Her organ gibi böbreklerin de insan sağlığı için önemi çok büyüktür. Karın boşluğunun iki yanında bulunan, şekil olarak fasulyeye benzeyen böbrek, insan vücudunda bir süzgeç gibi çalışarak zararlı ve atık maddelerin vücuttan atılıp kanın temizlenmesini sağlar. Bu yazı sayesinde böbreklerde oluşan hastalıkların tedavisinde kullanılan açık nefrektomi operasyonu hakkında bilgi sahibi olabilirsiniz.

Nefrektomi Nedir?

İnsan vücudunda bulunan böbreklerden bir tanesinin sağlıklı çalışıyor olması, hayati fonksiyonların devam edebilmesi için yeterlidir. Ancak bazı durumlarda insan sağlığı açısından bu kadar hayati öneme sahip olan böbrekte meydana gelen aksaklıklar, vücutta ürenin, kreatinin artmasına, bunun neticesinde böbrek yetmezliğine, böbrek dokusunun hasar görmesine, böbrekte kanser oluşumuna neden olabilir. Bu durumda hasta olan böbreğin operasyon ile vücuttan uzaklaştırılması gerekebilir. Böbreğin vücuttan uzaklaştırılması operasyonuna nefrektomi denir.

Açık Nefrektomi Nedir?

Böbreğin vücuttan çıkarılması işlemi olan nefrektomi, açık ameliyat yöntemi veya laparoskopik ameliyat yöntemi ile yapılabilir. Operasyon eğer açık ameliyat yöntemi ile gerçekleştirilirse bu işleme açık nefrektomi adı verilir. Bazı durumlarda uzmanlar, hastanın uzun süre ile anestezi altında kalmasının uygun olmadığına karar verebilir. Bu durumda açık nefrektomi yöntemine alternatif olarak laparoskopik (kapalı) nefrektomi yöntemi tercih edilebilir. Günümüzde operasyondan sonraki sürecin daha konforlu olması hastaların ve uzmanların laparoskopik nefrektomi yöntemine yönelmelerine neden olsa da laparoskopik nefrektomi yöntemi kullanılmasının uygun olmadığı durumlarda açık nefrektomi hala böbrek hastalıklarının tedavisinde kullanılan en etkili yöntemlerden bir tanesi olma özelliğini sürdürür. Açık nefrektomi operasyonu uygulanması gereken durumlardan bazıları şu şekilde sıralanabilir:

• Polikistik böbrek hastalıklarının görüldüğü vakalarda,
• Böbrek kanserlerinde tümörün çıkarılmasında,
• Böbrek dokusunda uzun süre devam eden doku hasarı neticesinde görülen kronik böbrek yetmezliği durumunda donör ve alıcının birlikte olması gereken vakalarda,
• Pankreasta görülen rahatsızlıklarda.

Böbrek kanserinden, böbrek yaralanmalarına, polikistik böbrek hastalıklarına ve pankreas sorunlarına kadar pek çok hastalıkta, açık nefrektomi yöntemi ile tedavi imkanı vardır.

Nefrektomi, parsiyel nefrektomi ve radikal nefrektomi olmak üzere iki sınıfta toplanabilir.

Bazı durumlarda tümörlü dokuyu çıkarmak, hastalığın tedavisi için yeterli olur. Bu işlem parsiyel nefrektomi olarak bilinir. Bazı durumlarda ise sağlam böbrek dokusu bırakmak mümkün olmadığı için operasyon sırasında böbreğin tümünün çıkarılması gerekir. Bu işleme ise radikal nefrektomi adı verilir. Böbreklerden ikisinin de hasarlı olması durumunda iki böbreğin de vücuttan uzaklaştırılması gerekebilir ancak bu durumda hastanın böbrekleri olmadan yaşaması mümkün olamayacağı için böbrek nakline ihtiyaç duyulur. Açık nefrektomi operasyonları, alıcı ve donörün bir arada bulundukları operasyonlardır. Bu operasyondan önce, alıcıya ve vericiye bazı tahliller yapılır. Bu tahliller sonucunda alıcının ve donörün sonuçlarının uyumlu olması halinde operasyona geçilir. Donörden alınan böbrek, alıcıya yerleştirilir. Bu işlem sırasında sağlıklı böbrek alıcının sağ veya sol tarafına yerleştirilir. Donörden sağlıklı böbreğin alınarak alıcıya takılması işlemi donör nefrektomisi olarak bilinir.

Böbrek naklinin gerekli olduğu durumlarda hasta olan böbrek, kanser riski taşımıyorsa veya herhangi bir enfeksiyon durumu mevcut değilse hastanın kendi böbreği alınmaz.

Açık Parsiyel Nefrektomi

Böbrek kanseri hastalarında tümörlü dokunun alınarak geriye sağlam böbrek dokusunun bırakıldığı nefrektomi operasyonu, parsiyel (kısmi) nefrektomi olarak bilinir. Parsiyel nefrektomi işlemi esnasında cerrah, açılan kesiler aracılığıyla tümöre ulaşır. Bu nedenle parsiyel nefrektomi operasyonlarında açık nefrektomi yöntemi tercih edilir. Açık parsiyel nefrektomi işlemi aşağıdaki durumlarda tercih edilebilir:

• Böbrek kanserleri,
• Böbrekte ilaç tedavisi ile tedavi edilemeyen enfeksiyonlar,
• Böbrek yetmezliği,
• Diğer böbreğin işlevinde de bozulma olma ihtimali,
• Böbrekte meydana gelen yaralanmalar,
• Böbreğe giden damarlarda tıkanıklık olması sonucu böbreğin kanlanmasının azaldığı durumlar,
• Böbreklerin kanlanmasında problem olması neticesinde görülen hipertansiyon,
• Doğuştan gelen böbrek anomalileri.

Açık parsiyel nefrektomi sırasında, karın duvarına kesi açıldıktan sonra böbrekte kanama olmaması için böbreğe giden ve böbrekten çıkan damarlar klemplenir. Hastalıklı doku çıkarıldıktan sonra klemp alınarak böbreğe tekrar kan akışı sağlanır.

Açık parsiyel nefrektomi operasyonunun süresi, kanserli veya bozulmuş dokunun büyüklüğüne göre değişir. Ortalama 1-2 saat içerisinde işlem gerçekleştirilebilir. Ancak her açık ameliyatta olduğu gibi açık nefrektomi sırasında da oluşabilecek bazı komplikasyonlar vardır. Bu komplikasyonlardan bazıları şu şekildedir:

• Açık parsiyel nefrektomi sırasında acil kan ihtiyacı gerektirecek düzeyde kanama meydana gelebilir.
• İyileşme süreci uzun olabilir ve buna bağlı olarak idrar kaçırma problemleri yaşanabilir.
• Operasyon, açık ameliyat şeklinde yapıldığı için açık parsiyel nefrektomiden sonra ameliyat bölgesinde birkaç hafta süre ile ağrı hissedilebilir.
• Açık nefrektomi, genel anestezi altında gerçekleştirdiği için bazı durumlarda anesteziye karşı alerjik reaksiyonlar görülebilir ancak anesteziden önce uzman bir ekip tarafından gerekli tahliller yapıldığı için bu durumun yaşanması oldukça nadirdir.

Açık parsiyel nefrektomi ameliyatından sonra hastalar ortalama 1 hafta içerisinde taburcu edilir. Hastaneden sonraki süreçte hastalardan bazı noktalara dikkat etmeleri istenir. Bu süreçte hasta;

• Bol sıvı tüketmeli,
• Ameliyat yaraları tam anlamıyla iyileşene kadar ağır egzersizler yapmaktan kaçınmalı,
• Kontrollerine gitmeyi ihmal etmemelidir.

Açık Radikal Nefrektomi

Radikal nefrektomi, böbrek kanseri tedavilerinde sıklıkla uygulanan bir tedavi yöntemidir. Bazı durumlarda, özellikle böbrek kanserinin ilerleyen evrelerinde böbreğin bir kısmının çıkarılması mümkün olmaz. Bu durumda böbreğin ve böbreğin altındaki yağ dokusunun tamamen alınması gerekir. Böbreğin tamamen alınması işlemine radikal nefrektomi ismi verilir. Eğer diğer böbrek sağlıklıysa tek böbrek, alınan böbreğin görevini de yerine getirir. Ancak her iki böbrekte de tümör olan ve her iki böbreğin de alınması gereken durumlarda böbrek nakli gerekli olur. Bu durumda açık nefrektomi işlemi donör ve alıcının birlikte olduğu bir operasyonla gerçekleştirilir. Eğer tümörlü olan böbreğe müdahale edilmezse tümör büyümeye devam eder ve diğer organlara zarar vermeye başlar. Bu durum pek çok farklı sağlık sorununa yol açar.

Radikal nefrektomi, laparoskopik veya açık nefrektomi şeklinde yapılabilir. Bazı durumlarda kapalı ameliyat yöntemiyle operasyona başlanır ve işlem sırasında açık nefrektomiye geçilebilir.

Açık radikal nefrektomi işlemi sırasında genel anestezi kullanılır. Kaburgaların altından bir kesi açılarak böbreğe ulaşılır.

Diğer ameliyatlarda olduğu gibi açık radikal nefrektomi işleminin de bazı riskleri mevcuttur. Bu riskler şu şekilde sıralanabilir:

• Radikal nefrektomi işleminin açık ameliyat yöntemiyle uygulandığı hastalarda, operasyondan sonra ağrı hissedilmesi yaygın görülen yan etkilerdendir.
• Bazı durumlarda nadir de olsa operasyon sırasında veya operasyondan sonra kanama görülebilir.
• Ameliyat yarasının enfeksiyon kapması da nadir görülen yan etkilerden bir tanesidir. Bu durumun yaşanmasının önüne geçmek için doktorun söylediği şekilde pansuman yaptırmak önemlidir.
• Nadir görülen durumlardan bir tanesi de bağırsak tıkanıklığıdır.

Parsiyel nefrektomi işleminden sonra olduğu gibi açık radikal nefrektomi işleminden sonra da hasta bir süre;

• Bol sıvı tüketmeli,
• Ağır yük kaldırmaktan kaçınmalı,
• Yoğun egzersizler yapmaktan uzak durmalıdır.

Böbrekler, vücutta filtreleme görevini üstlenerek zararlı maddelerin ve atıkların vücuttan uzaklaştırılmasını sağlar. Böbreklerde kronik veya akut herhangi bir sorun olması halinde vücutta zararlı maddelerin birikir ve bu durum, insan sağlığını olumsuz etkiler. Tıp dünyasında yaşanan gelişmeler ve alanında uzman doktorlar sayesinde böbreklerde oluşan hastalıkların tedavisi mümkündür. Siz de sağlığınız için geç olmadan gerekli kontrolleri yaptırmayı ihmal etmeyin.

Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.