunlardan muzdarip kişilerin duygularını, deneyimlerini, yaşadıklarını paylaşmasına olanak tanıyan bir terapi türüdür. Bu yöntemde, iki veya daha fazla kişinin terapiye alınır ve böylece kişilerin yaşadığı sorunların, başkalarında da olabileceği vurgusu yapılır.

Aile Terapisi: Psikolojik sorunları olan kişilerin, psikoterapi süreci kadar aile üyelerinin desteği de oldukça önemlidir. Bu yöntemle aile üyelerinin, tedavi gören yakınlarının neler yaşadığı, onlara nasıl davranmaları gerektiği ve tedavi sürecindeki yaklaşımlarının nasıl olması gerektiği öğrenmeleri amaçlanır.

Evlilik/Çift Terapisi: Evlilik veya çift terapisi olarak adlandıran bu yöntemde, partnerler terapiye birlikte katılır. Terapide, partnerlerin birbirleriyle yaşadıkları sorunlar, anlaşmazlıklar veya çatışmalara çözüm bulunmaya çalışılır. Çiftlere, aralarındaki sorunlu davranışların hangi değişikliklerle düzeltilebileceği anlatılır.

Psikoterapi Avantajları Nelerdir?

Psikoterapide, danışan ve terapist arasında güvene dayalı bir ilişki olur. Kişiler, terapi sırasında konuşulanların orada kalacağını ve başla kimselerin bilmeyeceğinden emin olur. Terapistler, danışanları yargılamaz ve anlatılanlar karşında eleştirel bir üslup kullanmaz. Psikoterapide, kişide olan ve kendinin bile görmek istemeyeceği problemler açık bir şekilde anlatılır ve böylece kişi, sorunlu duygu ve davranışlarıyla yüzleşmiş olur. Bu sayede, kişideki farkındalıkların açığa çıkması sağlanabilir.

Psikoterapi Kimlere Uygulanır?

Psikoterapi, içinde bulunduğu ruhsal ve zihinsel durumdan rahatsızlık duyan herkese uygulanabilen bir tedavi yöntemidir. Psikoterapi ayrıca, yaşamı olumsuz etkileyen kaygı, endişe gibi birçok olumsuz duygunun iyileşmesini isteyen kişilere uygulanır. Psikoterapi kimlere uygulanır? sorusunun diğer cevapları ise aşağıdaki gibidir:

• Obsesif kompulsif bozukluğu, fobileri, panik bozukluğu veya travma sonrası stres bozukluğu gibi kaygı bozuklukları olan kişilere
• Depresyon ve bipolar bozukluk gibi ruh hali bozuklukları olanlara
• Alkol, uyuşturucu bağımlılığı veya kumar gibi bağımlılıkları olanlara
• Anoreksiya (zayıf olmaya rağmen kilo alma korkusu) veya bulimia (aşırı yemek yeme ve sonrasında zorla kusma durumu) gibi yeme bozuklukları olan kişilere
• Borderline (terk edilme korkusu) veya bağımlı kişilik gibi bazı kişilik bozuklukları olanlara
• Gerçeklerden kopmaya neden olan şizofreni veya diğer psikotik bozuklukları olanlara
• Cinsel veya fiziksel şiddete maruz kalmış kişilere

Psikoterapiden Hangi Faydalar Beklenebilir?

Psikoterapide beklenen temel fayda, kişideki ruhsal problemlerin belirlenip iyileştirilmesidir. Genel olarak psikoterapinin sağladığı faydalardan bazıları ise şöyledir:

• Kişilerin içinde bulunduğu sorunlu düşünce ve davranışları anlaması ve bunlarla nasıl başa çıkması gerektiğinin öğrenilmesini sağlamak.
• Kişilerdeki ruhsal durumun bozulmasına yol açan faktörlerden olan; aile yakınlarından veya sevilen birinin ölümü, iş kaybı veya boşanma gibi yaşam sorunlarını anlayıp kabul etmek. Yaşanılan bu sorunları çözmek ve iyileştirmek için nasıl ele alabileceğine yardımcı olmak.
• Yaşamda kontrolü sağlayıp yine yaşamdan alınan zevk duygusunu yeniden kazandırmak.
• Yaşanılan psikolojik sorunlarla sağlıklı bir şekilde başa çıkma tekniklerini ve problem çözme becerilerini öğretmek.
• Partnerle, iş-okul arkadaşlarıyla veya iş birliği içinde olunan kişilerle yaşanılan sorunların çözülmesine yardımcı olmak.
• Diyabet, kanser, kronik ağrı gibi ciddi fiziksel rahatsızlıklarla yüzleşip, bunlarla mücadele etmenin gerekliliğini anlatmak.
• Fiziksel veya zihinsel kaynaklı olan cinsel sorunlarla nasıl başa çıkılması gerektiğini sağlamak.
• Çok uyumak veya uyumada zorluk çekme gibi uyku sorunlarının çözülmesine yardımcı olmak.

Psikoterapide Yaş Sınırı Var Mıdır?

Psikoterapi, her yaştan insan için uygun bir ruh sağlığı tedavisidir. Kişilerin içinde bulunduğu psikolojik sorunların çözümü, yaşlarının genç ya da ileri olduğuyla ilgili değildir. Bunun için danışanların yapması gereken, kendi yaş ve ihtiyaçlarına uygun olan terapist seçimidir. Çocuk, ergen, yetişkin olmak üzere, farklı yaş gruplarındaki kişilere, özel uzmanlık alanı olan terapistler terapi verir.

Psikoterapi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Psikoterapi tedavisi, ruh sağlığı uzmanlarının hastaların ihtiyaçlarına yönelik belirlemelerine göre çeşitli yöntemlerle yapılabilir. Terapilerde, bilimsel olarak kanıtlanmış farklı teknik ve yöntemlere başvurulabilir. Psikoterapi tedavisinde başvurulan terapi yöntemlerinden bazıları ise şöyledir:

• Bilişsel Davranışçı Terapi: Bilişsel davranışçı terapi, psikoterapide en sık başvurulan türlerden biridir. Bu yöntem, kişilerde olan sağlıksız duygu, düşünce, inanç ve davranışların sağlıklı bir şekilde değiştirmeye yardımcı olabilir.
• Psikodinamik Terapi: Psikodinamik terapi, genellikle çocukluk döneminden kaynaklanan sorunların çözümüne yönelik yapılan bir terapidir. Bu yöntemle kişilere, geçmiş dönemde yaşadıkları olumsuz deneyimleri daha iyi anlamaları ve yönetmeleri sağlanabilir.
• Kişilerarası Terapi: Kişilerarası terapi, aile ve arkadaş çevresiyle ilgili olan etkileşimlere ve yas sürecini yönetmeye odaklanır. Bu terapi yöntemi, genellikle 3-4 ay sürer ve belirtilen yaşam olaylarının sebep olduğu depresyonu iyileştirebilir.
• Diyalektik Davranış Terapisi: Diyalektik davranış terapisi, yüksek riskli ve tedavisi nispeten daha zor kişilere yönelik bir yöntemdir. Örneğin, intihar düşüncesi veya sınırda kişilik bozukluğu gibi durumu olan kişilere uygulanabilir.
• Destek Tedavisi: Destek tedavisi, psikoterapi seansları ile birlikte yürütülen bir tedavi şeklidir. Bu sayede kişilerin, kendi başlarına sorunlu düşünceleriyle baş etmeleri, sosyal işlevleri ve özgüvenleri yeniden kazandırılmış olabilir. Destek tedavisine örnek olarak, hayvan destekli terapi veya müzik terapileri verilebilir.

Psikoterapi İşe Yarar mı?

Psikoterapide yaşanılan durum bir bütün olarak ele alınır. Psikoterapideki amaç, yalnızca o anki sıkıntıyı ortadan kaldırmak değil, içinde bulunan sıkıntının kaynağını bulup onu çözmeye yönelik yapılan çalışmadır. Bu sebeple de psikolojik sorunun kökünden çözülmesine olanak sağladığından işe yarayan bir tedavi yöntemidir.

Psikoterapi Süreci Nasıl İşler?

Psikoterapi süreci, kişilerin içinde bulundukları psikolojik durumun boyutuna ve terapilere nasıl cevap verdiğine yönelik olarak değişkenlik gösterebilir. Bu süreç bazı kişilerde kısa vadeli sürerken bazı kişilerde ise 1 yıla varan psikoterapi sürecini gerektirebilir. Psikoterapi seansları genellikle, 45-60 dakika sürer ve haftada 1 veya 2 kez yapılır. Psikoterapi sürecini belirleyen faktörler ise şöyledir:

• Semptomların ciddiyeti
• Semptomların ne kadar süredir devam ettiği
• Özel bir akıl hastalığı durumu varlığı
• Stresli bir hayat yaşanıp yaşanmadığı
• Ruhsal sıkıntıların günlük yaşamı ne kadar etkilediği
• Aile üyelerinin veya yakın çevrenin bu süreçte destek olup olmadığı
• Psikoterapinin maddi boyutu

Etkili Bir Psikoterapi İçin Ne Yapmak Gerekir?

Psikoterapi sürecinin iyi bir şekilde geçmesi için terapistin başarısı kadar, danışanın da çaba ve özen göstermesi gerekir. Etkili bir psikoterapi için bazı ipuçları ise şu şekilde olabilir:

• Planlanmış tüm randevulara katılmak
• Terapilerde rahat hissetmeye emin olmak
• Terapiste karşı açık ve dürüst olmak
• Terapiden hızlı bir sonuç beklememek
• Seanslar arasında terapistin istediklerine uymak
• Terapinin iyi geleceğine inanmak ve olumlu sonuçlarına odaklanmak

Siz de içinde bulunduğunuz ruh halinden rahatsızlık duyuyorsanız ve bir çözüm bulmak istiyorsanız, bir sağlık kuruluşuna başvurup uzman desteği alabilirsiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.