Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB (ADHD), tüm dünyada çocukluk çağında görülen en yaygın görülen nöropsikiyatrik gelişim bozukluklarından biridir. DEHB'nin görülme sıklığı kültürel farklılıklar ve sosyoekonomik düzey gibi faktörlere bağlı olarak değişiklik gösterir ve genel olarak yaygınlığı erkek çocuklarda kız çocuklara göre daha yüksektir.  “DEHB (ADHD) ne demek?”, "DEHB (ADHD) neden olur?” ve “DEHB (ADHD) belirtileri nelerdir?” gibi soruların cevabını içeriğimizde bulabilirsiniz.

DEHB / ADHD Nedir?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB (ADHD) beyindeki bazı kimyasal maddelerin işleyişindeki farklılıklar nedeniyle oluşan bir nörogelişimsel bozukluktur. DEHB (ADHD) olan çocukların dikkat süreleri kısa ve odaklanma güçleri düşük olduğu için hiperaktivite belirtileri de gösterirler. DEHB (ADHD) hastalığı belirtileri günlük yaşamı ciddi derecede etkilediği için bir uzman tarafından yardım alınması gerekir.

DEHB / ADHD Neden Olur?

Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğunun DEHB (ADHD) nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, çevresel, genetik ve nörolojik faktörlerin bir araya gelmesi ile oluştuğu düşünülür. Bu faktörler beyindeki kimyasal maddelerin işleyişindeki farklılıklara ve beyindeki sinir ağlarındaki değişikliklere yol açarak DEHB (ADHD) semptomlarına neden olabilir. Genetik özellikler DEHB (ADHD) gelişimi için önemli bir risk faktörüdür. Ebeveynlerinden biri DEHB (ADHD) olan çocukların bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğa neden olan faktörler şöyle listelenebilir:

• Düşük doğum ağırlığı
• Olumsuz ekonomik şartlar
• Çocukluk döneminde beyin hasarı
• Gebelikte annenin sigara içmesi
• Gebelikte annenin uyuşturucu kullanması
• Gebelik sırasında maruz kalınan toksinler
• Annenin gebelikte bazı ilaçları kullanması
• Beyinde bazı kimyasal maddelerin (dopamin, norepinefrin ve serotonin gibi) düzgün işlev göstermemesi
• Beyindeki sinir ağları arasındaki sinyal iletiminin bozulması

DEHB / ADHD Tanısı Nasıl Konulur?

DEHB (ADHD) tanısı kişinin semptomlarına dayanarak ve bir uzman tarafından yapılan değerlendirme ile konulabilir. Değerlendirmeyi yapan uzman, bir psikiyatrist veya nörolog olabilir.

DEHB (ADHD) tanısı konulmadan önce, kişinin 6 ay boyunca devam eden semptomlarının, günlük yaşamını olumsuz yönde etkilemesi beklenir. DEHB (ADHD) tanısı koymak için uzmanlar semptomları dinler, tıbbi geçmişi öğrenir, davranışsal özellikleri ve aile geçmişi hakkında sorular sorar. Ayrıca klinik görüşme sırasında dikkat, hiperaktivite ve dürtüsellik ile ilgili bazı testler yapabilir.

DEHB / ADHD Belirtileri Nelerdir?

DEHB (ADHD) belirtileri dikkat eksikliği, hiperaktivite ve dürtüsellik olmak üzere 3 ana kategoride toplanabilir. Görülebilen semptomlar, yaş, cinsiyet ve bireysel özelliklere göre değişmekle birlikte genelde 12 yaşından önce başlar ve günlük hayatı ciddi derecede etkiler. Bazı yaygın DEHB belirtileri arasında şunlar yer alır:

Dikkat Eksikliği DEHB (ADHD) İle İlişkili Belirtiler:

• Kolayca dikkatin dağılması
• Görevleri tamamlamakta zorlanmak
• Detayları gözden kaçırmak
• İşleri düzenlemede ve sırayla yapmakta güçlük
• İşleri başlatmada veya bitirmede zorlanmak
• Dinleme konusunda güçlük
• Bir işi bitirmeden diğer işlere geçmek

Hiperaktivite İle İlişkili Belirtiler:

• Fazla hareketli olmak
• Sessizce durmakta zorlanmak
• Sabırsız olmak
• Dik oturmada zorlanmak
• Hareket etmeden uzun süre kalamamak
• Gereksiz yere konuşmak
• Sürekli olarak el veya ayaklarını oynatmak
• Koşma veya tırmanmaya eğilimli olmak

Dürtüsellik İle İlişkili Belirtiler:

• Bekleme sırasında zorlanmak
• Başkalarının sözünü kesmek ve düşünmeden konuşmak
• Davranışlarının sonuçlarını düşünmeden hareket etmek
• Tehlikeli durumlarda risk alma eğiliminde olmak
• İlişkilerde sıkça sorun yaşamak

DEHB / ADHD Nasıl Tedavi Edilir?

DEHB (ADHD) tedavisi, kişinin semptomlarına, yaşına, genel sağlık durumuna ve bazı diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Tedavi genellikle bir multidisipliner yaklaşım gerektirdiği için birden fazla tedavi yönteminin bir arada kullanılması tercih edilir. Bu tedavi ve destek yönleri şunlardır:

• İlaç tedavisi: DEHB (ADHD) semptomlarını hafifletmek için genellikle ilk olarak reçeteli ilaçlar kullanılır. Bu ilaçlar dikkat eksikliği ve hiperaktiviteyi kontrol altına almak için tercih edilen stimülanlar (uyarıcı) ve non-stimülan ilaçlar olabilir.
• Psikoterapi: Psikoterapi DEHB (ADHD) semptomları ile başa çıkılabilmesi için ilaç tedavisine ek olarak uygulanır. Bireysel terapi, aile terapisi veya grup terapisi gibi farklı türlerde tedavi uygulanarak çocuk ve yetişkin hastaların kendini daha iyi hissetmesi sağlanabilir. Bu terapiler semptomların yönetimi, stres ile başa çıkma becerileri, zaman yönetimi ve takım çalışması disiplini gibi konularda yardımcı olabilir.
• Eğitim ve öğretim: DEHB (ADHD)'li bireyler için özel eğitim ve öğretim programları oluşturulması eğitim hayatlarında başarıyı yakalamalarına yardımcı olabilir. Okulda öğretmenler ve arkadaşları tarafından desteklenmeleri, farklı öğretim stratejileri uygulanması ve gelişimlerinin düzenli şekilde takip edilmesi, eğitim ve öğretim süreçlerini olumlu etkiler.
• Yaşam tarzı değişiklikleri: Sağlıklı bir yaşam tarzı da DEHB (ADHD) semptomlarını kontrol etmede yardımcı olan etkenlerden biridir. Fiziksel aktivite, düzenli uyku, sağlıklı beslenme, stres yönetimi, meditasyon veya yoga içeren yaşam tarzının benimsenmesi DEHB (ADHD) semptomlarını azaltmaya yardımcı olur.

DEHB (ADHD) tedavisine erken başlamak, semptomların ilerlemesini önlemek ve kişinin yaşam kalitesini artırmak için önemlidir.

DEHB / ADHD Hakkında Sıkça Sorulan Sorular Nelerdir?

Birçok kişinin hayatının bir parçası olan dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu DEHB (ADHD) ile ilgili akıllarda pek çok soru oluşur. Bu sağlık sorununu yaşayan kişilerin ve çevresindekilerin, hayatlarının bu durumdan nasıl etkilendiği ve ne gibi sonuçlara neden olduğu merak edilir. DEHB (ADHD) hakkında sıkça sorulan sorulardan bazıları şöyle listelenebilir:

DEHB / ADHD ile yaşayan kişiler hayatında hangi zorluklar ile karşılaşabilir?

DEHB (ADHD) ile yaşayan kişiler günlük yaşamlarında eğitim hayatında başarısızlık, iş yerinde performans düşüklüğü, sosyal ilişkilerde zorluk, aile kurmakta güçlük, düşük özgüven ve sık depresyon gibi sorunlar yaşayabilir.

DEHB'li (ADHD) çocuklar nasıl desteklenebilir?

DEHB'li çocuklar, uygun ilaç tedavisi, psikoterapi ve özel bir eğitim sistemi ile desteklenebilir. Bunun yanı sıra ilgili olmak, düzenli takip, olumlu teşvikler, net kurallar ve sınırlar belirlemek, düzenli fiziksel aktivite, sağlıklı beslenme ve dengeli bir uyku düzeni sağlanması da DEHB (ADHD)'li çocukların hayatlarını kolaylaştırır ve kalitelendirir.

DEHB / ADHD ilaçları hangi yan etkilere neden olabilir?

DEHB (ADHD) ilaçları uyku sorunları, iştahta azalma, mide bulantısı, baş ağrısı, yüksek tansiyon, kalp hızında artış, ruh halinde dengesizlikler ve tik oluşumu gibi bazı yan etkilere neden olabilir. Ama bu yan etkiler genelde hafif ve tedavi edilebilirdir. İlaç tedavisinin faydaları, iyan etkilerden daha ağır bastığı için birçok insan DEHB semptomlarını kontrol etmede ilaçlardan faydalanır.

DEHB / ADHD ile ilgili yanlış bilinenler nelerdir?

DEHB (ADHD) ile ilgili en yaygın yanlış bilinenler arasında; çocukların huysuzluğundan ve yaramazlığından kaynaklandığı, DEHB (ADHD)'nin yalnızca bir davranış sorunu olduğu ve tedavisi için ilaçlara gerek olmadığı gibi inanışlar yer alır. Ama DEHB gerçek bir tıbbi durum olduğundan tedavisi için ilaçların yanı sıra psikoterapi ve yaşam tarzı değişiklikleri gibi diğer tedavi yöntemleri de gerekli olur.

DEHB'nin (ADHD) ileri yaşlarda da görülebileceği doğru mu?

Evet, DEHB (ADHD) her yaşta farklı belirtiler ile kendini gösterebilen bir hastalıktır. Yetişkinlerde görülen DEHB (ADHD) hastalığında genellikle daha az hiperaktif belirtiler görülürken, dikkat eksikliği ve dürtüsellik belirtileri ise daha belirgin olur. Tabii yetişkinlerde DEHB (ADHD)'nin tanısı için bu semptomların en az altı aydır devam etmesi gerekir.

DEHB (ADHD) engellilik olarak mı kabul ediliyor?

DEHB (ADHD) normal şartlarda bir engellilik olarak kabul edilmez ama bazı insanlar için hayatlarında ciddi engeller oluşturabilir. Çalışmadaki verimsizlikleri iş hayatlarını, davranışlardaki aşırılıklar sosyal hayatlarını olumsuz etkileyebilir. Ama DEHB (ADHD) olan kişiler, uygun tedavi ve alınan destekler ile günlük yaşamlarını daha verimli bir hale getirebilir. Başarılı bir iş ve aile hayatına sahip olabilirler.

DEHB (ADHD) hastalığının erken tanısı önemli olduğundan semptomlar dikkate alınarak takip edilmeli ve yaşına uygun psikiyatri veya nöroloji uzmanına danışılmalıdır. Sağlık Destek Sitesi hastanelerinde hem çocuklar hem de yetişkinler için psikiyatri ve nöroloji uzmanları hizmet verir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.