Brokoli, lahana grubu sebzeler çatısı altında yer alan bir sebzedir. Son yıllarda besleyici değerinin anlaşılması ile tüketimi artan bir besindir. İçerdiği bazı fitokimyasal ve biyoaktif bileşikler sayesinde insan sağlığında yararlı olarak kabul edilir. Vücudu toksik bileşiklerden uzaklaştırması, hücre hasarını önlemek, hastalıklara karşı koruyucu etkinliği ile bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcıdır.

Glukosinolat adı verilen kükürt ve şeker bileşiklerinin parçalanması sonucu oluşan sülforafan çeşitli hastalıklara karşı koruyucudur. Son yıllarda özellikle antioksidan ve antikanserojen olması sebebiyle kanser riskinin azaltılmasında etkinlik gösterdiği bilinir. Çeşitli araştırmalara konu olan brokoli, kalp ve damar hastalıkları, meme ve prostat kanseri gibi kronik hastalıkların önlenmesinde rol oynar. Brokolinin yaklaşık %30 kısmını oluşturan çiçekleri yemeklerde çoğunlukla kullanılan kısımdır. Daha az kullanılan yaprak ve sapları önemli oranda fitokimyasal kaynağıdır.

Brokolide Hangi Vitaminler Var?

Brokoli, besin değeri yüksek bir besindir ve yüksek oranda vitamin, antioksidan ve antikanserojen besin öğelerini içerir. Brokolinin antioksidan özelliği ile vücutta oluşan zararlı serbest radikaller nötrlenir ve vücut hücreleri hasardan korunur. Kanserli hücre oluşumunu önlemeye yardımcı bir sebzedir. Brokolinin barındırdığı vitaminler:

• E vitamini (α-tokoferol)
• A vitamini (β-karoten)
• C vitamini (askorbik asit)
• Folik asit/ folat (B9 vitamini)
• K vitamini
• Tiamin (B1 vitamini)
• Riboflavin (B2 vitamini)
• Niasin (B3 vitamini)

Brokoli bu vitaminlere ek olarak az miktarda D, B5 ve B12 vitamini de içerir. Brokolide bulunan C vitamini miktarı diğer lahana grubu sebzelerine göre daha yüksektir. Ayrıca yaprak lahanadan sonra en yüksek A ve E vitamini içerir. Ayrıca en yüksek folik asit içerene sebzelerin başında brokoli bulunur. Folik asit, vücutta işleyen birçok metabolik olay, DNA sentezi ve alyuvar oluşumunda görev alan bir vitamindir. Özellikle hamilelik döneminde annenin ek takviye kullanması bebeklerin gelişimi açısından önemlidir. Bebek gelişi döneminde oluşabilecek nöral gelişim bozukluklarını önlemek için folik asit alınması önerilir. Vitaminlere ek olarak brokolide demir, kalsiyum, fosfor, magnezyum, potasyum, manganez, çinko ve selenyum bulunur.

Brokolinin Hastalıklar İle İlişkisi Nedir?

Brokoli vitamin ve mineralin yanı sıra antioksidan ve antikanserojen bileşikleri ile genel sağlığın iyileştirilmesinde ideal besinlerden biridir. Brokolide bulunan “sülforafan” adı verilen kükürt bileşiği, başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara karşı etki gösterir. Brokoli tüketiminin iyileşmeye yardım edebileceği bazı hastalıklar:

• Diyabet: İçerdiği diyet lifi ve sülforafan, kan şekerine düşürmeye yardımcı olabilir. Özellikle obezite ve tip 2 diyabet tablosunda iyileşmelere yardımcıdır.
• Kanser: Hücre hasarını azaltan biyoaktif bileşik olan sülforafan ve diğer bileşenler, vücutta kanserli hücre oluşumunu önlemeye yardımcıdır.
• Osteoartrit: Sülforafan ve diğer bileşenler eklemler arası kıkırdak sağlığında rol oynayarak osteoartrit gelişimini yavaşlatmaya yardımcı olabilir.
• Kalp-damar hastalıkları: İçerdiği karotenoid gibi antioksidanlar ve lif yardımıyla kan kolesterol seviyelerinde düzelmeler ile kalp ve damar hastalıkları riskini azaltabilir ve bağışıklık sistemini güçlendirmeye katkıda bulunur.
• Şizofreni: Yeterli ve kesin kanıtlar olmasa da yüksek sülforafan seviyeleri beyindeki kimyasal düzeylerini değiştirebilir.

Sağlıklı beslenme düzeninde yer edinmiş brokolinin doğrudan veya dolaylı olarak birçok hastalığın iyileşmesinde rolü olabilir. Ancak bazı sağlık problemleriniz varsa veya kan sulandırıcı gibi ilaçlar kullanıyorsanız öncelikle doktorunuza danışmalısınız.

Brokoli Suyunun Faydaları Nelerdir?

Brokolinin sebzesinin kendisi yerine brokoli suyu tüketmek tercihiniz olabilir. Brokoli, uzun süre kaynatılmadığı ve ek bir katkı maddesi eklenmediği sürece sadece suyunun çıkarılması ile besin değerini korur. Brokoli suyu daha hızlı sindirime uğrayarak vücuda daha hızlı girer ve faydaları şunları içerir:

• Vücutta alyuvar üretiminde kullanılan demir minerali brokolide mevcuttur. Alyuvar üretiminin artması ve bununla birlikte kanda oksijen taşınmasının artmasına yardımcı olur.
• Zengin folik asit kaynağı olan brokoli, DNA üretimine yardımcı olan besinler içerir ve gelişimde önemli yer tutar. Ayrıca brokoli suyu karaciğeri enfeksiyon ve hastalık riskinden koruyabilir.
• Brokoli suyu, kanser riskini azaltmaya yardımcı antioksidanlar içerir. Brokoli suyunun A, C, E ve B vitaminlerini yeterli miktarda sağlaması ve düzenli tüketimi ile kanser riskini azaltabilecek besin ögelerini sağlar.
• Vücutta meydana gelen kanamanın durdurulması ve kan kaybını önlemesi için pıhtılaşma faktörü önemlidir. K vitamini içeren brokoli suyu vücutta kesiklerin ve yaraların iyileşmesini hızlandırabilir.
• Brokoli suyu içerdiği kalsiyum nedeniyle, süt ve süt ürünleri tüketmekte zorlananlar için iyi bir besin kaynağı olabilir. Kalsiyum kemik, diş ve kas sağlığının sürdürülmesi için gerekli bir mineraldir. Osteoporoz ve artrit riskini düşürmeye yardımcı olabilir.
• Brokoli suyunda bulunan diğer bir antioksidan bileşik manganezdir. Manganez ile brokoli suyu toksik bileşiklerin hasarına karşı vücudu korumaya yardımcıdır ve hücresel metabolizmayı geliştirebilir. Bunun yanı sıra protein ve karbonhidratların işlenmesine katkıda bulunur.

Brokoli ve brokoli suyu sağlıklı beslenme düzeninde kolaylıkla kullanılabilecek bir besindir. Zengin besin içeriği ile kilo kontrolünde kullanılabilir.

Haşlanmış Brokoli Suyunun Faydaları Nelerdir?

Çeşitli pişirme yöntemleri sebzelerin tüketiminde kolaylık sağlar. Pişirme yöntemlerinden bazıları besinlerde vitamin ve mineral kaybına neden olur. Bu nedenle gerekli besin öğeleri tamamen karşılanmaz. Pişirme yöntemleri, brokolide bulunan C vitamini, polifenol, karotenoid ve glukosinolatlar gibi yararlı bileşiklerin içeriğini etkiler.

Pişirme yöntemlerinden suda haşlama, brokolideki besin öğelerinde önemli düzeyde kayıplara neden olur. Öte yandan buharda pişirme ile besin öğesi kaybı gerçekleşmez ve biyoaktif bileşiklerin miktarı etkilenmez. Buharda pişirme dışındaki diğer pişirme işlemlerinde (haşlama, kızartma, mikrodalga) C vitamini büyük oranda kayba uğrar. Karotenoidler, haşlama ve kızartma sırasında %13-28 oranlarında kayba neden olur. Toplam glukosinolat içeriği haşlama, kızartma ve mikrodalga işlemlerinde %41-60 oranında kayba uğrar. Buna karşılık buharda pişirme ile besin öğesi kaybı minimumdur ve sağlıklı kabul edilen bir pişirme yöntemidir.

Pişirme yönteminin yanı sıra pişirme süresi de besin kaybını etkiler. Kısa süreli pişirme ile brokolide bulunan bileşiklerin yararlı metabolitlere dönüşmesi sağlanır. Ancak uzun süreli ve yüksek sıcaklıklarda pişirmek, bu bileşiklerin yararlı metabolitlere dönüşümünü gerçekleştirmez.

Brokoli Çorbası Faydaları Nelerdir?

Brokoli çeşitli garnitür, meze ve çorbalarda kullanılabilen kolay bir besindir. Besin değeri yüksek olan brokolide lif ve karbonhidrat bulunur. Bağırsak sağlığında önemli role sahip diyet lifi, sindirime ve kabızlığın önlenmesine yardımcıdır. Brokoli çorbası doygunluk sağlar ve aşırı yemeyi önleyebilir. Kan şekeri ve kolesterol seviyelerini korumaya yardım eder. Antioksidan içeriği ile hastalıklara karşı koruyucu bir rolü vardır. Bağışıklık sisteminin güçlenmesine katkıda bulunur.

Pişirme ile bazı vitamin ve mineral kayıplarını azaltmak amacıyla uzun süre yüksek sıcaklıkta pişirilmesinde dikkat edilmelidir. Brokolinin çok sert, kalın ve sarı renkli olmamasına dikkat edilmelidir.

Brokolinin Faydaları Hakkında Sık Sorulan Sorular

Brokoli sağlık için faydalı bir sebze olsa da bazı durumlarda fazla tüketildiğinde vücuda olumsuz etkileri görülebilir. Hastalık durumunda ve ilaç kullanımında öncelikle doktorunuza danışınız.

Brokoli Kan Pıhtılaşmasına Neden olur Mu?

Brokoli, yüksek miktarda K vitamini içerdiğinden dolayı vücudun kan pıhtılaşma mekanizmasına katkıda bulunur. Kanın pıhtılaşması vücut için gerekli bir faaliyet olsa bile bazı durumlarda tehlikeli olabilir. Eğer kan sulandırıcı kullanıyorsanız ve normalden fazla brokoli tüketiyorsanız brokoli ve ilaç etkileşebileceğinden öncelikle doktorunuza danışınız.

Brokoli Böbrek Hastalıklarında Kullanılır Mı?

Brokoli, fosfor ve potasyum mineralleri içerdiğinden böbrek hastalıklarına sahip kişilerin diyetinde kısıtlanması gerekebilir. Böbrek ve diyaliz hastalarının brokoli tüketmesi tehlikeli olabileceğinden mutlaka doktora danışılması gerekir.

Brokoli İrritabl Bağırsak Hastalığında Kullanılır Mı?

Brokoli gaz yapıcı sülfür bileşiklerini içerdiğinden dolayı gaz problemlerine neden olabilir. Brokoli, İrritabl Bağırsak Hastalığı (IBS) gibi bağırsak ve gaz problemlerinde gaz üretimine neden olabilir. Tamamen beslenme düzeninden çıkarmak yerine kısıtlı miktarda brokoli tüketebilirsiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.