Aşil tendonu, ayak bileğinin arkasında yer alan ve baldırda bulunan kasların topuğa yapışmasını sağlayan tendondur. Aşil tendonu kopması ise birçok sebebe bağlı oluşabilen ve özellikle orta yaşlı erkeklerde daha sık görülen bir durumdur. Tanının çoğu zaman geç veya yanlış konulması tedavinin gecikmesine ve hastalığın giderek kötüleşmesine neden olduğu için kronik zayıflık ve işlev kaybı gibi ciddi sorunlara yol açabilmektedir. Aşil tendonu kopması ani hareketlere ya da travmaya bağlı olarak oluşabilir. Daha önceden romatoid artrit, lupus, gut, hiperparatiroidi, kronik böbrek yetmezliği gibi hastalıkların olması ya da steroid kullanımı gibi faktörler, aşil tendonunun zayıflamasına yol açar. Bu nedenle tendon, hasarlara daha açık hâle gelir. Kopmaların çoğu aktivite veya travma sonrasında oluşur. Aşil tendonu kopması tanısı öncelikle klinik olarak konur. Ayak bileği arkasında ani başlangıçlı ağrı ve çıt sesi duyulması gibi belirtileri vardır. Her ne kadar tanı fizik muayene ile konulsa da röntgen, ultrason veya manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemlerinden de faydalanılabilir. Tedavide cerrahi ve medikal tedavi seçenekleri mevcut olsa da seçilecek tedavi, tendonun durumuna ve kişiye bağlı olarak değişiklik gösterebilir. Aşil tendonunda tekrar kopma riskinin düşük olduğu aktif bireylerde cerrahi tedavi rutin olarak tercih edilir. Ancak cerrahide de yüzeysel veya derin doku enfeksiyonları oluşabileceği için seçilecek yöntemin riski buna göre belirlenir. Bunun dışında cerrahi-dışı tedavi sonrası tekrar aşil tendonu kopması olması durumunda ameliyat gereklidir.

Aşil Tendonu Nedir?

Tendon, kasların kemiklere tutunmasını sağlayan bağlardır. Ayak bileğinin arka kısmında bulunan ve baldır kaslarının topuk kemiğine (kalkaneus) yapışmasını sağlayan sert bir fibröz doku bandıdır. Aşil tendonunun bir diğer ismi de bağlandığı yerden dolayı kalkaneal tendondur. Bacağın arka kısmında yer alan iki kas, birleşerek tek bir doku bandına bağlıdır ve baldırın alt kısmında aşil tendonunu oluşturur. Aşil tendonu sonrasında kalkaneus kemiğine bağlanır. Aşil tendonunu topukta koruyan içi sıvı dolu yastıkçıklar bulunur.

Aşil tendonu insan vücudundaki en büyük ve en güçlü tendondur. Baldırdaki kaslar kasıldığı zaman aşil tendonu topuğu çeker. Bu hareket yürüme, koşma veya zıplama sırasında parmak ucunda durmaya yardımcı olur. Aşil tendonu güçlü olmasına rağmen sınırlı kan akışı ve üzerindeki gerilimin fazla olması gibi sebeplerden dolayı yaralanmaya oldukça açık bir dokudur.

Aşil Tendonu Kopması Nedir?

Aşil tendonu kopması, travmaya bağlı olarak ya da kendiliğinden oluşabilir. Baldır kaslarını topuğa bağlayan aşil tendonu, bu sebeplerle kısmen ya da tamamen yırtılabilir. Vücutta en sık kopan tendon aşil tendonudur ve akut ya da kronik olabilir. Yaşa bağlı olarak iki yaş grubunda özellikle sık görülür. Öncelikle 30-40 yaş aralığında görülen aşil tendonu kopması, çoğunlukla erkekleri etkiler ve basketbol ya da raket sporlarına katılım sonucu oluşur. 60 yaşında da sık görülen kopmalar daha çok kadınları etkiler ve merdiven çıkma gibi günlük rutin aktivitelere bağlı olarak meydana gelir. Ancak aşil tendonu kopmasına yol açan sebep, henüz bulunmamıştır. Yine de vakaların çoğunda kastaki ani ve güçlü gerilmeler kopmaya sebep olur. Kendiliğinden oluşan kopmalar genellikle önceki tendon hastalıklarına bağlı ortaya çıkar. Aşil tendinopatisi, aralıklı aktivite, atletik eğitim planlamasında yapılan değişiklikler ve florokinolon içeren antibiyotiklerin kullanımı gibi birçok risk faktörü, aşil tendonunda kopma oluşmasına zemin hazırlar.

Aşil Tendonu Kopması Belirtileri Nelerdir?

Aşil tendonu kopması bulunan hastalarda sıklıkla akut başlangıçlı şiddetli ağrı ve çıt sesi şikayetleri mevcuttur. Vurulmuş, tekmelenmiş veya bacağının arkası kesilmiş gibi bir his oluşturan aşil tendonu kopması, hareket etmekte zorlanmaya neden olur. Bazı durumlarda hastalarda topallayarak yürüme görülür. Aşil tendonu kopması olan kişilerde koşma, merdiven çıkma veya ayak parmaklarının üzerinde durma gibi hareketlerde zorlanma oluşur. Ancak bazı sporcularda diğer kasların da harekete katılacak güçte olması nedeniyle aşil tendonu kopmasına rağmen yürümede anormallik görülmeyebilir. Kronik ve tekrarlayan baldır ya da aşil tendonunda bölgesel ağrı, ayağın geriye doğru bükülme gücünde azalma, baldırda şişme, fiziksel aktivite veya egzersiz hacminde son zamanlarda düşüş olması gibi durumlar ortaya çıkabilir.

Aşil Tendonu Kopması Nedenleri Nelerdir?

Aşil tendonunda kopmanın neden kaynaklandığı henüz net olarak bilinmemektedir. Ancak indirekt travmalar sıklıkla kopmayla ilişkilendirilmiştir. İndirekt travmalar, mekanik, vasküler (damarsal) ve doku kalitesindeki zayıflık olmak üzere üç farklı kategoride incelenir.

• Mekanik: Diz açık ve uzatılmış haldeyken ayak bileğinde ani öne doğru bükülme gibi bir hareketin yapılması sonucu zaten yük altında ve gergin olan tendonun üzerindeki yükün artırılmasına bağlı oluşabilir.
• Vasküler (Damarsal): Aşil tendonu damarsal açıdan fakir bir bölgede yer alır. Özellikle tutunduğu yerden 2 ila 6 cm arasındaki bölgede damarlar az bulunur. Bu nedenle kopmaya daha elverişlidir.
• Doku kalitesinin düşük olması: Tendinit, akut yaralanmaya bağlı olarak gelişen tendonun inflamasyonudur. Tendinozis ise kronik yaralanmalara bağlı olarak tekrarlayan yırtılmaların görüldüğü dejeneratif bir süreçtir. Bu iki durum da tendonun zayıflamasına ve kolay bir şekilde kopmasına neden olur. Özellikle tekrarlayan, uygun olmayan egzersiz teknikleri sonucunda ortaya çıkan mikro travmalar sonucu bu durum meydana gelir.

Aşil Tendonu Kopması Tanısı Nasıl Konulur?

Aşil tendonu kopması tanısı konulması için öncelikle kişiye doktorlar tarafından hastalık ile ilgili çeşitli sorular sorulur. Ardından yapılan muayenede çeşitli özel teknikler kullanılır. Aşil tendonu kopmalarında Thompson testi olarak kullanılan baldır sıkma testi, tanıda önemlidir. Bu test, hasta yüzükoyun yatarken baldırın elle sıkılması ve ayağın arkaya doğru bükülmesinin gözlenmesi ile yapılır. Bu hareketin yapılmasını sağlayan aşil tendonunun kopması durumunda yapılan test ile ayakta arkaya doğru bükülme görülmez. Hastaların yürümesinde ve ayağı arkaya doğru bükme hareketi yapmasında herhangi bir sorun olmaması durumunda çoğu zaman aşil tendonu kopması tanısı gözden kaçabilir. Bu durumda altın standart tanı yöntemleri olan MR ya da ultrason görüntüleme yapılabilir. Tanıda kullanılan bir diğer test ise Matles testidir. Bu testte hasta yüzükoyun yatarken diz yukarı doğru 90 derece dik pozisyona getirilir. Testte iki ayak da gözlenir ve herhangi bir fark olup olmadığı incelenir. Thompson testi kadar olmasa da hassasiyeti yüksek bir testtir.

Aşil Tendonu Kopması Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Aşil tendonu kopmasında tedavi, durumun akut veya kronik olmasına göre değişiklik gösterir. Akut aşil tendonu kopmasında kişiye bağlı olarak cerrahi veya cerrahi dışı tedavi seçenekleri değerlendirilir. Kronik kopmalarda ise genellikle hastaların gücünün ve ayak hareket işlevinin yerine getirilmesi için cerrahi girişim tercih edilir. Ancak cerrahi işlem uygulanacak hastalarda fiziksel aktivite düzeyi ve sağlığı etkileyebilecek diğer risk faktörleri değerlendirilerek tedavi uygulanır. Ameliyat dışı tedavi olarak ise ayak bileğine alçı uygulaması ile hareket kısıtlaması yapılır. Alçı tedavisinde hasta, düzenli aralıklarla kontrol edilerek aşil tendonundaki düzelme denetlenir. Özellikle cerrahi operasyonlara bağlı komplikasyon ve yaralanmadan kaçınmak için bu tedavi yöntemi uygulanabilir.

Aşil tendonu kopması tedavi edilmediğinde ciddi sorunlara yol açabilen önemli bir durumdur. Bu nedenle ayak bileğinin arkaya doğru hareketinde problem yaşayan veya baldır ağrısı olan kişilerin mutlaka sağlık kuruluşlarına başvurmaları gereklidir.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.