Geçirgen bağırsak sendromu, sızdıran bağırsak olarak da tanımlanabilen bir tür sindirim sistemi hastalığıdır. Bağırsak bariyerine ilişkin sorunlardan kaynaklanan bu hastalık özellikle de ülkemizde bazı ünlü kişilerde teşhis edilmesi ile gündemde sıkça yer almış ve araştırmalara daha fazla konu olmaya başlamıştır. Bağırsaklar ın iç yapısı, sıkıca örülmüş bir bağırsak duvarı ile kaplıdır. Bu tabakanın yapısına ilişkin sorunlar bağırsaklara istenmeyen moleküllerin geçişine yol açarak geçirgen bağırsak sendromunu beraberinde getirir.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedir?

Ağızdan anüse kadar uzanan gastrointestinal kanalın (sindirim kanalı) bir parçası olan bağırsaklarda sıkı bir yapıya sahip olması gereken bağırsak duvarı bazı durumlarda düzgün çalışmayabilir. Bu durumda oluşan küçük boşluklar bakteriler, besin parçacıkları ya da toksinler gibi istenmeyen maddelerin bağırsaktan kana geçmesine neden olur. Böylelikle oluşan geçirgen bağırsak sendromu, tek başına görülebileceği gibi farklı bir hastalığın belirtisi olarak da değerlendirilebilir. Özellikle inflamatuar bağırsak hastalıkları arasında yer alan Crohn hastalığı, ülseratif kolit gibi hastalıklarda ikincil bir sorun olarak sızdıran bağırsak sorununa çok yaygın olarak rastlanır. Bu durumda geçirgen bağırsak sendromu bir hastalık değil, belirti olarak kabul edilir. Alerjik ve otoimmün hastalıklar, karaciğer hastalıkları gibi birçok durum da geçirgen bağırsak sendromu tablosunu beraberinde getirebilir. Bu nedenle geçirgen bağırsak sendromunda tanı ve tedavi sürecinin titizlikle yürütülmesi, bağırsak bariyerindeki sorunun tam olarak tespit edilerek doğru tedavi yaklaşımının belirlenmesi oldukça önemlidir.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Belirtileri Nelerdir?

Geçirgen bağırsak sendromunun belirtiler yoluyla teşhis edilmesi pek de kolay değildir. Bunun nedeni hastalığın belirtilerinin birçok farklı sağlık sorunu ile benzerlik göstermesidir. Tanıyı güçleştiren veya geciktirebilen bu belirtiler çoğu gastroenterolojik hastalığın ortak semptomları arasında görülür. Yine de yaygın görülen geçirgen bağırsak belirtileri arasında şunlara yer verilebilir:

• Beslenmeye ilişkin sorunlar
• Vitamin ve mineral eksiklikleri
• Nedensiz zayıflama
• Kronikleşmiş ishal, kabızlık veya şişkinlik sorunu
• Bilinç bulanıklığı ve bilinç kaybı
• Odaklanma güçlüğü
• Sürekli yorgunluk hissi
• Baş ve eklem ağrıları
• Vücuttaki yaygın inflamasyonlar
• Sivilce, egzama, ürtiker veya kızarıklık gibi cilt problemleri

Yukarıdaki belirtilerden de anlaşılacağı üzere birçok farklı hastalıkla örtüşen geçirgen bağırsak sendromunun bir hastalık mı yoksa semptom mu olduğu halen bir tartışma konusudur. Bilim dünyasında bu durumun farklı sağlık sorunlarına yol açan önemli bir risk faktörü olabileceği üzerinde de durmaktadır. Bununla birlikte beyin bağırsak ilişkisi göz önünde bulundurularak bu hastalığın depresyon, anksiyete gibi durumlara ve ek olarak inflamatuar bağırsak hastalıklarına da yol açabileceği de olasılıklar arasında değerlendirilmektedir. Günümüz verileri hastalığın tam olarak keşfedilmesi için yetersizdir ve daha fazla hakemli çalışma ile birlikte hastalığın nedeni ve beraberinde getirdiği sorunlar hakkında kesin bilgilere ulaşılması muhtemeldir.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Nedenleri Nelerdir?

Geçirgen bağırsak sendromunun nedenleri henüz tam olarak keşfedilmemiş olsa da hastalığın gelişiminde rol oynayabileceği düşünülen belirli risk faktörlerinden söz edilebilir. Öncelikle doğal bağırsak yapısında yer alan bariyer tamamen aşılmaz bir duvar şeklinde değildir ve her bireyin bağırsakları belirli bir oranda geçirgendir. Fakat bazı durumlarda bu geçirgenliğin düzeyi arttığında sağlık sorunları ortaya çıkmaya başlar. Geçirgenliğin yüksek olmasında genetik yatkınlık önemli bir etkiye sahiptir. Bu yatkınlık bazı bireylerde sindirim sistemindeki değişimlere karşı vücudun daha duyarlı olmasına da neden olabilir. Bunların haricinde geçirgen bağırsak sendromuna neden olabileceği düşünülen risk faktörleri arasında ise şunlar yer alır:

• Aşırı alkol kullanımı
• Yoğun stres
• Bağırsak mikrobiyotasının bozulması
• Diyabet (şeker) hastalığı
• Yetersiz ve dengesiz beslenme
• Sistemik lupus eritematozus gibi otoimmün bozukluklar
• Alerjik hastalıklar
• Enfeksiyon hastalıkları
• İrritabl bağırsak sendromu, Crohn, ülseratif kolit gibi gastrointestinal sistem hastalıkları

Yapılan bazı çalışmalar astım, alerji, akne, fibromiyalji, kronik yorgunluk ve artrit gibi bazı hastalıklar, hatta obezite ile akıl hastalıkları gibi birçok durumun artmış bağırsak geçirgenliğinden kaynaklı olabileceği olasılığını işaret etmiştir. Bu nedenle vücudun farklı bölgelerinde görülen bazı sağlık sorunlarının da sızdıran bağırsaklar ile ilişkili bir semptom niteliği taşıyabileceği ihtimal dahilindedir. Bu konuda kesin bir yargıya varmak için ise daha detaylı verilerin elde edilmesine ihtiyaç vardır.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Teşhisi Nasıl Konulur?

Yukarıda da belirtildiği üzere geçirgen bağırsaklar, belirtilerini birçok hastalıkla paylaşabildiğinden hastalığın doğrudan teşhisi kolay değildir. Kabızlık, şişkinlik veya kronik ishal gibi sağlık sorunları yaşayan bireylerde bağırsaklara ilişkin bir sağlık sorununun bulunma olasılığı yüksektir. Bu tarz belirtiler yaşayan bireylerin gastroenteroloji uzmanlarına başvurarak muayeneden geçmesi gerekir. Dışkı örneği alınarak yapılan gaita testi, bağırsak mikrobiyotasına ilişkin bozuklukların ve enfeksiyonların tespiti açısından sıklıkla tercih edilir. Bununla birlikte geçirgen bağırsak sendromu şüphesi bulunan hastalarda bağırsak bütünlüğünün araştırılması için Zonulin testi uygulanır. Bağırsak duvarının bütünlüğünde bir sorun olması halinde kanda zonulin seviyesinde artış görüldüğünden bu test hastalığın teşhisi için oldukça önemlidir. Endoskopik yöntemler yardımıyla sindirim kanalı görüntülenebilir ve bağırsaklarda geçirgenliğe neden olabilecek bir inflamasyonun bulunup bulunmadığı tespit edilebilir. Elde edilen bulgular ışığında geçirgen bağırsak sendromu teşhisi alan bireylerde tedavi süreci hastalığın şiddetine ve yol açtığı komplikasyonlara bakılarak şekillendirilir.

Geçirgen Bağırsak Sendromu Tedavisi Nasıldır?

Birçok hekim için geçirgen bağırsaklar tek başına bir tıbbi sorun olarak değerlendirilmediğinden standart bir tedavi yaklaşımı söz konusu değildir. Tedavi bireye özgü olarak kişide görülen komplikasyonlara göre planlanmalıdır. Hekim tarafından yapılacak değerlendirmeler ve hastanın tıbbi öyküsü ışığında diyetisyene yapılacak yönlendirme ile birlikte özel bir beslenme planı başlatılabilir. Beslenme düzeninin planlanması hastalığın tedavisinde ve semptomların kontrol altına alınmasında en etkili yöntemdir. Alerjik reaksiyonlara yol açan, sindirim sisteminde duyarlılığa neden olan veya irritabl bağırsak sendromunu tetikleyen besinler varsa bunlar diyetten çıkarılmalıdır. Probiyotik bakteriler içeren yoğurt, ayran, kefir, turşu gibi besinler kişiye göre beslenme planına eklenebilir. Bazı bireylerde et, süt veya yumurta gibi besinler semptomları kötüleştirdiğinden bunların tüketiminin azaltılması veya tamamen diyetten çıkarılması gerekebilir. Yapay tatlandırıcılar ve rafine şeker tüketiminin minimuma indirilmesi de bağırsak sağlığının iyileştirilmesine katkı sağlayacaktır. Bunun yanında bağırsak sağlığını iyileştirmeye yönelik yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir. Düzenli olarak egzersiz yapmak, uyku düzenine dikkat etmek, stresten mümkün olduğunca kaçınmak, sigara kullanımı söz konusu ise bu alışkanlığı bırakmak geçirgen bağırsak sendromu tedavisinde oldukça etkili olabilir. Mikrobiyotadaki bozukluklar bağırsak geçirgenliği ile ilişkili olabildiğinden hekim önerisi ile probiyotik takviyelerine başlanabilir. Ayrıca bağırsak mikrobiyotasını korumak adına gereksiz antibiyotik kullanımından da kesinlikle kaçınılmalıdır. Geçirgen bağırsak sendromu ile mücadele eden bireylerde farklı bir sağlık sorunu nedeniyle antibiyotik kullanımına başlanması halinde buna yönelik ekstra önlemler alınması gerekebilir. Bu nedenle hastalar bu durumu mutlaka hekimlerine bildirmelidir. Bağırsak geçirgenliğinin inflamatuar bağırsak hastalıkları veya farklı bir kronik hastalığa bağlı olarak görüldüğü durumlarda altta yatan sağlık sorununa özgü tedavilerin aksatılmadan devam ettirilmesi oldukça önemlidir.

Siz de geçirgen bağırsak sendromunu işaret eden belirtiler yaşıyorsanız bir sağlık kuruluşuna başvurarak kontrolden geçebilirsiniz. Gastroenteroloji uzmanı tarafından yapılacak muayene ve tetkikler sonucunda geçirgen bağırsak sendromu teşhisi almanız halinde size önerilecek tedavi planına uyum sağlayarak bu durumun neden olduğu olumsuzlukların önüne geçebilir veya büyük oranda azaltabilirsiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.