Bağırsak düğümlenmesi kalın veya ince bağırsağın bir bölümünün kendi etrafında veya mezenter (bağırsakları besleyen zar) etrafında bükülmesi sonucunda bağırsak tıkanıklığının olmasıdır. Bağırsak tıkanıklığı ciddi komplikasyonları da beraberinde getirebilir. Bu durum aynı zamanda bağırsağın kendisine giden kan akışının engellenmesinden kaynaklı bağırsakta doku ölümüne sebep olabilir. Bağırsak düğümlenmesi hızlı tanı ve tedavi gerektiren acil bir durumdur. Bağırsak düğümlenmesi nedir? ve bağırsak düğümlenmesi neden olur? sorularının daha kapsamlı cevaplarını aşağıdaki yazımızda bulabilirsiniz.

Bağırsak Düğümlenmesi Nedir?

Kalın bağırsak veya ince bağırsağın bir kısmı büküldüğünde volvulus (bağırsak düğümlenmesi) meydana gelebilir. Bükülen kısım bağırsağa giden kan damarlarını tıkayarak bağırsağın beslenmesine engel olabilir. Volvulus cerrahi müdahale gerektiren acil bir durumdur. Gereken tedavi hızlı bir şekilde uygulanmadığı takdirde, bu durum bağırsağın düğümlenen kısmındaki dokuların ölümüyle sonuçlanabilir. İnce bağırsakta meydana gelen volvulus genelde bebeklerde ve çocuklarda görülebilir. Yetişkinlerde ince bağırsak düğümlenmesinden ziyade kolon (kalın bağırsak) düğümlenmesi görülebilir.

Bağırsak Düğümlenmesi Türleri Nelerdir?

Bağırsak düğümlenmesinin birden fazla türü vardır ve her türün kendine has özellikleri bulunur. Bağırsak düğümlenmesi türlerini şu şekilde sıralayabiliriz:

• Çekum volvulusu: Çekal volvulus olarak bilinen bu durum bağırsak düğümlenmesinin nadir görülen türlerinden biridir. Bu düğümlenme çeşidinde ince bağırsak ve kolon arasındaki çekum karın duvarından ayrılıp kendi etrafında döner. Görüntüleme yardımıyla hızlı şekilde teşhis edilip başarılı şekilde tedavi edilebilir.
• Sigmoid kolon volvulusu: Bağırsağın son bölümüne yani rektuma bağlanan kısma sigmoid kolon adı verilir. Sigmoid kolon çok fazla kas dokusu içerir ve bu kas demetleri yukarı aşağı şekilde veya dairesel şekilde yerleşiktir. Sigmoid kolon çeşitli sebeplerden ötürü kendi etrafında veya koruyucu zar etrafında dönebilir. Bu durum gaz ve dışkı çıkışını engelleyebilir. En yaygın bağırsak düğümlenmesi türüdür.
• Enine kolon volvulusu: Bu bağırsak düğümlenmesi türü genelde yaşlılarda görülebilir. Bağırsağın orta kısmında gerçekleşir. Bu durumun sebebi uzun veya dar mezenter varlığı veya kronik kabızlık olabilir. Oldukça nadir görülen bu düğümlenme çeşidi sigmoid kolonda meydana gelen düğümlenme ile benzerlik gösterebilir.

Bağırsak Düğümlenmesi Neden Olur?

Bağırsak düğümlenmesi yaygın olarak fetal gelişim esnasında bağırsağın yanlış şekilde hizalanması ile ilişkili olan bir doğum kusurundan kaynaklanabilir. Buna malrotasyon ismi verilir. Bağırsakların karın duvarına normal bir bağlantısı olmadığından dolayı bağırsaklar karın içinde olması gerektiği konumdan kayabilir veya dönebilir. Malrotasyondan dolayı gelişen bağırsak düğümlenmesi genelde yaşamın erken dönemlerinde, 1 ila 2 yıl içinde kendini gösterebilir. Bağırsak düğümlenmesi ileri yaşlardaki bireylerde daha sık görülebilir. Ayrıca bağırsak hareketlerinin çok az veya çok fazla olması da bağırsak düğümlenmesine yol açabilir. Bağırsak dolanması genel olarak birden fazla nedenden dolayı gelişebilir. Bu nedenler şu şekilde sıralanabilir:

• Bağırsakların genişlemesi
• Ameliyat veya enfeksiyondan sonra gelişen karın yapışıklıkları
• Bağırsakların karın duvarından bağımsız olması
• Kronik kabızlık
• Gebelik
• Hirschsprung hastalığı: Doğuştan oluşan kalın bağırsak genişlemesi olarak bilinir. Alt rektumun dışkıyı anüsten çıkarmada yeterli olmamasından kaynaklı gelişir.

Bu durumların dışında bağırsak dolanması erkek bireylerde, 60 yaş üstü bireylerde ve bakım evi tarzı yerlerde yaşayan bireylerde daha sık görülebilir. Bağırsak düğümlenmesi genel olara altta yatan başka bir sağlık sorunu veya fiziksel bir sorundan dolayı meydana gelebilir. Ancak herhangi bir sebep olmadan da volvulus gelişebilir.

Bağırsak Düğümlenmesi Belirtileri Nelerdir?

Volvulus belirtileri ani ve şiddetli şekilde ortaya çıkabilir. Bundan dolayı bireyler direkt olarak acil servise başvurabilirler. Bağırsak düğümlenmesi belirtileri genel olarak karında şişkinlik ve yeşil safra kusulması ile ortaya çıkabilir. Bununla beraber belirtiler bağırsak dönmesinin olduğu bölgeye göre de değişiklik gösterebilir. Volvulus tıkanmış bağırsak bölümünde gaz ve sıvı birikmesi sonucu bağırsak duvarında şiddetli ağrıya ve basınca sebep olabilir. Bağırsak düğümlenmesi belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Karın ağrısı ve hassasiyeti
• Bulantı ve kusma
• Şişkin karın
• Kanlı dışkı
• Kabızlık
• Karın muayenesinde ele gelen kitle

Bebeklerde gelişen bağırsak düğümlenmesi belirtileri yetişkinlerinkinden biraz daha farklılık gösterebilir. Bebeklerde bu belirtilerle beraber aşağıdaki belirtiler de görülebilir:

• Ani ağlama nöbetleri
• Bacaklarda acı çekermiş gibi hareketlilik
• Letarji (yaşam işlevinin yavaşlaması ile gelişen uyku hali)
• Hızlı kalp atışı ve solunum

Bağırsak Düğümlenmesi Teşhisi

Bireyde bağırsak düğümlenmesi belirtileri varsa doktor ilk olarak hastadan kapsamlı bir öykü alır. Daha sonra fiziki bir muayene yaparak tıbbi geçmişini inceleyebilir. Volvulus teşhisi genel olarak röntgen veya görüntüleme gerektirebilir. Doktorlar bu görüntülerde genelde kahve çekirdeği şekli veya bükülmüş iç tüp şekli arayabilir. Görüntülemenin daha net ve anlaşılır olması için lavman yöntemi de kullanılabilir. Bununla beraber bilgisayarlı tomografi, ultrason ya da kolonoskopi de bağırsak düğümlenmesini teşhis etmede kullanılabilir. Bağırsak düğümlenmesini teşhis etmek için genelde şu yöntemler kullanılabilir:

• Kan testleri
• Dışkıdaki kanı incelemek için testler
• Üst veya alt karın bölgesini incelemek için baryum röntgenleri
• Sigmoidoskopi

Bağırsak Düğümlenmesi Tedavisi

Bağırsak düğümlenmesi hızlı bir tedavi gerektirir. Tedavi genelde bağırsağı ve oluşan tıkanıklığı açmaya yönelik uygulanır.Bağırsak düğümlenmesini düzeltmek için ameliyat gerekebilir. Ancak ameliyat yeterli gelmezse ise cerrahi tedavi gerekebilir. Ancak bazı durumlarda ameliyata gerek kalmadan da bu sorun kontrol altına alınabilir. Bağırsaklarda meydana gelen düğümlerde doktorlar ilk olarak sigmoidoskopi adı verilen görüntüleme sistemini kullanarak bağırsağı eski haline getirebilirler. Sigmoidoskopi prosedüründe rektumdan içeri yerleştirilen ince bir tüp kullanılır. Kalın bağırsağın dönen bölgelerine doğru ilerletilen tüpe hava verilerek dönen kısmın açılması sağlanabilir. Ancak bu yöntem ile düzeltilen bağırsak düğümleri bir zaman sonra tekrar edebilir. Böyle durumlarda ise kalıcı çözüm için cerrahi işlemler gerekebilir. Bağırsak düğümlenmesi ameliyatı sırasında doktor bağırsağın bükülen kısmına yakın bir yerden karın duvarına kesik atarak düğümü açabilir. Ardından bağırsak bükülmesinden dolayı kan akışı gitmeyen bölgelere kan akışını sağlayabilir. Bağırsak bölümlerine tıkanmadan dolayı uzun süre kan akışı sağlanamadıysa ve bağırsağın bir kısmı öldüyse cerrahi işlemle bağırsağın o bölümü çıkarılabilir. Daha sonra bağırsak uçları birbirine dikilir. Ancak bazı durumlarda ölen bağırsak bölümleri fazla olduğundan cerrahi bağırsakların büyük bir bölümünü çıkarmak zorunda kalabilir. Bunun sonucunda bağırsakların uçlarını birbirine dikmek imkansız hale gelebilir. Böyle bir durumda cerrah bağırsakların uçlarını karın duvarında stoma olarak bilinen açıklıklara bağlayabilir. Stoması olan birey dışkı ihtiyacını kolostomi torbalarını kullanarak giderebilir. Ancak bu durum kalıcı veya geçici olabilir. Bağırsak düğümlenmesinin erken tanısı ve hızlı tedavisi genellikle iyi sonuçlar verebilir.

Bağırsak Düğümlenmesi Komplikasyonları

Bağırsak düğümlenmesi sonucunda gelişebilecek komplikasyonları en aza indirmek için bu durum acil tedavi gerektirir. Bağırsak düğümlenmesi sonucunda oluşabilecek komplikasyonlar şu şekilde sıralanabilir:

• Sepsis ( kan enfeksiyonu)
• Doku ölümüne bağlı olarak bağırsağın büyük bir bölümünün çıkarılması ile gelişen kısa bağırsak sendromu (malabsorbsiyon bozukluğu)
• Sekonder peritonit (karın enfeksiyonu)

Bağırsak düğümlenmesi tedavi edilmediği takdirde ciddi ve geri döndürülemez sonuçlara yol açabilir. Bağırsak düğümlenmesinde erken teşhis oldukça etkili olabilir ve uygulanan tedavi daha etkili sonuçlar verebilir. Bağırsak düğümlenmesi belirtilerini hissettiğiniz zaman vakit kaybetmeden doktoronuza başvurabilirsiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.