|
Yumurta toplama işlemi, hassasiyet gerektirdiği için tüp bebek tedavisinin önemli aşamalarından biridir. Yumurta toplama işlemi diğer bir adıyla ovum pick up (OPU), temelde belirli ilaçlar yardımıyla uygun olgunluğa getirilmiş yumurtanın laboratuvar ortamında toplanmasına dayanır. Tüp bebek tedavisinin başarısını doğrudan etkileyen bir aşama olduğundan uzmanlar tarafından gerçekleştirilmesi gereken önemli bir işlemdir.
Tüp bebek yumurta toplama işlemi, tedavinin ilk ama en kritik aşamalarından biridir. Kısmen diğer tüp bebek göre daha kısa da sürse öncesi ve sonrasında dikkat edilmesi gerekenler vardır. Tüp bebek yumurta toplama işleminde foliküllerden yeterli olgunluğa ulaşmış olan verimli yumurtalar toplanır. Toplanan yumurta miktarı, kişiden kişiye değişiklik gösterdiği için genellikle 5-10 tane olsa da bazı durumlarda 30 tane kadar da olabilir. Bu durum, toplama işleminin süresini arttırır. Toplanan yumurtalar yeterli olmazsa tüp bebekte 4 yumurta toplama işlemi daha yapılabilir. Bazı durumlarda sayı daha da artar.
Ovum pick up (OPU) işleminde en çok merak edilen konulardan biri ‘’Yumurta toplama işlemi kaçıncı gün yapılır?’’ sorusudur. Yumurta toplama işleminde yumurtanın belirli olgunluğa ulaştırılması için bir süreç gerekir. Adet döngüsünün başlamasıyla birlikte doktorun belirlediği uygun hormon ilaçları kullanılarak yumurta olgunlaştırır. Döngünün başladığı günden yaklaşık 12 gün sonra yumurta istenilen olgunluğa (17-18 mm) ulaşır. Ultrasonla yumurtanın olgunlaştığı tespit edildikten sonra yumurta çatlatma iğnesi olarak adlandırılan hCG veya GnRH agonist enjekte edilir. Enjeksiyondan yaklaşık 36 saat sonra ise yumurta toplama işlemi yapılır. Yani yumurta toplama adet döngüsünün başlangıcından itibaren yaklaşık 14. günde yapılmış olur.
Yumurta toplama işlemi genelde genel anestezi altında gerçekleştirilse de tercihe göre lokal anestezi, sedasyon, spinal anestezi veya epidural anestezi ile de gerçekleştirilebilir. Ağrılı ve acılı bir işlem olduğu için genellikle genel anestezi uygulanması tercih edilir. Çünkü lokal anestezi olarak yapılan işlemde sadece vajene yapılan iğneyle oluşturulan lokal uyuşma karında oluşacak acıyı engellemez. Bu sebeple anestezisiz bir işlemmiş gibi iğnelerin acısı hissedilir. Yumurta toplamak için iğneler defalarca foliküllere batırıldığı için işlemi konforlu hale getirebilmek adına en sık olarak genel anestezi tercih edilir. İşlem öncesinde damar yoluyla anestezi teknisyeni tarafından kişiye anestezik madde verilir.
Yumurta toplama sürecinin başlangıcında kliniğe başvurularak ilgili dosya açılır. Gerekli bilgiler ve veriler toplandığında hastanın durumuna ve kliniğin şartlarına göre bir operasyon tarihi belirlenir. Bu tarih, aynı zamanda yumurtanın olgunlaşıp yaklaşık 18 mm boyutuna ulaştığı gündür.
Yumurta toplama işlemi başladığında ise ne kadar süreceği toplanan yumurta miktarına göre değişiklik gösterir. Normal şartlarda yumurta toplama işlemi ortalama 15 dk süren bir işlem olsa da bazı durumlarda yumurtaların fazlalığına bağlı olarak 30 dk kadar sürebilir. İşlem sonrasında anestezinin etkisi tam olarak geçtikten sonra hasta odaya alınır ve 1-2 saat kadar gözlem altında tutulduktan sonra taburcu edilir.
Yumurta toplama işlemi öncesinde operasyonu zorlaştıracak veya engelleyecek durumlardan kaçınmak gerekir. Bu sebeple yumurta toplama işlemi öncesi dikkat edilmesi gerekenler şöyle sıralanabilir:
Ameliyathane ortamında gerçekleştirilen yumurta toplama işlemi için işlemi yapan doktorun yanı sıra, anestezi uzmanı, anestezi teknisyeni ve embriyolog bulunur. İşlem sırasında foliküllerden çekilen sıvının laboratuvar ortamında incelenerek yumurta varlığının kontrol edilmesi gerekir. Embriyolog, mikroskop altında yapılan incelemede yumurta gördüğünde diğer foliküle geçilir ve sıvı çekme işlemine devam edilir. İşleme başlarken anestezi teknisyeni tarafından damar yoluyla hafif bir uyutucu verilir. Sonrasında transvajinal yolla yapılan toplama işlemi için spekulum (vajinal muayene aleti) takılarak steril sıvılarla vajenin içini yıkanır. Bu sterilizasyon işlemi toplama sırasında bakteri oluşumunu önlemek için gereklidir. Böylece işlem sonrası olası komplikasyonlar için önlem alınmış olur.
İşleme başlamak için transvajinal ultrason yerleştirilir ve ultrasonda yer alan iletici yardımıyla iğne, foliküllere ulaştırılır. Bir aspiratöre bağlı olan bu iğne ile foliküllere tek tek girilerek içindeki sıvılar çekilir. Çekilen sıvıda yumurta bulunmazsa folikül içi tekrar tekrar yıkanarak yumurta alınana kadar tekrarlanır. Çekilen sıvıdaki yumurtalar tespit edildikçe sonraki foliküle geçilir ve toplama işlemi tamamlanır. İşlemden kısa bir süre sonra anestezinin etkisi geçse ve hasta kendine gelse de bir süre gözlem altında tutulmalıdır.
Yumurta toplama işleminde iğne batırılarak aspirasyon yapıldığından ağrılı bir işlemdir. Toplama işlemi sırasında ağrı hissedilip hissedilmeyeceği hastanın anestezi tercihine göre değişiklik gösterir. Anestezi ile uyutularak yapılan operasyonda işlem sırasında ağrı hissedilmez ama uyanıldığı zaman ağrı başlar. Operasyon sonrasında bir süre hafif bir ağrı durumu yaşamak hem yapılan işlemle alakalı hem de sonrasında oluşan gaz sancısından kaynaklı olabilir. Gerekli olan durumda karın ve kasık ağrısı yaşandığı zaman doktorunuzun önerdiği sıklıkla ağrı kesici kullanılabilir.
Yumurta toplama işlemi nispeten basit bir operasyon gibi görünse de tüm operasyonlarda olduğu gibi işlem sonrasında dikkat edilmesi gereken durumlar vardır. Yumurta toplama işlemi sonrası dikkat edilmesi gerekenler şöyle listelenebilir:
Yumurta toplama işlemi sonrası az bir miktarda kanama olması normal karşılanır. Çünkü işlem sırasında vajende iğne ile yapılan uygulamalar hafif bir kanama oluşturabilir. Kanama, tampon yardımıyla kontrol altına alınabilirken şiddetli bir kanama söz konusu olduğunda ise doktora başvurmak gerekir.
Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.