Apse, vücutta sıklıkla bakterilere karşı verilen tepki sonucu ortaya çıkan iltihabi bir durumdur. Ağız, diş, anal bölge gibi pek çok farklı vücut bölgesinde görülebilir. Ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi şikâyetler ile giden apselerin ciddi sonuçları olabildiğinden tanıda geç kalınmaması ve uygun tedavinin yeterli süreyle uygulanması önemlidir. Diş apsesi tedavisinde hekim tarafından uygulanan medikal yöntemlerin yanı sıra evde rahatlama sağlamak için uygulanabilecek bir takım basit önlemler de bulunur.

Apse Nedir? Apse Neden Olur?

Apse, bedenin herhangi bir bölümünde, vücudun içinde ya da dışında oluşabilen, tüm vücut genelinde etkileri olabilen bir irin (püy) birikimidir. Vücutta enfeksiyon varlığında bağışıklık sistemi vücuda giren mikroorganizma ile mücadele etmek için çalışmaya başlar. Kan elemanlarından beyaz kan hücreleri enfeksiyonun olduğu alana gider ve hasar almış dokuda birikmeye başlar. Bu birikme sonrası inflamasyon meydana gelir ve oluşan inflamasyon nedeniyle içi irin ile dolu apse gelişir. İrin aktif ve inaktif beyaz kan hücreleri, mikroorganizmalar, doku parçaları ve sıvıdan meydana gelir.

Diş Apsesi Nedir?

Enfekte olmuş materyal ya da püy ile dişin farklı kısımlarında görülen reaksiyon diş apsesi olarak bilinir. Bu durum genellikle diş merkezinde bakteriyel bir enfeksiyon sonrası görülür. Sıklıkla çürük, kırılmış ya da oyulmuş dişler nedeniyle ortaya çıkar. Diş minesi hasar gördüğünde ise bakteriler dişin merkezini kaplayabilir. Diş enfeksiyonu sonrası dişin içinde biriken irin genellikle diş ağrısına neden olan tahriş ve şişkinliğe yol açar. Apseli dişin kulağa ya da boyna yayılabilen, hafif düzeyli ya da şiddetli ağrısı olabilir. Hızlı tanı konulmazsa ya da uygun tedavi edilmezse enfeksiyon diş ve diş köklerinden sonra dişlere destek sağlayan kemiklere de ilerleyebilir. Bu durumda hayatı tehdit eden, şiddetli reaksiyonlar görülebilir. Diş apsesine ikincil meydana gelen komplikasyonlar ölümcül olabilir.

Diş Apsesi Tipleri Nelerdir?

Diş ve diş etlerinde görülen apseler farklı tiplerde olabilir. Periapikal apse, periodontal apse ve diş eti apsesi sık görülen apse tiplerindendir.

• Periapikal Apseler: Diş kökünün uç kısımlarında görülür. Bakteriler dişte bulunan pulpa kısmına genellikle bir boşluktan sızar. Dişteki yumuşak, içte kalan kısım pulpa olarak bilinir. Pulpada kan damarları, sinir lifleri ve yumuşak bağ dokusu bulunur.
• Periodontal Apseler: Diş kökünün yanlarında yer alan diş etlerinde görülen apse tipidir. Sıklıkla diş eti hastalıklarından kaynaklanır; fakat travmalara bağlı olarak da periodontal apse gelişimi mümkündür.
• Diş Eti Apseleri: Tüketilen besinlerin sert ve ince parçaları, diş fırçası kılları gibi yabancı maddelerin diş etlerine girmesi ve gömülü kalması sonucu görülü.

Diş Apsesi ve Diş Apsesi Patlaması Belirtileri Nelerdir?

Apse gelişmiş bir dişte en sık görülen başlıca semptom diş etlerinde veya diş köklerinde zonklayıcı ve baskıcı tipte ağrıdır. Akut olarak gelişen bu ağrı sıklıkla ilerleyici karakterdedir. Sık görülen diş apsesi belirtileri aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Çene kemiğine, boyna, kulaklara yayılım gösteren şiddetli ve zonklayıcı, gece kötüleşen ağrı
• Çiğneme ve ısırma ile baskı artışına bağlı ağrı
• Çok sıcak ve çok soğuk madde maruziyeti ile şiddetlenen ağrı
• Yüzde veya yanaklarda şişlik, kızarıklık ve ağrı
• Diş hassasiyeti
• Ağız kokusu ve ağızda kötü tat
• Boyunda ve çene altında yer alan lenf düğümlerinde şişlik ve artmış hassasiyet
• Yüksek ateş

Diş apsesi patlarsa aniden rahatlama ve ağrının kesildiği hissedilebilir. Apse patlamasıyla birlikte ağızda kötü bir tat ve koku ortaya çıkar.

Diş Apsesi Neden Olur?

Apselerin nedeni genellikle bakteriyel enfeksiyonlardır. Bununla birlikte yabancı cisimler, daha nadir vakalarda ise virüsler, parazitler ve mantarlar diş eti iltihabı ve apsesine neden olabilir. Apselerin çoğunda izole edilen mikroorganizma Staphylococcus isimli bakteridir. Bakterilerin vücuda girişi ile aktive olan bağışıklık sistemi ve beyaz kan hücreleri iltihaba ve mikroorganizma yanında dokuda ölüme neden olur. Bu süreç ile oluşan cep, püy ile dolarak apseyi oluşturur. Diş apsesi oluşturan bazı risk faktörleri ise aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Kötü Ağız ve Diş Bakımı ve Hijyeni: Diş etleri, dişler ve dilin günde en az iki kere, tercihen her beslenme sonrası fırçalanması ve hijyeninin sağlanması önemlidir. Diş ipi kullanımı da diş eti bakımı için gereklidir. Ağız bakımına yeterli özen gösterilmediğinde diş apseleri, diş eti hastalıkları, diş çürükleri ve diğer komplikasyonların gelişme riski artmaktadır.
• Diyetle Yüksek Miktarda Şeker Tüketimi: Çikolata, şeker, tatlı, meyve suları ve gazlı içecek gibi yüksek şeker oranına sahip gıdaların tüketilmesi diş apsesi gelişimine katkıda bulunabilir.
• Ağızda Kuruluk: Ağız kuruluğu, diş apseleri ve diş çürükleri de olmak üzere pek çok hastalık için risk faktörüdür. Yaşlılığa bağlı, bazı ilaçların yan etkisi olarak ya da bazı hastalıkların komplikasyonu olarak ağız kuruluğu görülebilir.

Diş Apsesi Tedavisi Nedir? 

Apse oluşmuş bir dişte tedavi, enfeksiyonun ve ağrının kontrol altına alınmasına yönelik olarak planlanır. Görülen semptomlara yönelik olarak diş doktoru diş köklerinin görüntülenmesi amacıyla diş röntgeni isteyebilir, apsenin yayılım gösterip göstermediğini kontrol edebilir. Apse, uzman bir doktor tarafından steril koşullar sağlanarak tedavi edilmesi gereken, kendiliğinden geçmesi mümkün olmayan bir hastalıktır. Apse tipine ve semptomların şiddetine göre farklı tedavi yöntemleri vardır.

• Diş Apsesi Boşaltılması: Apse drenajı olarak da bilinir ve apselerin esas tedavisidir. Diş doktoru irini boşaltmak amacıyla apsede küçük bir kesi oluşturur ve kesi alanının steril olması için solüsyon ile yıkar.
• Kanal Tedavisi: Apsenin boşaltılması ve enfekte olmuş pulpanın çıkarılması için etkilenen dişte delik açılması yöntemidir. Daha sonra kanal doldurulur ve kapatılır. Özellikle arka dişlerde kaplama gerekli olabilir.
• Diş Çekimi: Apse gelişmiş dişin çekilmesi bazı durumlarda doğru değildir. Apseli dişin çekilmesi, enfeksiyonun kana karışması ve ciddi komplikasyon gelişmesi riskini doğurabilir. Dişte hasar şiddetliyse apse boşaltılmadan diş çekilebilir.
• Antibiyotikler: Enfeksiyonun yayılım göstermesi ve bağışıklık sisteminin zayıf olması durumunda diş doktoru oral antibiyotik reçete edebilir.
• Yabancı Cismin Uzaklaştırılması: Apsenin nedeni diş etindeki yabancı cisim ise diş doktoru tarafından yabancı cisim çıkarılır ve apse boşaltılır. Daha sonra alan steril solüsyonla temizlenir.

Diş Apsesine Ne İyi Gelir?

Doktor reçetesiyle kullanılması gereken ilaçların yanında evde tercih edilebilecek ilave tedaviler de rahatlamaya yardımcı olabilir. Evde uygulanabilecek yöntemlerden bazıları şunlar olabilir:

• Tuzlu su ile ağız gargarası,
• Antibiyotik özelliğe de sahip bikarbonat,
• Antibakteriyel ve antioksidan etkili kekik yağı,
• Soğuk kompres,
• Diş ağrısında etkileri bilinen karanfil yağı, susam yağı, zeytinyağı
• Ağrı kesici ve antibakteriyel özellikleri uzun yıllardır bilinen sarımsak da evde tercih edilebilecek yöntemlerdendir.

Diş Apsesi Kaç Günde Geçer? 

Diş kökü veya diş etinde görülebilen apselerde etken olan faktörün ortadan kaldırılması ve uygun tedaviyi takiben sıklıkla 2 ila 3 günde iyileşme gözlenir. Ortalama 1 hafta ile 10 gün içerisinde ise semptomların tamamen gerilemesi beklenir. Diş apse tedavisinin diş doktoru tarafından doğru şekilde uygulanması önemlidir. Apse kendiliğinden patlamış ve boşalmış olsa bile enfeksiyon yayılımının önlenmesi için muayene şarttır. Enfeksiyon, boyun bölgesi, çene ve beyin dahil olmak üzere vücudun farklı bölgelerine yayılım gösterebilir. Nadiren kana karışabilir ve sepsise yol açabilir. Sepsis, enfeksiyonun hayatı tehdit eden en ciddi komplikasyonlarındandır. Apseye eşlik eden bazı durumlarda acil servise başvuru gerekebilir. Bu durumlar yüksek ateş, yüzde şişme, yutma güçlüğü, kalp hızında yükselme, bilinç bulanıklığı ve konfüzyon olarak sıralanabilir.

Diş Apselerinin Önlenmesi İçin Neler Yapılabilir?

Diş apselerinden kaçınmak için alınacak en önemli tedbir diş çürüklerinden korunmaktır. Bu amaçla yapılabilecek uygulamalar aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Florürlü diş macunları tercih etmek
• Günlük olarak diş ipi kullanmak ve dişlerin arasını temizlemek
• Diş fırçalarını 3 ile 4 ay içinde yenilemek ya da aşınmış kılları olan fırçaları kullanmamak
• Sağlıklı beslenmek ve şeker tüketimini olabildiğince kısıtlamak
• Düzenli diş kontrolüne gitmek ve antiseptik ya da florürlü gargara kullanmak

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.