Okul korkusu, her yaştan çocuğun karşılaşabileceği olağan bir durumdur. Genellikle okula yeni başlayan ve ilk kez gidecek olan çocuklarda görülse de sonradan da oluşabilir. Okulun ilk günlerinde çocuğun farklı bir ortama adapte olmaya çalışması ve tanımadığı insanlarla çok uzun süre birlikte olması onu korkutabilir. Alıştığı ortamdan uzaklaşarak ebeveynlerinden farklı bir yerde bulunmak onları endişelendirebilir. Çocuklarda sıklıkla rastlanan bu durum geçicidir ve genellikle kısa sürer.

Okul Korkusu Nedir?

Okul fobisi olarak da adlandırılabilen okul korkusu, okuldan kaçınma ve uzaklaşma davranışıdır. Çocuğun okula gitmek istememesi, çeşitli bahaneler üreterek okuldan kaçması ve huzursuzluk yaşaması; okul fobisi belirtilerinden birkaçıdır. Psikolojik olarak okula gitmeye hazır hissetmeyen çocuklarda keyifsizlik ve kaygıya rastlanır. Genellikle geçicidir ve çocuğun okula alışması ile birlikte korku git gide azalarak kaybolur. Okul korkusu, sadece okula yeni başlayan çocuklarda değil, ara yaştaki çocuklarda da görülebilir. Bu durumun sebebi genellikle okul çevresinden ve ortamdan kaynaklanır. Okulda yaşanan herhangi bir olumsuzluk, çocuğu okuldan soğutabilir. Örneğin arkadaşları ile tartışan ya da küsen bir çocuk, kendini yalnız hisseder ve okula gitmek istemez. Bu durum sosyal becerilerini ve başarısını da etkileyebilir.

Okul Korkusu Nedenleri Nelerdir?

• Okul korkusu, birçok sebepten kaynaklanıyor olabilir. İlk ve en sık görülen sebebi, çocuğun sorumluluk almaya hazır olmamasıdır. Ebeveynlerinin desteğini sürekli hisseden çocuk, alışık olmadığı bir ortamda afallayabilir. Bir sorun yaşadığında anne babasının uzakta olduğunu düşünmesi, çocuğu kaygılandırır.
• Bir başka sebep ise, çocuğun kendini yalnız hissetmesidir. Okuldaki diğer çocuklar birbirleri ile anlaştıklarında veya gruplar kurmaya başladıklarında, çocuğun henüz bir arkadaş edinememesi ona kötü hissettirebilir. Yalnız ve dışlanmış hissettiği için okuldan kaçınma davranışı gösterir.
• Sosyal fobi, okul korkusunun temel nedenlerinden biridir. Okulun kalabalık olması ve insanların sürekli birbiriyle iletişim kurması sosyal fobiyi tetikler. Bu durumda yapılması gereken en temel şey, sosyal fobiyi çözmektir. Sosyal fobiyi çözmenin en etkili yolu, sosyal ortamlara maruz kalmaktır. Yani çocuğunuz sosyal ortamlardan korkuyor ve kaçınıyor ise okul bu durumu çözebilecek biçilmiş kaftandır. Çocuk kendini her ne kadar rahatsız hissetse de, zamanla alışır ve sosyal ilişkileri güçlenir.
• Öğretmenin tavrı, okul fobisi üzerinde etkilidir. Çok sert ve disiplinli öğretmenler çocuk üzerinde bir baskı oluşturarak kaçınma davranışına neden olabilir. Örneğin çocukların her hatasına ani ve azarlayıcı şekilde tepki gösteren öğretmenler, çocukların okuldan uzaklaşmasına sebep olabilir. Hata yapmaktan korkan çocuk, düşüncelerini ifade etmekten çekinir ve zamanla okuldan kaçınma davranışı gösterir.
• Çocuğun mizacı okul korkusu üzerinde etkili bir faktördür. Annesine veya ebeveynine çok sıkı bağlanan çocuk, fiziksel olarak uzaklaştığında boşluğa düşerek kendini kötü hisseder ve okula gitmek istemez. Uzaklaştığında kendini güvende hissetmediği için okul korkusu oluşur.
• Çevresindeki diğer çocuklar, okul fobisinin şiddetlenmesine neden olabilir. Dışlanan ve zorbalığa maruz kalan çocuk, okula gitmek istemeyecektir. Küçük yaştaki çocuklarda dalga geçme, lakap takma ve alay etme davranışları çok sık görülür. Çocuk bu durumda okul fobisi geliştirebilir.
• Çevresi tarafından, okulun çok sıkıcı ve zor olduğunu duyan bir çocuk bu durumdan etkilenir ve okuldan kaçınma davranışı sergiler. Sıklıkla bu cümleleri duyduğu için okula karşı ön yargılı olur. Örneğin ablası/ abisi okula gitmek konusunda sorun çıkartıyorsa, buna şahit olan çocuk da benzer davranışları gösterir.
• Ana sınıfını atlayarak direkt birinci sınıfa başlayan çocuk, okula adapte olurken zorluk çekebilir. Ana sınıfının temel amacı çocuğu okula alıştırarak sosyal ve zihinsel becerilerini geliştirmektir. Direkt birinci sınıfa başlayan çocuk, birden fazla miktarda sorumluluk hisseder ve bu ona, ağır bir yük gibi gelebilir. Her gün belli saatlerde uyanmak, okula gitmek, hazırlık yapmak, ödevleri yetiştirmek ve bir şeyler öğrenmek çocuğa zor gelebilir ve okuldan uzaklaşmasına sebep olabilir.

Okul Korkusu Belirtileri Nelerdir?

• Çeşitli bahaneler üreterek okula gitmeyi reddetme,
• Okul hakkında soru sorulduğu zaman gerilme ve cevap vermekten kaçınma,
• Okuldan nefretle bahsetme,
• Okula giderken ağlama ve şiddetli tepkiler gösterme,
• Karın ağrısı, bulantı, kusma ve stres kaynaklı oluşan ishal,
• Kalp atışlarının artması, terleme,
• Keyifsizlik, iştahsızlık,
• Öfke, saldırganlık,
• Uyanamama, yavaş hareket ederek bilerek geç kalma veya servisi kaçırma davranışı.

Okul Korkusu Nasıl Çözülür?

• Ona sert tepki vermekten kaçının. Bunların birer bahane olduğunu ve yalnızca şımarıklık yaptığını söylemek yerine, onu anladığınızı gösterin. Örneğin geçmişte sizin de böyle problemler yaşadığınızı ancak sonrasında okulu çok sevdiğinizi söyleyebilirsiniz. Okula giden birçok çocuğun bunu yaşadığını söyleyerek onun yalnız hissetmesini önlemeniz mümkündür.
• Şikayetlerine gerçekten kulak verin ve nedenini anlamaya çalışın. Bu korkuyu yaşamasının asıl sebebine odaklandığınızda, çözüm bulmak çok daha kolay olacaktır. Örneğin sizden uzaklaşmak istemediği için okulu sevmediğini söyleyen çocuğunuza ne yaparsa yapsın okula gitmekten kaçamayacağını çocuğunuza hatırlatın. Okul her gün gidilmesi gereken ve çocuğun gelişmesi için önemli bir basamak olan bir ortamdır. Çocuğunuz okula gitmemekte dirense bile, buna izin vermeyin. Bir kere izin verdiğinizde bu durumu her gün tekrarlayarak okuldan kaçmak isteyecektir. Ancak okuldan kaçmak, durumu daha da kötüleştirir.
• Kalabalık sınıf ortamında öğretmen, çocuğun yaşadığı bu durumu anlayamayabilir. Öğretmeni bu konuda bilgilendirerek daha yapıcı olmasını sağlayabilirsiniz. Örneğin çocuğunuz diğer öğrenciler tarafından dışlanıyor ve bu nedenle korku hissediyorsa, öğretmen çocukları uyararak sorunun çözülmesine yardımcı olabilir.
• Çocukta oluşan bu huzursuzluğu önlemek için okulun ilk günlerinde onunla beraber gidebilir ve yalnız hissetmesinin önüne geçebilirsiniz. İhtiyaç duyduğu her anda size ulaşabileceğini bilmesi, çocuğu rahatlatır. Zamanla gelme sıklığınızı azaltabilirsiniz. Örneğin ilk iki gün, gün boyunca orda bulunduktan sonra diğer günler daha az saat aralığında orda bulunabilirsiniz. Çocuk yalnız kalmaya tamamen alışınca, onu tek başına okulda bırakabilirsiniz.
• Çocuğa; okulun çok güvenli bir yer olduğunu, burda bulunan hiç kimsenin ona zarar vermeyeceğini ve yaşadığı herhangi bir olumsuzlukta öğretmenine danışabileceğini söyleyebilirsiniz. Böylece çocuk kendini güvende hissedecektir.
• Çocuğunuzu diğer çocuklarla kıyaslamak ve diğerlerinden ayırmak, durumun daha da kötüleşmesine sebep olur. “Bak diğer çocuklar ne güzel gülerek gidiyor, sen niye böyle sorun çıkartıyorsun?” dediğinizde, kendisinde bir anormallik olduğunu düşünerek, kendini okul arkadaşlarından soyutlar ve bu durum çocuğu okuldan soğutur. Bu nedenle çocuğunuzu diğerleriyle kıyaslamak yerine, ona cesaret vermelisiniz.
• Empati kurun ve çocuğunuzun bu durumunu anlayışla karşılayın. Yıllardır birlikte olduğunuz ve her ihtiyacını birlikte giderdiğiniz çocuğunuz, gününün büyük bir kısmını daha önce hiç tanımadığı insanlarla geçirmek zorunda kalıyor. Bu durum, biz yetişkinler için her ne kadar basit görünse de size hala duygusal olarak çok güçlü bağlanan çocuk için endişe verici bir durumdur. Onu anladığınızı göstermek, bu durumu aşmasına yardımcı olacaktır.

Okul korkusunun ilk birkaç haftada geçmesi beklenir ancak şiddetli bir şekilde devam ettiği durumda bir uzmandan destek alarak, olayı daha profesyonel bir şekilde çözebilirsiniz. Okuldaki rehberlik öğretmenine danışabilir, bir psikolog ve çocuk gelişim uzmanından yardım alabilirsiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.