Omur adı verilen kemiklerden oluşan insan omurgası, önden bakıldığında düz bir çizgi halinde görülürken yandan ise S harfi gibi kıvrımlı bir görünümdedir. İnsan anatomisinde omurga üzerinde, belde, sırtta ve boyunda olmak üzere 3 fizyolojik eğrilik bulunur. Bu eğriler dışında omurgadaki herhangi bir kayma veya eğri oluşumu sağlık sorunu oluşturur. Omurga sağlığında görülen sorunlar doğuştan veya sonradan oluşabilir. Doğuştan olan problemler çocukluk yaşlarında omurga hastalıkları görülmesine neden olur. Çocuklarda görülen omurga deformiteleri başta duruş ve yürüyüş bozuklukları olmak üzere, zamanla omurga hastalığı ilerledikçe hayatı tehdit eden ciddi sağlık sorunlarına neden olabilir.

Çocuklarda Omurga Sağlığı Nedir?

Vücutta taşıyıcı görevi gören omurganın sağlığına dikkat edilerek pek çok hastalığın önüne geçilebilir. Gelişim çağında olan çocuklarda duruş bozuklukları, yanlış oturma, fazla yük taşıma, ani hareketler, yapısal bozukluklar ve travmalar sonucu omurga sağlığı bozulabilir. Çocukların ağır çanta taşımaları, kitap okurken, bilgisayarda oyun oynarken veya ders çalışırken yanlış oturmaları, oyun oynarken ani hareketler yapmaları veya ağır kaldırmaları omurga sağlığı hastalıklarına neden olabilir. Çocukların omurga sağlığını etkileyen pek çok yapısal ve çevresel etken bulunduğu için omurga sağlığını koruyacak önlemler almak gerekir.

Çocuklarda Omurga Sağlığı Nasıl Korunur?

Omurga sağlığını korumak için yaşam tarzına ve kişisel alışkanlıklara dikkat etmek gerekir. Çocuklarda omurga sağlığının korunması için alınabilecek önlemler şöyle sıralanabilir:

• Ayaktayken, otururken, kitap okurken veya oyun oynarken doğru ve dik durmak
• Oturulacak koltuğun ve taşınacak çantanın seçimini doğru yapmak
• Taşınan çantanın veya başka bir ağırlığın çocuğun taşıyabileceği ölçüde olmasını sağlamak
• Sağlıklı beslenmek, fazla kilolu olmaktan kaçınarak omurgaya fazla yük binmesini engellemek
• Düzenli egzersiz yaparak kas ve bağ dokuyu güçlendirmek
• Isınma egzersizleri yapmadan ani hareketler yapmamak, spora başlamamak ve maç yapmamak
• Düzenli uyku uyuyarak, vücudun dinlenmesine ve kendini yenilemesine izin vermek
• Çocuğun huzurlu bir ortamda büyümesi, sıkıntı ve stresten uzak durarak kaslarda gerginlik oluşturmaması için çabalamak

Çocuklarda Omurga Hastalıkları Nasıl Teşhis Edilir?

Çocuklarda omurga hastalıklarının teşhisi ne kadar erken yapılırsa uygulanacak tedaviden alınacak verim de o kadar fazla olur. Bu sebeple gelişim çağındaki çocukların fiziksel gelişimlerinin doğru bir şekilde ilerlemesinin takibinde aileye büyük iş düşer. Bir çok omurga hastalığının dışarıdan bakıldığında fark edilmesi mümkündür. Hafif düzeyde oluşan omurga hasarları ise dışarıdan fark edilmeyerek sadece ağrı belirtisi oluşturabilir. Omurga hastalığından şüphelenildiğinde veya bel, boyun bölgelerinde ağrı şikâyeti olduğunda, zamanla geçer diye düşünmeyerek vakit kaybetmeden doktora gitmek gerekir. Doktor fiziki muayene sonucunda hastalığı büyük ölçüde tespit etmiş olsa da omurganın durumunu ve rahatsızlığın derecesini keşfetmek için çeşitli görüntüleme yöntemleri kullanır. Omurga hastalıklarının teşhisinde en çok kullanılan görüntüleme yöntemleri röntgen ve MR olurken ayrıca çeşitli nörolojik testler de uygulanabilir.

Çocuklarda Görülen Omurga Hastalıkları Nelerdir?

Çocuklarda görülen omurga hastalıklarının bir çoğu, doğuştan bir yapısal bozukluk sonucu meydana gelirken, bazı durumlarda ise zamanla çevresel faktörlerin etkisi sonucu oluşur. Çocuklarda yaygın görülen omurga hastalıkları şöyle özetlenebilir:

• Skolyoz: Önden bakıldığında düz bir çizgi gibi görünmesi gereken omurganın, skolyoz hastalığında yana doğru eğildiği görülür. Genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde belirti vermeye başlayarak teşhis edilir. Doğuştan yapısal bir bozukluk sonucu oluşan skolyozlar, hafif seyrederek belirti vermeyebilir. Ama zamanla yaş ilerledikçe skolyozun durumu kötüye giderek sağlık sorunlarına neden olabilir. Bu sebeple skolyoz teşhis edildikten sonra gerekli önlemleri almak gerekir.
• Kifoz: Omurganın sırt bölgesinde bulunan fizyolojik eğrilik olması gerekenden (20 ila 50 derece arası) daha fazla eğri olduğunda kifoz meydana gelir. Kifoz hastalığı aslında çocuklarda yapısal bir bozukluk sonucu gelişen bir çeşit kaburguluk durumudur denebilir. Kifoza sebep olan durumlar arasında bazı kemik hastalıkları, omurga kırıkları, omurga enfeksiyonu, omurlarda yaralanma sonucu kas ve sinirlerin hasar görmesi ve Scheuermann hastalığı (Omurganın farklı kısımlarında farklı büyüme hızının olduğu bir hastalık) da yer alır.
• Lordoz: Omurganın bel bölgesinde bulunan fizyolojik eğriliğik olması gerekenden fazla içe doğru kavis yaptığında lordoz oluşur. Kas ve bağ dokudaki problemler, güç kayıpları, özellikle karın kaslarındaki gevşeklik, fazla kilo, lordozun artmasına neden olabilir. Lordoz varlığında doğru tedavi yöntemleri uygulanarak ve gerekli egzersizler yaparak lordoz artması engellenebilir.
• Omurga Düzleşmesi: Normal şartlarda omurgada 3 fizyolojik eğrilik bulunurken omurga düzleşmesinde ise bu eğrilikler kaybolur ve omurga düz bir hal alır. Boyun veya bel bölgesinde düzleşme görülebilir. Boyun düzleşmesi, aynı pozisyonda uzun süre durma sonucunda boyun kaslarının gerilmesi, boyun fıtığı veya alınan bir darbe sonucu oluşan hasar sonrası meydana gelebilir. Bel düzleşmesi ise duruş bozuklukları, uzun süre yanlış pozisyonda oturma sonucu oluşan kas gerginlikleri ve spazmı sonucu görülebilir.
• Omurga Kırıkları: Spondilolizis ismiyle bilinen omurga stres kırıkları, genellikle bel bölgesinin alt tarafında kalan omurlara aşırı yük binmesi sonucu oluşur. Bel gibi fazla hareketli bölgelerde oluşan stres kırıkları, çocukluk ve ergenlik döneminde ağrıya neden olurken ilerleyen yaşlarda ise herhangi bir belirti göstermeyebilir.
• Omurga Kayması: Spondilolistezis olarak da adlandırılan omurga kayması, omurgayı oluşturan omurlardan birinin öne kaymasıdır. Spondilolistezis, omurga kırıkları, eklemlerdeki yapısal bozukluk veya travma sonucu oluşabilir. Omurga kaymasının sebep olan duruma göre istmik spondilolistezis, dejeneratif spondilolistezis, displastik spondilolistezis ve travmatik spondilolistezis olarak adlandırılan çeşitleri bulunur.

Skolyoz Nedir ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Çocuklarda görülen omurga rahatsızlıkları arasında en sık karşılaşılan hastalıklardan biri skolyozdur. Skolyozda önden ve arkadan bakıldığında düz bir hat şeklinde görülmesi gereken omurganın yanlara doğru kıvrıldığı görülür. Skolyoz, doğuştan yapısal bir bozukluk, serebral palsi veya kas distrofisi gibi hastalıklar, omurgada yaralanma veya enfeksiyon sonucu meydana gelebilir. Hafif derecede skolyoz durumu belirti oluşturmuyorsa tedavi değil izlem yoluna gidilir. Çocuğun gelişim sürecinde düzenli kontrollerle skolyozun kötüleşip kötüleşmediği takip edilir. Skolyoz ilerleme gösteriyorsa korse kullanımı ile eğrilik kontrol altına alınmaya çalışılır. Ciddi ilerlemiş skolyoz durumunda ise cerrahi müdahale gerekli olabilir.

Çocuklarda Omurga Sağlığını Etkileyen Faktörler Nelerdir?

Omurga sağlığının doğuştan veya sonradan bozulmasına sebep olan pek çok etken bulunur. Çocuklarda omurga sağlığını etkileyen faktörler şöyle listelenebilir:

• Genetik Faktörler: Doğuştan olan omurga deformiteleri
• Ailevi Faktörler: Ailenin çocuğa gösterdiği ilgi ve takip
• Çevresel Faktörler: Arkadaşların ve öğretmenlerin davranışlar, travmalar
• Bireysel Faktörler: Duruş bozuklukları, yanlış oturma, ani hareketler

Omurga Sağlığını Korumak için Neler Yapılmalıdır?

Çocuklarda duruş bozuklukları ve omurga sorunları yaygın görülen sağlık sorunları arasında yer alır. Bu sebeple zamanında omurga sağlığını koruyacak önlemler almak önem taşır. Çocuklarda omurga sağlığını korumak için alınabilecek önlemler şöyle sıralanabilir:

• Oturur pozisyonda uyurken tek bir tarafa yüklenmemek, mümkünse sadece uzanarak uyumak.
• Otururken, kitap okurken, ders dinlerken veya bilgisayarda oyun oynarken dik oturmak.
• Doğru çanta seçimi yapmak ve çantanın askılarını bele yük bindirmeyecek şekilde ayarlamak.
• Çantaya eşyalar yerleştirilirken orantılı yerleştirerek tek tarafa yük bindirmemek.
• Kendi ağırlığının yüzde 15’inden fazlasını taşımamak.
• Oyun oynarken veya spor yaparken bele ve boyuna yük bindirecek hareketler yapmamaya dikkat etmek

Eğer çocuğunuzda omurga sağlığı ile ilgili herhangi bir sorundan şüpheniz varsa en yakın zamanda bir sağlık kuruluşunu ziyaret ederek gerekli danışmanlığı almalısınız. Sağlık Destek Sitesi Hastalerindeki Çocuk Ortopedisi bölümlerinden çocuklarda omurga sağlığına ilişkin detaylı bilgi almak için randevu alabilirsiniz. 

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.