Toplumda her yaştan bireyde görülebilen bir problem olan hematom, vücuttaki damarların zedelenmesi sonucunda meydana gelir. Çok sayıda farklı türü olan hematomlar, değişken belirtiler ile kendilerini gösterebilir. Bazı çeşitler ise yaşamı tehdit eden düzeylerde ciddi sonuçlara yol açabilirler. Bu nedenle hematom belirtileri konusunda bilgi sahibi olunması, gerekli durumlarda erken müdahalelerde bulunulabilmesi açısından kritik önem taşır. Hematom nedir ve ne tür tedavi yöntemleri ile düzeltilebilir sorularının detaylı açıklamaları için yazının devamını takip edebilirsiniz.

Hematom Nedir?

Damar duvarındaki hasara bağlı olarak, kanın damardan uzaklaşıp farklı bir dokuda toplanması durumuna hematom denir. Normal koşullarda, vücuttaki tüm dokularda meydana gelebilen hasarların bazı özel mekanizmalarla tamiri söz konusudur. Çeşitli sebeplerle damarın çeper bütünlüğü bozulduğunda, bu tamir mekanizmalarındaki bir aksaklık sonucunda belirgin oranda kan dışarı sızar. Böylece hematom oluşur. Ek olarak, tamir ile kapatılamayan hızda ve şiddette kanamalar dolayısıyla da hematomlar oluşabilir. Örnek olarak, yüksek kan basıncına sahip ana arter dallarındaki hasar yüzünden büyük çapta bir hematom ortaya çıkabilir. Bu tür bir durumda, damar duvarındaki tamir mekanizmaları sızıntıyı kaparken yetersiz kalabilir. Sonuçta ciddi derecede kan kaybı yaşanarak şok benzeri tablolar ile karşılaşılabilir. Fakat her hematom için bu tarz bir durum söz konusu değildir. Hematomun arkasında yer alan sebebe göre farklı büyüklüklerdeki formlar gözlenebilir. Örneğin, tırnağı besleyen damarların zarar görmesi sonucunda oluşan subungual hematom ile kırıklar yüzünden oluşan bir hematom farklı boyutlara sahiptir.

Hematom Belirtileri Nelerdir?

Damar dışındaki herhangi bir dokuda toplanan kan, o bölgede yangısal bir sürece yol açar. Bu durum, inflamasyon olarak adlandırılır. Hematoma yanıt olarak ortaya çıkan inflamasyonda ise gözlenebilen 3 temel belirti mevcuttur:

• Ağrı: Etkilenen bölgeye göre farklı ağrı duyumları olabilir. Dizdeki bir kırık sonucunda oluşan hematomun ağrısının nereden kaynaklandığı kolayca anlaşılabilir iken karın içerisindeki organlarda meydana gelen hematomun yol açtığı ağrının tariflenmesinde güçlük çekilebilir. Beyin kanamaları nedeniyle olan hematomlarda ise yalnızca baş ağrısı ile karşılaşılabilir.
• Şişlik: Hematomun hangi dokuda olduğuna bağlı olarak, hematom sonucu oluşan şişlik de farklı şekillerde tespit edilebilir. Cilde yakın dokularda bulunan hematomdan kaynaklanan şişlikler, dışarıdan kolaylıkla fark edilebilir. Bunun tersi olarak, iç organların hasarlanması sonucundaki hematomlarda ise herhangi bir şişlik gözlemlenemeyebilir.
• Kızarıklık: Kızarıklık için de benzer durum söz konusudur. Bazı hematomlarda şişliğe ek olarak kızarıklık oluşabilirken, daha derin hematomlarda ise bu tür belirtilerden hiçbiri görülemeyebilir.

Hematom ile birlikte görülebilen 3 temel belirtiye ek olarak, etkilenen organa göre değişkenlik gösteren diğer semptomlar da mevcuttur. Kafa veya farklı bir vücut bölgesine yönelik travmanın ardından aşağıdaki belirtiler gözleniyorsa acil olarak bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır:

• Şiddetli baş ağrısı,
• Bulantı, kusma,
• Bilinç bulanıklığı,
• Nöbet geçirme,
• Mesane ve bağırsak kontrol kaybına bağlı olarak tuvalet kaçırma,
• Sırt/bel ağrısı,
• Karın ağrısı.

Hematom Nedenleri Nelerdir?

Travmalar, hematomun en sık nedenini oluşturur. Şiddetli travmalar gibi ufak çapta yaralanma tarzındaki travmalar sonucunda hematom gelişebilir. Aşırı güçlü öksürme refleksi veya ani kol-bacak hareketleri neticesinde de damar duvarındaki hasara bağlı olarak hematom oluşabilir. Buna ek olarak çeşitli hastalıklar sebebiyle, oldukça hafif yaralanmalarda bile ciddi hematomlar ortaya çıkabilir. Travma dışındaki hematom nedenleri ise şu şekildedir:

• İlaçlar: Kan sulandırma özelliğine sahip ilaçları kullanan kişilerde hematom ve diğer kanama problemlerinin görülme riski artabilir. Genellikle bu tür ilaçları kullanan bireylerde düzenli olarak kan tahlilleri istenerek kanama riski değerlendirilir. Bu sayede gerekli doz ve tedavi süresi hesaplamaları da gerçekleştirilebilir.
• Anevrizma: Damar duvarının zayıflaması ve balonlaşma tarzında normalden fazla genişlemesi ile karakterize olan anevrizma, ciddi hematom gelişimine sebep olabilir. Özellikle beyni besleyen damarlardaki anevrizmalar, intraserebral veya subaraknoid tipte kanamalara yol açarak hematom oluşturabilir.
• Kanama Eğilimi Oluşturan Hastalıklar: Trombositler, pıhtılaşmada görev alan kan elemanlarıdır. Bu kan elemanlarının sayısının azalmasını tanımlayan trombositopeni durumunda ise kanama eğilimi meydana gelebilir. Hepatit gibi çeşitli viral enfeksiyonlar trombositopeniye sebep olabilir. Bununla birlikte ağır alkol tüketimi, anemi ve ilaçlar sonucunda da trombositopeni oluşabilir. Ek olarak bazı özel sendromlarda da normal sayıdaki trombositlerin yetersiz fonksiyonları nedeniyle kanama eğilimi görülebilir.
• Tıbbi İşlemler: Farklı cerrahi, dental veya kozmetik operasyonlar sırasında çevre dokularda meydana gelen hasar sonucunda hematom gelişebilir. Kan tahlilleri için örnek alınmasının ardından, işlem yapılan bölgeye yeterli basınç uygulanmaması sebebiyle hematom oluşabilir.

Tüm bu sebepler dışında, bazı bireylerde görülen hematomların kaynağını belirlerken zorlanılabilir. Bu tür bir durumda, hekiminiz detaylı incelemeler isteyerek etkene yönelik sistematik bir yaklaşım gerçekleştirebilir.

Hematom Çeşitleri Nelerdir?

Hematomlar, hasar gören damarın yerine bağlı olarak çok farklı konumlarda görülebilir. Hematom türleri, etkilenen bölgeye göre değişkenlik gösterir. Bazı türler klinik açıdan ciddi olarak değerlendirilmez iken bazılarında tıbbi bir aciliyet söz konusu olabilir. Farklı hematom çeşitleri ise şöyledir:

• Deri Altı Hematom: Genellikle cilt yüzeyine yakın bir toplardamarın hasarı sonucunda ortaya çıkar. Travmalar, deri altı hematomlar için en sık sebeplerden biridir.
• Epidural Hematom: Beyin dışını çevreleyen 3 katmanlı bir zar bulunur. En dış katmanı oluşturan dura tabakası ise kafatası ile ilişkili ve damar bakımından zengin bir yapıdır. Epidural hematomlar, dura tabakası ile kafatası boşluğu arasında gelişir. Daha genç bireylerde de görülebilen bu çeşidin en sık sebebi ise travmalardır. Genellikle arter kanaması olduğu için yüksek çaplara ulaşabilir. Bu sebeple tıbbi bir acil durumdur.
• Subdural Hematom: Beyin çevresindeki en dış zar olan dura katmanı ile orta kısımdaki araknoid membran arasında gelişen kanamalarda subdural hematom meydana gelir. Farklı travmalar sonucu ortaya çıkabilen bu durum, epidural form ile kıyaslandığında daha yaşlı bireylerde görülür. Sıklıkla ven kanaması olan bu türde, hematom beynin iki kısmına da geçebildiği için yüksek çaplara ulaşabilir. Sonuçta ise beyin dokusuna şiddetli baskı oluşur ve acil tedavi gerektirir.
• Retroperitoneal Hematom: Karın içerisinde periton adı verilen bir zar dokusu bulunur. Periton tabakasının arkasında kalan boşlukta yer alan damarların hasarlanmasına bağlı olarak retroperitoneal hematom görülebilir. Travmalar sonucunda oluşan bu durum, yaşamı tehdit eden düzeyde ciddidir ve acil şekilde tıbbi müdahalesi gerekir.
• Kulak Hematomu: Sporcularda yaralanma sonucunda kulağın dış kısmını oluşturan kıkırdak hasarına bağlı olarak ortaya çıkar. Kıkırdak ve cilt arasında biriken kan, belirgin şişliğe sebep olabilir.
• Septal Hematom: Burun içerisinde bulunan septal kemiğin kırılması sonucunda gelişir. Tedavi edilmediğinde solunum güçlüğü gibi çeşitli problemlere yol açabilir.
• Tırnak Hematomu: Tıpta subungual hematom olarak bilinen bu durum, sıklıkla parmağa gelen darbe sonucunda tırnak yatağında oluşan kanama şeklinde meydana gelir.

Hematom Tanısı Nasıl Koyulur?

Çoğu hematom, hekim muayenesi ile tespit edilebilir özelliktedir. Doktorunuz, olayın gelişme sürecine ilişkin bazı sorular sorarak hematom tanısına varabilir. Dışarıdan kolaylıkla gözlenemeyen bazı hematomlarda ise tomografi veya manyetik rezonans gibi çeşitli görüntüleme tekniklerinden faydalanılabilir. Hematom tanısında yer alan bir diğer aşama ise temel faktörün araştırılmasıdır. Bu amaçla yapılabilen çeşitli kan testleri, hematom oluşumuna sebep olan eksikliklerin görülmesinde yardımcı olabilir. Hematom sebeplerinde bahsedilen trombosit fonksiyon bozukluğu gibi nadir durumlarda ise genetik analizlerden yararlanılabilir. Doktorunuz, hematomun basit bir travmadan mı yoksa daha ciddi hastalıklardan mı kaynaklandığı yönünde detaylı inceleme sonucunda gerekli tetkikleri isteyebilir. Nedene yönelik gerçekleştirilen adımsal bir tetkik süreci sonucunda ise temel etken belirlenebilir. Bu sayede uygun tedavi programları izlenebilir.

Hematom Tedavisi

Çoğu hematom kendiliğinden iyileşebilir. Dokularda yer alan bazı özel hücreler, hematomu oluşturan pıhtı yapılarını parçalayarak sindirebilir. Bu sayede iyileşme süreci başlar. Doktorunuz, bu dönemdeki iyileşmeyi hızlandırmak amacıyla sizden istirahat etmenizi ve etkilenen alana buz ile baskı yapmanızı isteyebilir. İnflamasyonu ve ağrıyı azaltmak için çeşitli ağrı kesiciler kullanmanız da istenebilir. Daha ciddi problemlerde ise hematomun türüne özel tedavi yöntemleri bulunur. İç organ yaralanmaları veya kafa travmaları sonucunda gelişen hematomlar, acil tedavi gerektirir. Septal hematomda ise lokal anestezi altında pıhtı drenajı gerçekleştirilebilir. Septal kemiğin yapısal bozukluklarında, drenaj yeterli olmayıp septoplasti adlı burun operasyonu da gerekebilir. Kulakta bulunan hematomlar ise aspirasyon, drenaj veya insizyon gibi cerrahi teknikler kullanılarak çıkarılabilir. Sonuç olarak, hematom tedavisi etkilenen dokuya ve bölgeye spesifiktir. Bu nedenle hekim kontrolünde sürdürülmesi gerekir. Hematom problemi ile karşılaşıyorsanız, mümkün olduğunca kısa sürede uzman bir doktor ile görüşmelisiniz.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.