Anksiyete, herkesin tecrübe edebileceği bir tür rahatsızlık hissidir. Endişe, korku ya da kaygı gibi düşünülebilir. Hafif ya da şiddetli olabilen bu durum herkesin başına en az bir kere gelmiştir. Mesela bir iş başvurusunda bulunurken, sınava girerken ya da hastanede sıra beklerken kaygı hissine kapılmış olabilirsiniz.

Böyle anlarda, kaygıya yol açan bir uyaran varlığında, bu hisse kapılmak oldukça normaldir. Ancak bazı durumlarda, Kaygı Bozukluğuna sahip kişiler bu kaygıyı kontrol altına almak konusunda zorlanabilir ya da hiç bir uyaran olmadığı durumlarda bile kaygıya kapılabilirler. Bu insanların kaygı hali gün içinde devamlı sürmekte olduğu için yaşamı zorlaştıran bir durum olarak kabul edilir.

Anksiyete Bozukluğunun Semptomları Nelerdir?

Anksiyete durumunun, bir bozukluk olarak adlandırılması için, öncelikle sürekli olması gerekir. Yani belirli bir durum ya da olaya verilen bir tepki olarak kaygılanmak değil, çeşitli durumlar ve ortaya çıkma ihtimali olan sorunlar hakkında uzun süreli kaygı hissine kapılmak, ‘’Anksiyete Bozukluğu’’ olarak adlandırılır. Bu bozukluğa sahip olan kişiler, genellikle, gün içinde ve gün boyunca kendilerini stres altında ve kaygılı hissederler. Kaygıya neden olan bir sorun varsa, bu sorun çözülür çözülmez yeni bir sorun hakkında kaygı duymaya başlayabilirler.

Anksiyete Bozukluğu, vücutta fiziksel ve zihinsel (yani psikolojik) pek çok belirtiye neden olur. Kişiden kişiye değişmekle beraber bu semptomlar yaygın olarak şu şekilde sıralanabilir:

• Sürekli huzursuz, endişeli, gergin hissetmek,
• Kötü bir şey olacağına dair endişe duymak,
• Konsantre olmakta güçlük çekmek,
• Uykuya dalmakta zorluk yaşamak,
• Baş dönmesi,
• Kalp çarpıntısı,
• Hızlı nefes alma (hiperventilasyon),
• Terleme,
• Titreme,
• Bağırsak problemleri (gastrointestinal problemler),
• Kaygıyı tetikleyen şeylerden kaçınma dürtüsüne sahip olmak.

Yukarıda verilen semptomlar, anksiyete bozukluğuna işaret eder. Anksiyete Bozukluğu, kendi başına da bir semptom olarak ortaya çıkabilir. Anksiyete Bozukluğu şunların belirtisi olabilir:

• Panik Atak,
• Agorafobi (açık alan korkusu),
• Klostrofobi (kapalı alan korkusu),
• Diğer fobiler,
• TSSB (Travma Sonrası Stres Bozukluğu),
• Sosyal Kaygı Bozukluğu (sosyal Fobi).

Bu ve benzeri rahatsızlıklarınız olduğundan şüpheleniyorsanız, bir uzmandan danışmanlık almayı düşünebilirsiniz.

Anksiyete Bozukluğu Nedenleri Nelerdir?

Anksiyete Bozukluğunun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Ancak bazı risk faktörlerinin bir arada bulunarak hastalığa yol açabildiği düşünülmektedir. Bu risk faktörleri şunlardır:

• Genetik yatkınlık bulunması (Bazı aileler psikiyatrik bozukluklara daha yatkın genler taşır),
• Geçmişte aile içi şiddet, zorbalık, çocuk istismarı gibi travmatik deneyimlere sahip olmak,
• Uzun süren ve ağrılı bir hastalığa sahip olmak (artrit gibi),
• Geçmişte uyuşturucu bağımlısı olmak,
• Alkol bağımlılığı öyküsü olması,
• Yine de çoğu insan görünürde bir sebep olmadan da anksiyete bozukluğuna sahip olabilir.

Anksiyete Bozukluğu 35-55 yaş arasında sık görülür. İstatistiksel olarak, erkeklere oranla daha fazla sayıda kadın, bu rahatsızlıktan etkilenmektedir.

Anksiyete Bozukluğu Çeşitleri Nelerdir?

Anksiyete Bozukluğunun pek çok farklı türü ve farklı tetikleyicileri vardır. Her biri, farklı bir hastalık olarak ele alınacağı için, bunlarla baş etmek konusunda bir uzman hekime danışmak daha sağlıklı olacaktır.

• Agorafobi: Güvende hissettiğiniz alan dışında, sürekli olarak başınıza bir kötülük geleceğinden endişe ettiğiniz ve bu yüzden bu alanlardan uzak durduğunuz bir duygu-durum bozukluğudur.
• Tıbbi rahatsızlığa bağlı kaygı bozukluğu: Medikal bir sıkıntının size acı vermesi sonucu, acının tekrarlayacağına dair oluşan yoğun kaygı ve panik durumu.
• Yaygın Kaygı Bozukluğu: Durumlar, olaylar ve hatta günlük rutinler hakkında bile sürekli olarak endişelenmeye ve kaygıya kapılmaya yol açan durumdur. Burada kaygıların boyutu gerçekte olan durum ile orantısızdır, yani abartılıdır ve bu yüzden de kontrol etmesi zordur. Fiziksel sağlığı da yoğun bir şekilde etkileyen Yaygın Kaygı Bozukluğu genellikle Depresyon ile birlikte seyreder.
• Panik Atak: Kısa süreler (dakikalar) içinde hızlıca pik yapan ani ve yoğun kaygı, korku ve dehşete kapılma duygularının ataklar (epizotlar) halinde tekrarladığı duygu-durum bozukluğudur. Ölecekmiş hissi, nefes darlığı, göğüs ağrısı, kalp çarpıntısı ya da kalp çarpıntısı hissi ile ortaya çıkar. Atakların düzensizliği, ataklar arasında ne zaman tekrar edeceğine dair süregelen bir endişe oluşmasına yol açar.
• Seçici Konuşmazlık: Çocukların okulda konuşması beklenen durumlarda, evde aile ve yakın çevreleri ile konuştukları gibi konuşamamaları durumudur. Bu durum uzun vadede sosyal işlev bozukluklarına yol açabilir.
• Ayrılma Kaygısı Bozukluğu: Çocukların; anne, baba ya da bir diğer bakım verenden ayrılma durumuna bulundukları gelişim düzeyine oranla aşırı bir şekilde tepki vermeleri ve kaygı duymaları ile karakterize bir çocukluk çağı bozukluğudur.
• Sosyal Kaygı Bozukluğu (Sosyal Fobi): Utanç, başkaları tarafından yargılanma ve onlar tarafından negatif bir şekilde algılanma endişesi nedeni ile yüksek kaygı ve korku duyma, bunun sonucunda da sosyal durumlardan kaçınma ile karakterize bir rahatsızlıktır.
• Fobiler: Fobi, spesifik bir durum veya nesne karşısında hissedilen rasyonel olmayan korku,kaygı ve bu durum ya da nesnelerden kaçınma halidir. Fobiler kimi zaman panik ataklara neden olabilir.
• Madde kullanımı kaynaklı Anksiyete Bozukluğu: Yanlış ilaç kullanımı, toksik madde maruziyeti ya da uyuşturucu maddelerin geri çekilmesi döneminde ortaya çıkan yoğun kaygı durumudur.
• Diğer anksiyete bozuklukları: Yukarıda belirtilen kriterlere uymayan tüm bozukluklar bu gruptadır.

Anksiyete Bozukluğu Tanısı Nasıl Konulur?

Anksiyete Bozukluğu tanısı, hem semptomlara bakılarak hem de anksiyete bozukluğu testi ile konulur. Halk arasında ‘’Kaygı Bozukluğu Testi’’ olarak da bilinen bu testler, yalnızca uzman hekimler tarafından değerlendirilir. Ayrıca her tıbbi işlemde olduğu gibi aile geçmişiniz hakkında da sorular sorulur ve tespit edilen semptomlarınızın başka somut bir hastalık nedeniyle (hormonal dengesizlikler, hipotiroidi, vb.) ortaya çıkmadığından emin olunduktan sonra (bunun için kan testi istenebilir) anksiyete testi yapılır.

Anksiyete Testi, size sorulan bir takım sorulardan oluşur. Bu sorular Anksiyete Bozukluğu tanısının konulmasına yardımcı olmak için tasarlanmış sorulardır. Son iki haftaki ruh haliniz ile ilgili bilgileri edinmeyi amaçlar.

Anksiyete testi, tek başına bir teşhis vermez, yalnızca psikiyatristinizin size tanı koymasına yardımcı olacak bir araçtır. Tıpkı evde kullandığınız ateş ölçer gibi düşünebilirsiniz. Tek başına ateş ölçmek, hangi hastalığa sahip olduğunuz konusunda size bir bilgi vermeyecektir. Yalnızca ateş semptomuna dair bir derece elde edersiniz. Hastalığınızın ne olduğu sonucuna ancak bir hekim karar verebilir. Ateş ölçerin bir teşhise yardımcı olması gibi, ‘’Anksiyete Testi’’ de psikiyatristinizin size tanı koymasına yardımcı olacak bir araçtır.

Eğer Anksiyete Testine ihtiyacınız olduğunu düşünüyorsanız, Ruh Sağlığı ve Hastalıkları biriminden randevu almayı düşünebilirsiniz.

Anksiyete Bozukluğu Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Anksiyete Bozukluğu, yaşamı önemli ölçüde etkileyen bir rahatsızlıktır. Tanısı konulduğunda, birçok tedavi yönteminden hastaya en uygun olan seçilerek üstesinden gelinebilir. Tedavi yöntemleri şu şekildedir:

• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Anksiyete Bozukluklarında sıklıkla kullanılan bir psikoterapi (konuşma terapisi) yöntemidir. BDT ile düşünme şeklinizi değiştirerek, kaygı veren durumlar karşısındaki tepkilerinizi kontrol edebilirsiniz. Bu terapi süreci Psikiyatri uzmanınız tarafından planlanır ve maruz kalma terapisini de içerebilir. Yani kaçındığınız durumlara ya da ortamlara girmek, endişeniz ile baş etmeniz için yapabileceğiniz bir yöntem haline gelir. Böylece tıpkı bir aşı gibi büyük endişelere kapıldığınızda daha hazırlıklı ve kontrollü olabilirsiniz.
• İlaç Tedavisi: Bu tedavi genellikle antidepresanlar ve anti-anksiyete ilaçlarını içerir. Çoğu zaman terapi ile birlikte kullanılır.

Anksiyete Bozukluğu, tıpkı grip, diyabet, faranjit gibi bir hastalıktır ve tedavi edilmesi gerekir. Bu hastalıktan muzdarip olduğunuzu düşünüyorsanız, psikiyatrik yardım almayı ihmal etmemeniz iyi olabilir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.