Yutma güçlüğünün terim anlamı zorlanarak yutmadır. Katı ve sıvı gıdaları çocukların zorlanmadan ağızdan boğaza, boğazdan yemek borusuna, yemek borusundan mideye kolaylıkla yutmaları beklenir.

Yutma güçlüğü nasıl gelişir:

Ağız (oral) faz: Katı gıdalar ağızda tükürüğün yumuşatıcı etkisi ile çiğnenir. İstemli olarak yutulur. Sıvı gıdalar da katı gıdalar gibi ağıza alındıktan sonra dilin de etkisi ile katı gıdalar gibi istemli olarak yutulur.

Boğaz fazı: Yiyecekler boğaza geldiğinde epiglot soluk borusunu kapatır ve yiyecekler yemek borusuna geçer. Sonra soluk borusu açılır ve nefes alınır. Bebekler dakikada 30-40 kere solur iken bu işlemi başarı ile yapmak zorundadır. Bu faz istemli başlar ama istemsiz (beynin kontrolü altında) devam eder.

Yemek borusu fazı: Yemek borusuna geçen gıdalar mideye doğru yerçekiminin etkisi ile gitmeye başlar.  Yemek borusunun duvarındaki kasların dalga benzeri hareketi ile yutma işlemine yardım eder. Yemek borusunun bu hareketlerine peristaltizm denir. Yemek borusunun alt bölümünde mide ile olan bileşkesinde özellikli bir kanal vardır (alt özofagus sfinkteri)  Gıda geldikçe bu sfinkter gevşer ve gıdayı mideye geçirir. Bu faz tamamen istemsiz (beynin kontrolü) altındadır.

Mide (gastrik) fazı: Mideye gıda geldiğinde sindirim enzimleri ile karşılaşır. Oluşan içerik kusma olmadığı sürece yemek borusuna geri gelmez. Midede biriken gazlar, yemek borusunun altındaki sfinkterin gevşemesi ile dışarı çıkar. Bebeklere gaz çıkarması için yardım edilmesi gerekir. Midede biriken içerik mide çıkışındaki sfinkterin aralıklı olarak açılması ile bağırsaklara gönderilir. Bu işlem de tamamen istemsiz gelişir.

Çocuklarda Yutma Güçlüğüne Sebep Olan Hastalıklar Nelerdir?

• Gastroözofajial reflü
• Prematüre bebekler
• Konjenital anomalili hastalar: Özofagus atrezisi, yemek borusu – soluk borusu açıklıkları

• Yutma fonksiyonlarını düzenleyen beyin bölgesi ve sinirlerin etkilenmesi
• (serebral palsi, yüz felci, beyin tümörü, kas distrofisi)
• Yarık dudak, yarık damak, büyük dil ve tonsil

• Yemek borusu, mide cerrahisi geçirmiş hastalar
• Uzamış solunum cihazı tedavisi alan bebekler, çocuklar
• Trakeostomili ve gastrostomili hastalar
• Yakıcı ve tahriş edici (kostik, kroziv madde içimi) sonrası yemek borusu darlığı gelişen hastalar
• Otizm spektrum bozukluğu olan hastalar
• Akalazya, eozinofilik özofajit
• Beslenme güçlüğü çeken çocuklar

Uygulanacak tetkik ve tedavi yöntemleri nelerdir?

• Yutma egzersizleri
• Yutma ve reflü grafileri
• Ph metri ölçümü
• Endoskopi
• Laparoskopik reflü cerrahisi
• Laparoskopik gastrostomi cerrahisi
• Rehabilitasyon hizmetleri
• Yatan hasta takibi

Tedavi süreci nasıldır?

0-18 yaş aralığındaki hastalar öncelikle klinikte Çocuk Cerrahisi Uzmanı tarafından muayene edilip detaylı fizik muayenesi yapılır ve altta yatan hastalığın varlığını değerlendirilir. Cerrahi tedavi gerektiren hastaların cerrahi tedavisi planlanır.

Bebeklerin ve çocukların beslenme programı düzenlenir. Yeme içme bozukluğu olan hastalarda çeşitli egzersizlerle yutma tedavisi uygulanır. Bu hastalarda eşlik eden konuşma bozuklukları tedavi edilip gerekli rehabilitasyon programı uygulamaya alınır.

Uygulanacak Rehabilitasyon Öncesi Değerlendirme Nasıl Yapılır?

• Dil duyarlılığı değerlendirmesi
• Çene kasları kontraksiyonu değerlendirmesi
• Gag (öğürtme) refleksi değerlendirmesi
• Öksürme gücü değerlendirmesi
• Steteskop ile ses değerlendirmesi
• Radyolojik görüntüleme ile yutma değerlendirmesi

Uygulanacak Rehabilitasyon Çalışmaları Nelerdir?

• Yatak başı testlerinin uygulanması
• Disfaji limitinin belirlenmesi
• Su içme testinin uygulanması
• Eklem hareketini artırmak için pozisyonel yutma egzersizlerinin uygulanması
• Eforlu yutma çalışmasının yapılması
• Pasif oral motor egzersizlerinin uygulanması

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.