Mide kanseri ve obezite tedavilerinde uygulanan mide ameliyatları sonrasında çeşitli komplikasyonlar yaşanabilir. En çok karşılaşılan komplikasyonlardan biri de dumping sendromu olarak tanımlanan rahatsızlıktır. Mide ve yemek borusunu etkileyen ameliyatlar sonrası besin alımı başladığında dumping sendromu, sindirim problemleri ile belirti verir. Fakat dumping sendromunun tek nedeni ameliyat değildir. Yüksek şeker içeren bir beslenme düzeni de besinlerin bağırsak geçişini hızlandırarak dumping sendromuna neden olabilir. Dumping sendromu hakkında daha fazla bilgi almak için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Dumping Sendromu Nedir?

Dumping sendromu sıklıkla ameliyat sonrası ya da fazla miktarda şekerli besin alımı ile gelişen, midenin hızlı boşalması ve besin emiliminin yetersiz kalması olayına verilen isimdir. Genelde, midenin bir kısmının veya tamamının alındığı gastrektomi işlemi sonrasında hasta besin almaya tekrar başladığında görülür. Besin tüketiminden sonra dumping sendromu belirtilerinin ne kadar sürede ortaya çıktığına bağlı olarak erken ya da geç dumping sendromu olarak isimlendirilir. Erken dumping sendromu, yemek yedikten 5-30 dk içerisinde soğuk terleme, baygınlık, ishal, gaz gibi semptomlar ile kendini gösterir. Geç dumping sendromu ise daha geç ortaya çıkar. Geç dumping sendromu hipoglisemiye (şeker düşmesi) ve yemek yedikten ortalama 1-3 saat içerisinde titreme, terleme veya bilinç kaybına neden olur.

Dumping Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Dumping sendromu belirtileri midenin hızlı boşalmasından kaynaklanır. Belirtiler genelde hipoglisemi (şeker düşmesi) ve sindirim sistemi rahatsızlıklarıdır:

• Çarpıntı
• Yorgunluk
• Baygınlık
• Zayıflama
• Terleme
• Baş ağrısı
• Solgunluk
• İshal
• Bulantı ve kusma
• Mide guruldaması
• Şişkinlik
• Mide krampları
• Hipoglisemi (şeker düşmesi)

Dumping Sendromu Nedeni Nedir?

Genelde mide kanseri için gerçekleştirilen, midenin bir kısmının ya da tamamının ameliyatla alınması işlemi olan gastrektomi, yüksek şekerli besinlerin tüketildiği diyetler, obezite tedavisinde kullanılan mide küçültme işlemi gastrik bypass ve yemek borusunun bir kısmının ya da tamamının alındığı özofajektomi prosedürü, dumping sendromunu oluşturan nedenlerdir. Yapılan cerrahi işlemler sebebi ile bağırsak adaptasyonu bozulur ve mide hacmi küçülür. Azalan mide hacmi, besinlerin ince bağırsaktan daha hızlı geçmesine neden olur. Hızlı bir şekilde sindirim sistemini dolaşan besinler, sindirim sistemi hormonlarının daha fazla salgılanıp mide bulantısı, ishal gibi sorunlara yol açmasına neden olur. Semptomlar genellikle 1-1.5 yıl içerisinde beslenme tedavisi ya da ilaç tedavisi ile düzelme gösterir.

Dumping Sendromu Nasıl Teşhis Edilir?

Yakın zamanda mide ya da yemek borusu ameliyatı geçirmiş kişinin dumping ile uyumlu semptomlar göstermesi, teşhis için çoğu zaman yeterli olmaktadır. Ameliyat durumu olmadığında ya da kesin tanı istendiğinde doktorlar, oral glikoz testi, hidrojen nefes testi, röntgen ve gastrik boşaltma taraması yöntemlerini kullanırlar. Yapılan testler sonucunda dumping sendromu teşhisi alan kişi için gerekli tedaviye ilgili doktor tarafından başlanır.

Dumping Sendromu Nasıl Tedavi Edilir?

Dumping sendromu beslenmede değişiklikler ya da tıbbi ve cerrahi tedaviler ile ortadan zamanla kaldırılır. Bazen tıbbi tedaviye dirençli hastalarda beslenme yolu ile semptomlar azaltılır. Dumping sendromu görülen hastalar öğünlerini küçülterek, öğün sıklığını ve sayısını artırmalıdır. Öğünler yavaş tüketilmeli ve aynı öğünde birden fazla sıvı tüketilmemelidir. Alkol tüketiminden, sendromun tetiklenmesine neden olacağı için kaçınılmalıdır. Doktor, uygun görmesi durumunda karbonhidrat emilimini yavaşlatan veya mide boşalma hızını yavaşlatan ilaçlar yazabilir.

Dumping Sendromu Hakkında Doğru Bilinen Yanlışlar Nelerdir?

Dumping sendromu üzerine yapılan birçok çalışma bulunmakta. Bu çalışmalar ile doğruluğu ispatlanan fakat insanlar arasında yanlış kabul edilebilen uygulamalar da mevcuttur.

• Dumping sendromunun hayat boyu devam edeceği düşüncesi oldukça yanlış. Beslenme değişiklikleri ve ilaç tedavileri ile bir süre sonra semptomlar hafiflemeye başlar ya da tamamen ortadan kalkar.
• Dumping sendromu yaşayan kişiler, sıvı ürünlerin yemekle birlikte alımını tamamen hayatlarından çıkarabilirler. Kişinin tolere edebildiği kadar sıvının öğünlerden 30 dk kadar sonra tüketilmesinde hiçbir sorun yoktur.
• Süt ve süt ürünleri dumping sendromunda her zaman uzak durulması gereken gıdalardan değildir. Tolere edilebilen miktarlarda tüketmek veya laktozsuz seçenekler kullanmak, semptom oluşumunu engeller. Eğer rahatsızlığa sebep olmuyorsa sıvı alımını dengeleyerek tüketilmesinde bir sorun bulunmaz.
• Sıvılar ile birlikte su tüketimini de azaltmak kesinlikle bir hata olur. Öğün aralarında mümkün olduğunca sıvı hakkı, sudan yana kullanılmalı. Vücudu susuz bırakmak, kabızlık gibi başka rahatsızlıklara da davetiye çıkarır.
• Sürekli katı yiyecek tüketimi kabızlığa neden olabilir fakat tüketilen katılar yüksek posa ve lif içeriğine sahip ise yeterli su alımı ile bu sorun ortadan kalkar.
• Dumping sendromu sadece ameliyatlara bağlı gelişmez, fazla şeker tüketimi de bir sebeptir.

Dumping Sendromu Bitkisel Yöntemlerle Tedavi Edilir Mi?

Besinlerin kıvamını artırarak mide boşalmasını yavaşlatan bitkisel ürünler, dumping sendromu etkilerini hafifletmeye yardımcı olur. Gıdalara, bitkilerin hücre duvarından elde edilen pektinin eklenmesi gıdanın kıvamını artırarak şeker düşmesini önler ve mide boşalmasını geciktirir. Gıdaların kıvamını artıran bir diğer bitkisel kaynak ise guar sakızıdır. Guar sakızı toz halde bulunur ve kıvam artırıcı olarak tolere edilemeyen gıdalara tolerasyonu artırır; mide boşalma hızını yavaşlatır. Suya eklendiğinde şişerek mide boşalmasını yavaşlatan glukomannan ve hacim arttırıcı bir lif olan psyllium kabuğu jelleşerek semptomları hafifletmek için kullanılır.

Dumping Sendromunda Kaçınılması Gereken Yiyecekler Nelerdir?

Mide boşalmasını hızlandıran yiyecekler dumping sendromu için en çok sorun yaratan kısımdır. Semptomlara mide boşalma hızının artması sebep olduğu için beslenme tedavisi, mide boşalmasını yavaşlatacak şekilde hazırlanmalıdır. Tatlılar, kahvaltılık gevrekler, beyaz undan yapılan gıdalar, gazlı içecekler yüksek oranda basit şeker içeriği nedeniyle mide boşalmasını hızlandırır. Özellikle alkol tüketimi semptomların artmasına neden olur. Süt ve süt ürünleri kişide gaz, ishal gibi semptomları artırıyorsa bu ürünlerden de kaçınmak gerekir. Sıvı tüketiminin gün içine yayılması önemlidir. Meyve suları, kızartmalar, kafein, sert ve kuru kırmızı etler tüketilmesi yasak ya da azaltılması gereken yiyeceklerdir.

Dumping Sendromunda Egzersiz Yapılabilir Mi?

Sendroma sebep olan ameliyatlardan ortalama 1 hafta sonra hafif yürüyüşler ile egzersiz yapılmaya başlanabilir. Yorucu ve zorlayıcı olmayan egzersizlerin yapılması sorun oluşturmaz. Eğer ameliyat dışı gelişen bir dumping sendromu söz konusu ise genellikle egzersiz yapmak sorun oluşturmaz. Rahatsızlık hissedildiği anda egzersize son verilmelidir. Egzersiz yapmaya başlamadan önce doktora danışılmalıdır.

Dumping Sendromunda Bilim İnsanları Ne Söylüyor?

Dumping sendromu yaşayan kişilerin üç öğün yerine yiyeceklerini altı öğüne dağıtarak tüketmeleri gerekir. Yemeklerden en az 30 dk öncesinde sıvı tüketilmemelidir. Öğünlerden gaz yapan besinler azaltılmalıdır. Yemekten sonra 30 dk kadar uzanmak semptomların azalmasına yardımcı olur. Doktor tarafından yazılan yavaş salınımlı ilaçlar semptomları hafifletir. Dumping sendromu tedbir alınmadığında yaşamı tehdit eden bir durum değildir ama yaşam kalitesini düşürür.

Dumping Sendromuna İyi Gelen Besinler Hangileridir?

Mide boşalma hızını yavaşlatmak dumping sendromunda beslenme tedavisinin yapı taşıdır. Karbonhidrat emiliminin yavaşlaması ve öğün sayısının artması, mide boşalma hızını yavaşlatmaya yardımcı olur. Karbonhidrat emilimini yavaşlatmak için brokoli, havuç, ıspanak, Brüksel lahanası, yulaf gibi yüksek lifli besinler seçilmelidir. Tam tahıllı ekmekler, makarna, patates lif tüketimi için diğer iyi kaynaklardır. Öğünlerde lifli karbonhidratlar ile birlikte protein içeriği yüksek yumurta, balık, beyaz et yer almalıdır. Protein ve yağlar, meyve ve sebzeler ile birlikte tüketilmelidir fakat porsiyonlar küçük olmalıdır. Yemeklerde tereyağı ve bitkisel yağlar kullanmakta sakınca yoktur.

Hastalıkların tedavisi için ihtiyaç duyulan cerrahi işlemler dumping sendromu gibi yan etkilere neden olabilir. Doktor kontrolünde, oluşan yan etkiler önlenir ya da tedavi edilir. Hiçbir bitkisel ya da tıbbi tedaviyi doktorunuza danışmadan uygulamaya çalışmayın.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.