Her ne kadar son yıllarda adı daha çok duyulsa da eski Mısır kaynaklarında da izine rastlanan aspir bitkisinden elde edilen aspir yağı bileşiğinde bulunan maddeler sayesinde sağlığa sayısız faydası olan yağlardan bir tanesidir. Mutfaklarda kullanımının yanı sıra günümüzde cilt ve saç bakımında da sıklıkla tercih edilen aspir yağının faydaları, kullanımı gibi konularda detaylı bilgi için yazının devamını okuyabilirsiniz.

Aspir Yağı Nedir?

Aspir yağı halk arasında yalancı safran, haspir, Amerikan safranı gibi farklı şekillerde de adlandırılan aspir bitkisinden elde edilen bir yağ çeşididir. Aspir bitkisi başta Çin, Hindistan, İran ve Türkiye olmak üzere Asya ve Afrika’da doğal olarak yetişen ve yetiştiriciliği yapılan bitkilerden bir tanesidir. Papatyagiller olarak da bilinen Compositae (Asteraceae) familyasının bir üyesi olan aspir bitkisi yağlı ve tohumlu yapısı ile bilinir. Kışlık ve yazlık olarak ekilebilen aspir tek yıllık bir bitkidir. Daha önceki dönemlerde yetiştirilen aspir bitkisinin yaklaşık %25-27’sini yağ asitleri oluştururken günümüzde bitkinin yeni çeşitlerinin geliştirilmesi ile bitkinin içerdiği yağ miktarının da ciddi ölçüde arttığı görülmektedir

Aspir Yağı Besin Değeri

Aspir bitkisinden elde edilen iki farklı aspir yağı çeşidi bulunmaktadır. Bunlardan ilki yüksek linoleik aspir yağı, bir diğeri ise yüksek oleik aspir yağıdır. Yüksek linoleik aspir yağı çoklu doymamış yağ asitleri (Omega 3- Omega-6 gibi), yüksek oleik aspir yağı ise tekli doymamış yağlar bakımından zengindir. Yaklaşık 100 gram aspir yağının Omega-3 gibi yağ asitlerinin kalp ve damar sağlığına olan olumlu etkileri uzun yıllardan bu yana bilinmektedir. Ek olarak aspir bitkisinin bileşiğinde sağlığa olan katkıları ile bilinen birbirinden önemli bileşenler vardır. Buna göre yaklaşık 100 gram aspir yağı 13,8 gram çoklu doymamış yağ asidi, 71,6 gram tekli doymamış yağ asidi içerir. Bunun yanı sıra aspir yağı cilt sağlığına olan katkıları ile bilinen E vitamini ve kanın pıhtılaşma sürecinde rol oynayan K vitami gibi insan sağlığında önemli yeri olan vitaminler bakımından da zengindir.

Aspir Yağı Ne İşe Yarar?

Aspir yağı başta cilt ve saç bakımı olmak üzere pek çok kullanım alanına sahiptir. Bileşiğinde tekli ve çoklu doymamış yağ asitlerinin yanında E ve K vitaminleri gibi vitaminleri barındıran aspir yağının faydaları sadece cilt ve saç bakımı ile sınırlı değildir. Aspir yağının kan şekerini dengelemeye, kolesterolü düşürmeye ve vücuttaki inflamasyon yani iltihaplanma ile savaşmaya yardımcı olduğunu gösteren çeşitli bilimsel çalışmalar da mevcuttur. Buna göre başlıca aspir yağı faydaları aşağıdaki gibidir:

• Cildin bakımına yardımcı olabilir: Aspir yağında bol miktarda yağ asidi bulunur. İçerisindeki yağ asitleri sayesinde aspir yağı cildin kaybettiği nemi geri kazanmasına yardımcı olabilir. Bununla birlikte aspir yağı, cildin normal fonksiyonuna destek olması ile bilinen E vitamini bakımından da zengindir. Bu sayede cildi nemlendirirken aynı zamanda güneşin zararlı etkilerinden korumaya da yardımcı olabilir. Ek olarak aspir yağında pek çok antienflamatuar (iltihap önleyici) özellik gösteren madde bulunur. Bileşiğinde bulunan antienflamatuarlar sayesinde aspir yağının akne gibi cilt sorunlarının önlenmesinde de etkili olabileceğini gösteren çeşitli çalışmalar da mevcuttur.
• İnflamasyonu önlemeye yardımcı olabilir: Vücutta enfeksiyon veya doku hasarı gibi bir sağlık sorunu olduğunda bağışıklık sistemi harekete geçer. İnflamasyon yani iltihaplanma vücutta meydana gelen doku hasarı veya enfeksiyon karşısında bağışıklık sistemi hücrelerinin onu yok etmek için harekete geçmesi olarak tanımlanabilir. Normal şartlarda kısa süreli inflamasyon zararlı olmayabilir. Ancak uzun süreli yani kronik inflamasyon zamanla kanserden kardiyovasküler (kalp-damar) hastalıklara kadar önemli sağlık sorunlarına neden olabilir. Bazı çalışmalar Omega-3 gibi linoleik yağ asitleri sayesinde aspir yağının inflamasyonu önlemeye yardımcı olabileceğini göstermektedir.
• Kan şekerini dengede tutmaya yardımcı olabilir: Kandaki şekerin yüksek olması ile karakterize olan şeker hastalığı (diyabet) zamanla pek çok doku ve organda hasara neden olabilir. Bazı bilimsel araştırmalar düzenli olarak aspir yağı kullanımının kan şekerini kontrol altına almaya ve bileşiğinde bulunan doymamış yağ asitleri sayesinde insülin hormonunun üretimini teşvik etmeye yardımcı olabileceğini gösterir.
• Kolesterolü kontrol altına almaya yardımcı olabilir: LDL olarak da bilinen kötü kolesterol zamanla damarlar yağ ve benzeri maddelerin birikmesine neden olarak kardiyovasküler hastalık riskini artırabilir. Doymuş yağlar ile kıyaslandığında Omega-3 gibi doymamış yağ asitleri kandaki kolesterolü düşürmeye yardımcı olabilir. Bazı çalışmalar düzenli olarak aspir yağı tüketiminin kandaki kötü kolesterolü (LDL) düşürülmesine ve iyi kolesterol (HDL) seviyesinin yükseltilmesine yardımcı olabileceğini göstermektedir.

Aspir Yağı Nasıl Kullanılır?

Aspir yağı yemek yapımından, cilt ve saç bakımına kadar pek çok farklı kullanım alanına sahiptir. Aspir yağını oral (ağız) yoluyla kullanmak isteyenlerin boy, kilo ve cinsiyet gibi faktörlere göre belirlenen günlük alım miktarlarına dikkate alması önerilir. Buna göre bazı bilimsel çalışmalar yetişkinlerin 2 ay boyunca günde 20-30 mL aspir yağı kullanabileceğini göstermektedir. Ancak özellikle diyabet gibi herhangi bir kronik sağlık sorunu bulunanların aspir yağı da dahil olmak üzere herhangi bir ürün kullanmadan önce doktorlarına danışması önemlidir.

Aspir yağı diğer pek çok bitkisel yağ ile kıyaslandığında daha yüksek dumanlanma noktasına (duman çıkmaya başlayan sıcaklık) sahiptir. Yüksek ısı ile karşılaştığında hızlı bir biçimde duman çıkarmaya başlayan yağlar gıdalarla etkileşime girdiğinde daha yüksek miktarda serbest radikal (kararsız elektrotlar) salınımına neden olabilir. Aspir yağının yüksek dumanlanma noktası, onu kızartma gibi yemek pişirme yöntemleri için de ideal duruma getirir.

Aspir yağının en önemli kullanım alanlarından bir tanesi de cilt bakımıdır. Bileşiğinde bulunan E vitamini gibi vitaminler ve yağ asitleri sayesinde aspir yağı rutin cilt bakımının bir parçası olarak tercih edilebilir. Ancak aspir yağına karşı herhangi bir alerjik reaksiyon gelişme riskine karşı yağı cilde doğrudan uygulamadan önce küçük bir alanda test etmek ve bir süre beklemek önemlidir.

Aspir Yağı Zararları Nelerdir?

Aspir yağı normal şartlarda güvenli kabul edilen yağlardandır. Ancak diğer pek çok bitkisel ürünü olduğu gibi aspir yağını da uzman bir doktora danışmadan kullanmak bazı yan etkilerin görülmesine neden olabilir. Örneğin aspir yağının içerisinde kanın pıhtılaşma sürecinde rol oynayan K vitamini bulunduğundan kan sulandırıcı özelliği bulunan ilaçlar ile etkileşime girebilir.

Bu nedenle düzenli olarak herhangi bir ilaç kullananların ve/veya kronik bir hastalığı bulunanların aspir yağını doktorlarına danışmadan kullanması önerilmez.

Sıkça Sorulan Sorular

Aspir bitkisinin tohumlarından elde edilen aspir yağı cilt bakımı başta olmak üzere pek çok alanda kullanılabilir. Aspir yağı hakkında sıklıkla merak edilenlerden bazıları aşağıda ele alınmıştır.

Aspir Bitkisi Nedir?

Aspir bitkisi, papatyagiller ailesinin bir üyesi olan, yağlı ve tohumlu tek yıllık bir bitkidir.

Aspir Yağı Faydaları Nelerdir?

Aspir yağında bol miktarda çoklu ve tekli doymamış yağ asidi bulunur. Omega-3 gibi yağ asitleri kalp ve damar sağlığının korunmasına yardımcı olabilir. İlave olarak aspir yağında bulunan E vitamini, yağ asitleri ve diğer bileşenler cildi güneşin zararlı ışınlarından korumaya ve cilde kaybettiği nemi geri kazandırmaya yardımcı olabilir.

Aspir Yağı Kilo Verdirir mi?

Günümüzde aspir yağının zayıflamaya yardımcı olabileceğine yönelik yaygın bir inanış vardır. Ancak bu konuda yapılan bilimsel çalışmalar oldukça yetersizdir. Ek olarak aspir yağının yüksek yağ içeriği, uzmanlara dozunda olmayan kullanımda kilo vermek için ideal bir yağ olmadığını düşündürür.

Aspir yağı cilt bakımından, yemek yapımına kadar pek çok alanda sıklıkla tercih edilen yağlardandır. Bununla birlikte gerekli kontroller yapılmadan herhangi bir bitkisel ürün kullanılması istenmeyen etkilerin gelişmesine neden olabilir. Sağlık Destek Sitesi Hastanelerinde beslenme danışmanlığı hizmetleri alanında uzman hekim kadrosu tarafından verilmektedir. Siz de merak ettikleriniz için uzman bir doktordan randevu almayı ihmal etmeyin.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.