Donuk Omuz (Frozen Shoulder, Adheziv Kapsülit), tıbbi ismiyle adheziv kapsülit, omuzda ağrı ve sertliğe yol açan bir durumdur. Donuk omuz sendromu olarak da adlandırılan bu durum tipik olarak, zaman içinde daha şiddetli hale gelme potansiyeli olan omuz ağrılarına neden olur. Ağrıları genellikle omuzda artan sertlik hissinin takip ettiği bu durum aylarca hatta yıllarca sürebilir. Sertlik hissi hastaların günlük hayatına devam etme kabiliyetini etkileyebilir. Özellikle ağır vakalarda omuzun hiç hareket ettirilememesi de görülen bir durumdur. Donuk Omuz tedavi edilebilir bir rahatsızlıktır ve bu nedenle durumdan muzdarip olduğunuzu düşünüyorsanız uzman hekiminize başvurmak iyi bir seçenek olabilir.
Omuz ekleminde ağrı ve kalıcı sertlik olması genellikle donuk omuzun iki ana belirtisidir. Donuk omuz kaynaklı ağrı genellikle sabittir veya aralıklarla artan şekildedir. Tipik olarak hastalığın ilk başladığı dönemde ve kol hareket ettirildiğinde daha da kötüleşme eğilimi gösterir. Ağrı genellikle omuz bölgesinin dış kısmında ve bazen üst kolda bulunur. Bu durum omuz eklemini kullanmayı gerektiren hareketleri acı verici hale getirerek günlük yaşamı zorlaştırabilir. Donuk omuza bağlı olarak:
Günlük aktiviteler sırasında ortaya çıkan semptomlar; hafif ağrıdan, omuzu hareket ettirmenin mümkün olmadığı şiddette ağrıya kadar değişkenlik gösterebilir.
Omuz, üst kol kemiği (tıbbi ismi ile Humerus), köprücük kemiği (klavikula) ve kürek kemiği (skapula) olmak üzere üç farklı kemikten oluşan bir eklemdir. Üst kol kemiğinin başı, kürek kemiğindeki çok derinlikli olmayan yuvaya oturur. Omuz kapsülü denilen bir bağ dokusu bu kemiklerin birleşim yerinin etrafını sarar. Omuz kapsülünün içinde eklemin hareketini kolaylaştıran sinoviyal sıvı adı verilen eklem sıvısı bulunur.
Hastalık oomuz kapsülündeki iltihaplanma ve eklemin çevresindeki esnek dokunun esnekliğini kaybedip kalınlaşması ile oluşur. Tek omuzda olabileceği gibi iki omuzda da ortaya çıkabilir. Kesin nedeninin bilinmemesinin ötesinde donuk omuza yol açabileceği düşünülen aşağıdaki gibi bazı risk faktörleri vardır:
Donuk Omuzun (Frozen Shoulder, Adheziv Kapsülit) semptomları genellikle birkaç ay içinde kademeli olarak kötüleşme eğilimindedir. Bu kötüleşme süreci üç ayrı aşamada gerçekleşir ancak bazen bu aşamalar kolayca ayırt edilemeyebilir. Aynı şekilde semptomlar da semptomların şiddeti de kişiden kişiye büyük farklılıklar gösterebilir. Donuk omuz sendromu evreleri aşağıda detaylandırılmıştır.
Genellikle "donma" aşaması olarak adlandırılan birinci aşamada omuz ağrımaya başlar ve günlük aktiviteler sırasında ağrı daha şiddetli hale gelebilir. Bu evrede ağrı genellikle geceleri ve donuk omuzun olduğu tarafa yatıldığında daha kötüdür. Bu aşama 2 ila 9 ay arasında sürebilir.
İkinci aşama genellikle "donmuş" aşama olarak bilinir. Omuz giderek sertleşebilir, ancak ağrı genellikle kötüleşmez ve hatta kimi zaman azalabilir. Omuzdaki sertlik günlük aktiviteleri etkilemeye devam eder. Bu aşama genellikle 4 ila 12 ay arasında sürer.
Üçüncü aşama "çözülme" aşaması olarak adlandırılır ve 12 ay ya da daha uzun zaman alır. Bu süre zarfında yavaş yavaş omuzdaki hareket yeniden kazanılır. Sertlik hafifledikçe, ağrı, ara sıra geri gelebilse de, azalmaya başlamıştır.
Donuk Omuzu (Frozen Shoulder, Adheziv Kapsülit) teşhis etmek için doktora başvurduğunuzda öncelikle fizik muayene yapılır. Uzman hekim fizik muayene sırasında omzunuzun ne kadar acıdığını ve donuk omuzun ne kadar ilerlediğini görmek için kontroller yapar. Bu muayenenin genel olarak aktif ve pasif kısımları vardır. Aktif kısmında, hekiminiz omzunuzu kendi başınıza hareket ettirdiğinizde nasıl göründüğünü, problemlerin ne olduğunu inceler. Pasif muayene kısmında ise hekiminiz omzunuza çeşitli hareketler yaptırarak eklemin mobilitesini ve aradaki farkları inceler.
Hekiminiz fizik muayene sırasında omzunuz için anestezi enjeksiyonuna ihtiyacınız olduğunu düşünebilir. Bu enjeksiyon, aktif ve pasif hareket açıklığını daha iyi değerlendirmek için ağrıyı dindiren ve muayenede kullanılabilen bir ilaçtır.
Donuk Omuz (Frozen Shoulder, Adheziv Kapsülit) tanısını koymak için, genellikle bir fizik muayene yeterlidir. Ancak kimi zaman hekimler, artrit veya yırtık rotator cuff gibi ağrıya neden olabilecek ve omuz hareketini sınırlandırabilecek diğer sorunları ekarte etmek için röntgen, ultrason ya da MRG gibi görüntüleme testleri isteyebilir.
Genel olarak, Donuk Omuz (Frozen Shoulder, Adheziv Kapsülit) tedavisinin 3 ana adımı vardır:
Omzunuzun ne kadar ağrılı ve sert olduğuna bağlı olarak bu tedavilerin bir karışımını uygulayabilirsiniz. Ancak yine de sağlık ile ilgili herhangi bir sorunda aile hekiminize ya da uzman hekiminize danışmayı ihmal etmemek daha iyi olacaktır.
Donuk Omuz (Frozen Shoulder, Adheziv Kapsülit) tedavisinde fizyoterapi omzunuza tekrar hareket kazandırmaya yardımcı olabilir. Bir fizyoterapist omzunuzun ihtiyacı olacak seans sayısına ve egzersizlere karar vererek iş yapar. Kesin sayı, donuk omuzun tedaviye nasıl tepki verdiğine bağlı olarak değişir. Fizyoterapist önce omuzlarınızda ne kadar hareket olduğunu kontrol eder ve genellikle önerdiği egzersizler şunları içerir:
Semptomlar, fizyoterapi ve diğer yöntemlerle düzelmezse, hekiminiz ameliyat olmanızı önerebilir. Hekiminiz, basit tedavilere devam ederken iyileşme potansiyeli olduğunu düşünüyorsa ameliyat önermeyebilir. Ameliyatın içerdiği riskler ve sonucunda ne beklemeniz gerektiği hakkında doktorunuzla konuşmanız önemlidir.
Donuk Omuz (Frozen Shoulder, Adheziv Kapsülit) ameliyatı tipik olarak Donuk omuz 2. evrede iken bir seçenek olarak değerlendirilir. Ameliyat eklem kapsülünün sertliğini germe ve serbest bırakma ile normale çevirmeyi amaçlar. Genel anestezi altında omuzun manipülasyonu ve omuz artroskopisi ameliyatta en yaygın kullanılan yöntemlerdir.
Donuk omuz hastalığı en sık 40 ile 60 yaş aralığında görülür. Risk faktörleri olmasına karşın sessizce ortaya çıkabilen bir rahatsızlıktır. Bu durumdan muzdarip olan ya da donuk omuz belirtilerine sahip olduğundan şüphelenen kişilerin uzman bir hekime başvurmaları sağlık açısından daha faydalı olacaktır. Donuk omuz ile sık sorulan sorular şu şekildedir:
İyileşme dönemi 1.5 ila 3 yıl sürebilir. Kimi vakalarda sürenin daha uzun olduğu da saptanmıştır; ancak ağrı ve omuzdaki sertlik sıklıkla bir süre sonra geçme eğilimindedir.
Genellikle donuk omuz vakalarında işinize devam etmeniz önerilir; ancak iyileşme sürecine yardımcı olması için bazı düzenlemeler yapmanız gerekebilir. İşe dönmek için tamamen iyileşmeyi beklemenize gerek yoktur.
Ağır ve yorucu egzersizler yapmak, mesela spor salonuna gitmek ağrıyı daha da kötüleştirebilir.
Donuk omuz ihmal edilmemesi gereken tıbbi bir durumdur. Donuk omuzdan şüpheleniyorsanız en yakın sağlık kuruluşuna başvurmayı düşünebilirsiniz. Sağlık Destek Sitesi pek çok alanda olduğu gibi ortopedi konusunda da hizmet vermektedir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.