Omurgada meydana gelen daralmalara kanal darlığı (stenoz) adı verilir. Omurgadaki boşluklarda daralma olması pek çok rahatsızlığa sebep olabilir. Sinirlerde sıkışma meydana gelmesi durumunda hastalar bazı yaşamsal faaliyetlerini tam ve doğru olarak yerine getiremezler. Kanal darlığının belirti ve nedenleri ile tanı ve tedavisine dair yöntemleri yazımızın devamında bulabilirsiniz.

Kanal Darlığı (Stenoz) Belirtileri Nelerdir?

Omurga daralmasının birtakım belirtileri vardır. Herkeste aynı sıklık ve şiddette olmasa da benzer belirtiler stenozun habercisidir. Stenoz belirtileri boyunda ve sırtta görülebilir. Meydana geldiği noktaya göre stenoz belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

Boyunda (servikal stenoz):

• El, kol, ayak ya da bacakta güçsüzlük, uyuşma ve karıncalanma.
• Hafif de olsa denge kaybı.
• Yürüme ile ilgili problemler, bacaklarda senkronizasyon azalması.
• Bağırsak ve mesanede fonksiyon bozukluğu.
• İdrarı tutamama ve idrar kaçırma.

Alt sırtta (Lomber stenoz):

• Sırt ağrısı.
• Uzun süre ayakta kalındığı zaman bacaklarda ağrı ve kramplar.
• Bir ayak ya da bacakta uyuşma, güçsüzlük veya karıncalanma.
• Hastaların çoğu yoğun bel ve sinir ağrısından şikayetçidir. İş yaparken artan ağrının dinlenirken azalması stenozun en önemli belirtilerindendir.

Kanal Darlığı (Stenoz) Nedenleri Nelerdir?

Stenozun belli birkaç nedeni olsa da bilinen en yaygın nedeni yaşlanmadır. Yaşlandıkça insan bedenindeki hücreler kendini yenileme yeteneğini kaybetmeye başlar. Vücutta oluşan dejeneratif süreç dokularda kalınlaşma yapmaya başlar. Osteoartrit ve romatoid artrit gibi rahatsızlıklar, kardiyovasküler rahatsızlıklar da stenozun oluşumunu tetikleyebilir. Kanal darlığına neden olabilecek diğer durumlar şunlardır:

• Omurgalık yapısının doğuştan dar olması.
• Kemiklerde meydana gelen iyi veya kötü huylu tümörler.
• Doğumda meydana gelen omurga kusurları.
• Akondroplazi (cüceliğe bağlı olarak gelişir).
• Fıtıklı diskler.
• Kifoz veya skolyoz gibi omurgada meydana gelen eğrilikler.
• Piaget'in kemik hastalığı; bu hastalık vücutta anormal bir kemik yıkımına hemen ardından yeniden yapılanmasına neden olur.

Kanal Darlığı (Stenoz) Çeşitleri Nelerdir?

İki tür stenoz vardır: Bunlar servikal stenoz ve lomber stenozdur. Servikal stenozda boyun bölgesinde daralma görülürken lomber stenozda daralma sırt bölgesindedir. Stenozun en çok görüldüğü bölge L4 - L5 ve L5 - S1 yani bel bölgesinin alt kısmıdır. Bu noktada görülme sıklığının artma nedeni vücut ağırlık merkezinin bu bölgede olmasıdır. Spinal stenoz erkeklerde kadınlara oranla daha fazla görülür. Yavaş ilerler ve genelde ilk belirtiler hastalar tarafından önemsenmez. Ancak semptomlar yoğunlaştıkça doktor kontrolüne başvurmak zorunda kalınır. Genellikle travma sonrası varlığı ortaya çıkar.

Stenoz darlık anlamına gelir. Pilor stenoz adında mide ve bağırsak hastalıkları kaynaklı bir stenoz şekli de vardır. Aşırı kalınlaşmış olan pilor kası mide çıkışında daralmaya sebebiyet verir. Genellikle bebeklik çağında kusmaya ve diğer sindirim sistemi şikayetlerine yol açabilir. Sinir sistemi ve omurga ile ilgili değil sindirim sistemi kökenli bir rahatsızlıktır.

Kanal Darlığı (Stenoz) Tanısı Nasıl Konur?

Stenoz tanısı konulurken ilk olarak hastanın öyküsü ve şikayetleri değerlendirilir. Ardından detaylı bir fizik muayene ve değerlendirme yapılır. Daha sonra bazı görüntüleme testleri yapılır. Bu testler şu şekilde sıralanabilir:

• Omurga görüntülemek için X ışını, MRG taraması veya BT taraması
• Spinal sinirlerin değerlendirilmesi için elektromyelogram
• Omurgada büyüme ve hasar oluşup oluşmadığını anlamak için kemik taraması testleri

Spinal Stenoz Tedavisi

Omurga daralmasında tedavinin şekli ve destekleyicileri stenozun yerine ve derecesine göre değişir. Genel olarak stenoz tedavisi fizik tedavi, cerrahi ve ilaç tedavisinden oluşabilir. Bu tedavilerin hangisinin tercih edileceğine hastanın durumuna göre karar verilir. Spinal stenozda eğer şikayetler hafifse doktor takibi ve başlangıç aşamasındaki fizik tedavi yeterli olacaktır. Aynı zamanda ağrıları azaltmak amacıyla ağrı kesici ilaçlarla da hastanın şikayetleri azaltılabilir.

Spinal stenoz nedeniyle omurganın sıkışma yaptığı noktalarda sinir kökleri deforme olabilir ve şişlik yaşanabilir. Stenozun meydana geldiği noktadan uygulanan steroid ilacı (kortikosteroid) ilk olarak iltihap ve ağrıyı azaltır. Bölgede oluşan şişliğin azalmasını sağlar. Steroid kullanımına hastayı takip eden hekim karar vermeli ve uygun doz miktarı aşılmamalıdır.

Ancak egzersiz ve fiziksel aktivite her hastalıkta olduğu gibi tedaviyi destekleyici ve iyileştiricidir. Ayrıca egzersiz yapmamak kullanılmayan kasların zayıflamasına neden olur. Fizyoterapist eşliğinde sağlık durumunuza ve kondisyonunuza uygun fizik tedavi hareketleri hem kas gücünüzü toparlamanızı hem de stenozun iyileşmesini sağlar. Fiziksel aktivite omurganın esnekliğini ve ideal stabilitesini korumayı kolaylaştırır. Ayrıca kişinin dengesinin ve dış dünyaya uyum kabiliyetinin artmasını sağlar.

Stenoz tedavisinde uygulanan bir diğer yöntem ise dekompresyon prosedürüdür. Genel anestezi olmadan uygulanan dekompresyon prosedüründe doktor takip ve kontrolü oldukça önemlidir. Bu prosedürde iğne benzeri aletler kullanılmaktadır. İğneye benzeyen bu ürünlerin uygulanmasıyla spinal kolonun arka kısmındaki kalınlaşmış bağ dokusunun bir kısmı çıkarılır. Ancak bu tedavi servikal stenozlu hastalara uygulanmaz. Lomber stenozu bulunan ve spinal kolon ardındaki bağ dokusunda kalınlaşma meydana gelen hastalarda kullanılabilir.

Stenoz Ameliyatı Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Fizik tedavi için hastanın sağlık durumu ve omurga yapısı uygun değilse spinal stenoz için cerrahi müdahale gerekebilir. Spinal stenoz ameliyatının amacı omurilik kanalında meydana gelen daralmaları genişletmektir. Böylelikle sinirlere uygulanan baskı ve meydana gelen disfonksiyon ortadan kaldırılmış olur. Spinal stenoz ameliyatlarında birkaç görüş birden almak ve o alanda deneyimli bir cerrahın operasyonu gerçekleştirmesi üzerinde durulması önemli konulardan biridir. Spinal stenozda uygulanan operasyon ekollerinden bazıları şunlardır:

• Laminektomi: Bu uygulamada omurganın stenozdan etkilenen arka kısmı(lamina) çıkarılır.
• Laminotomi: Laminanın yalnızca bir bölümü tipik olarak stenozun yarattığı baskıyı belli bir alandan uzaklaştırmak için çıkarılır.
• Laminoplasti: Servikal stenoz tedavisinde kullanılan bir cerrahi yöntemdir. Lamina üzerinde menteşe benzeri bir yapı oluşturularak omurilik kanalındaki boşluk açılır. Daha sonra metal donanımla omurganın açılmış bölümündeki boşluk kapatılır.
• Minimal invaziv cerrahi: Bu ameliyat yönteminde stenoz çevresinde zarar gören dokuyu rahatlatacak şekilde kemik veya lamine çıkarılır.

Her operasyonda olduğu gibi spinal stenozda da komplikasyon oluşma riski vardır. Bu sebeple enfeksiyon oluşumunu önlemek, damarlarda kan pıhtılaşmasının erken teşhisi ve nörolojik bozulmaya karşı önlem almak amacıyla doktor kontrolü ve takibi ameliyat sonrası dikkat edilmesi gereken önemli noktalardandır.

Kanal darlığı (stenoz) tedavisinde de bütün hastalıklarda olduğu gibi erken teşhis oldukça önemlidir. Hem hastaların daha az ve daha hafif ağrı süreçleri olur hem de cerrahi müdahale yapılmadan iyileşme şansı artar. Stenoz teşhisi alan hastaların dikkat etmesi gerekenlerden ilki tedavinin bir bütün olduğunun farkında olmaktır. İlaç tedavisi ile beraber düzenli egzersiz yapmak omurgayı içten ve dıştan güçlendirmeyi kolaylaştırır. Stenoz tedavisi kapsamında egzersiz yaparken fizyoterapist eşliğinde ve doğru egzersizlerle ilerlemek hayati önem taşır. Cerrahi müdahale sonrası da yine enfeksiyon riskini ortadan kaldırmak ve ilaç tedavisini yarım bırakmamak için antibiyotikler ve doktorunuzun önerdiği diğer ilaçlar düzenli olarak kullanılmalıdır. Siz de kanal darlığı (stenoz) tedavisinde size en uygun çözüm ve tedaviye ulaşmak için en kısa sürede doktor kontrolü ve muayenesini ihmal etmeyin, sağlığınızı ertelemeyin.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.