Yumurta, sağlığa olan faydaları ve besleyici içeriği ile yüzyıllardır bilinen doğal bir besindir. Yediden yetmişe birçok insanın beslenme alışkanlıkları içerisinde yer alan yumurta protein gereksiniminin karşılanmasında önemli bir görev üstlenir. İnsan vücudunda yüzde yüz oranla kullanılabilen iki örnek proteinden bir tanesi anne sütü, bir diğeri ise yumurtadır. Bu nedenle sağlıklı bireylerin beslenme düzeni içerisinde yumurtanın mutlaka yer alması önerilir. Vitamin ve mineraller açısından da zengin olan yumurta, bu faydalarına gerek kolesterol gerekse yağ içeriği ile tartışılan ve araştırmalara konu olarak sık sık gündeme gelen bir besindir. Her yönüyle yumurtayı ele alan bu yazıda yumurtaya ilişkin merak ettiğiniz soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

Yumurta Nedir?

Yumurta doğada bazı hayvanların üreme sürecinde embriyonun gelişmesi ve korunması için bir alan oluşturan, aynı zamanda embriyoyu besleyici bileşenleri de içeriğinde bulunduran yapıdır. Bu bağlamda tavuğun üreme sürecinin bir parçası olan yumurta, insanlar için ise besleyici ve lezzetli bir besin alternatifini oluşturur. Bıldırcın yumurtası gibi farklı yumurta türleri de besin olarak tercih edilebilse de halk arasında yaygın olarak tüketilen yumurta tavuk yumurtasıdır. Tavuklarda embriyonun her türlü besin gereksinimini karşılamaya yönelik üretilmiş olması nedeniyle yumurtanın besin değeri oldukça yüksek ve dengelidir. Aynı zamanda aminoasit örüntüsü nedeniyle yumurtada bol miktarda yer alan proteinin insan vücudunda kullanılabilirliği yüzde yüzdür. Bu şekilde doğal ve sağlıklı bir besin türünü oluşturan yumurta, herhangi bir sağlık sorunu bulunmayan bireyler tarafından her gün bir adet tüketilebilir.

Yumurtanın Faydaları

Yumurtanın sağlık üzerine pek çok faydasından söz etmek mümkündür. Bu olumlu etkiler tamamen yumurtanın makro ve mikro besin öğeleri açısından çok zengin olmasından kaynaklıdır. Özellikle A, B5, B9 (folik asit), B12, D, E, K, B6 vitaminlerini yüksek oranda içeren yumurta fosfor, selenyum, kalsiyum, çinko minerallerinden de oldukça zengindir. Bunun yanında yumurtanın faydaları arasında şunlara yer verilebilir:

• Sağlıklı bireylerde iyi kolesterol olarak bilinen HDL kolesterolün normal değer aralığına ulaşmasını destekleyerek kalp ve damar hastalıklarından korunmayı destekler.
• Yüksek kolin içeriği sayesinde hücre zarı sağlığını güçlendirmeye yardımcı olur.
• Kolin içeriğinin bir diğer olumlu etkisi ile beyinde sinyal iletiminde görevli moleküllerin üretimini destekleyerek bilişsel fonksiyonları güçlendirir. Hafıza ve konstantrasyon sorunları ile Alzheimer gibi nörolojik hastalıkların gelişme olasılığını azaltmaya yardımcıdır.
• A vitamini öncülleri olan lutein ve zeaksantin karotenoidlerini yüksek oranda bulunduran yumurta sarısı, göz sağlığını iyileştirmeye ve retina hasarlarını önlemeye yardımcı olur.
• Yüksek protein içeriği ile yara iyileşmesi ile kas yapımı ve onarımını destekler.
• Bileşimindeki protein ve sağlıklı yağ içeriğine bağlı olarak uzun süre tok kalmayı destekleyerek aşırı besin tüketimi, buna bağlı obezite gelişimi gibi olasılıkları düşürmeye yardımcıdır. Düşük kalori içeriğine rağmen tokluk hissi oluşturması kilo kontrolünü kolaylaştırır. Ayrıca zayıflama diyetlerinin devamlılığını desteklerken bu süreçlerde kan şekerindeki dalgalanmaları da azaltır.
• Yumurta önemli bir D vitamini içeriğine sahiptir. D vitamini az sayıda besinin içeriğinde yer aldığından düzenli yumurta tüketimi D vitamini eksikliği ve buna bağlı kemik ve eklem sağlığı sorunlarını önlemeye katkıda bulunur.
• Antioksidan özelliğe sahip vitamin ve mineraller içerdiğinden kanser ve enfeksiyonlarla mücadeleyi destekler, yaşlanmaya bağlı cilt ve sağlık sorunları ile mücadeleye katkı sağlar.
• Omega 3 yağ asitleri içerdiğinden bağışıklık sistemini güçlendirmeye, genel anlamda sağlığı korumaya yardımcı olur.
• Çocuklarda büyüme ve gelişmeyi destekler.
• Hamilelik ve emzirme gibi besin öğesi gereksinimlerinin arttığı dönemlerde bu ihtiyaçların karşılanmasına yardımcı olur.

Yumurta Kabuğunun Faydaları

Yumurtanın dış kısmını kaplayan sert ve beyaz katman yumurta kabuğu olarak adlandırılır. Bu kabuğun büyük bir kısmı kalsiyum karbonattan oluşur. Kalan az bir kısmında ise çeşitli mineraller ve proteinler yer alır. Yüksek kalsiyum içeriğinden dolayı yumurta kabuğu, öğütülüp toz haline getirilerek doğal bir kalsiyum takviyesi olarak kullanılabilir. Hatta bu içerikleri nedeniyle bitkilerin büyüme ve gelişimini desteklemek için de yumurta kabuğu tozundan faydalanılır. Bir yumurta kabuğunun yarısında yer alan (2,5 gr) kalsiyum, yetişkin bir bireyin günlük kalsiyum ihtiyacını karşılayabilecek düzeydedir. Kalsiyum için takviyeye ihtiyaç duyan bireyler doğal bir mineral kaynağı olarak yumurta kabuğu tozunu kullanabilse de doktora danışmadan herhangi bir mineral kullanımına başvurmak doğru değildir. Kalsiyum takviyesi kullanmaya ihtiyaç duyduğu hekim tarafından tespit edilmiş olan kişiler için yumurta kabuğu tozu bir seçenek olarak değerlendirilebilir. Bu sayede osteoporoz, osteopeni gibi hastalıklara yakalanma olasılığı azaltılabilir, kemik ve eklem sağlığı korunabilir. Böyle durumlarda hekime danışılmalı ve hekimin yönlendirmelerine göre hareket edilmelidir.

Mavi Yumurta Faydaları

Son dönemde pek çok kişi tarafından araştırılan ve merak edilen konulardan bir tanesi de mavi yumurtadır. Kabuğunun rengi beyaz, kahverengi veya daha nadir olarak mavi, yeşil gibi renklerde olabilir. Yumurta kabuklarındaki bu renk farklılığı tamamen yumurtlayan tavuğun genetik kodlarıyla ilişkilidir. Tavuğun cinsine göre genlerinde yer alan renk pigmentleri farklılaşır. Ülkemizde üretimi yapılan tavuk cinslerinin yumurtaları genellikle beyaz veya kahverengi kabuğa sahiptir. Ameraucanas, Araucanas ve Cream Legbars cinslerine ait tavukların yumurtaları ise mavi renge sahiptir. Bu cinse ait tavuklar Güney Amerika ve çevresinden köken aldığından ülkemizde çok nadir görülür. Ticari amaçla üretimi ve satışı yapılabilse de tüm tavuk yumurtalarının besin değerleri ve sağlığa olan etkileri birbirleriyle aynı kabul edilebilir. Bir diğer deyişle kabuk rengi, yumurtanın besin değeri üzerinde herhangi bir etkiye sahip değildir.

Yumurta Kaç Gram Protein İçerir?

Yumurtanın vitamin, mineral ve protein içeriği oldukça yüksektir. Bir adet yumurta vücuda yaklaşık olarak 70 kkal enerji ve 6 gram protein sağlar. Bu miktarlar küçük boy (S boy) bir yumurtaya denk gelir ve 50 gram üzerinden hesaplanmıştır. M, L ve XL boy gibi daha büyük boyutlu yumurtaların enerji ve protein içerikleri bir miktar daha yükselecektir. Yumurta kaç protein içerir gibi sorular özellikle de beslenmesine dikkat eden ve planlı tüketim yapan kişiler tarafından sıklıkla sorulsa da bir diğer merak edilen konu kolesterol içeriğidir. Bir adet yumurta yaklaşık olarak 200 gram kolesterol içerir. Bu kolesterolün tamamı yumurtanın sarısında yer alırken yumurta akında kolesterol bulunmaz. Sağlıklı bireyler için günlük kolesterol alımının 300 mg’ı aşmaması önerilirken yumurta tüketimi söz konusu olduğunda o gün tüketilen diğer hayvansal kaynaklı besinler de göz önünde bulundurulduğunda bu miktarın aşılması kaçınılmaz hale gelebilir. Yumurtanın doymamış yağ asitleri ağırlıklı yağ asidi örüntüsü nedeniyle kolesterol içeriğinin sağlıklı bireyler için sorun teşkil etmediği görüşü bilim dünyasında daha yaygındır. Ancak hiperlipidemi, damar sertliği (aterosklerozis), farklı kalp ve damar, karaciğer hastalıkları bulunan bireylerin yumurta tüketimini sınırlandırması gerekebilir. Bu gibi durumlar için hekim ve diyetisyen önerilerine başvurulması ve buna göre bir beslenme planı oluşturulmasında fayda vardır.

Sağlıklı bireyler için yumurta oldukça sağlıklı ve besleyici bir besindir ve düzenli olarak tüketimi önerilir. Kronik hastalıkları bulunan veya yüksek kolesterol teşhisi aldıysanız yumurta tüketiminizle ilgili hekiminize ve diyetisyeninize danışabilir, beslenme düzeninizi en sağlıklı şekilde planlayabilirsiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.